ਰਾਸ਼ਿਚਕਰ
ਰਾਸ਼ਿਚਕਰ ਉਹ ਤਾਰਾਮੰਡਲ ਦਾ ਚੱਕਰ ਹੈ ਜੋ ਕਰਾਂਤੀਵ੍ਰੱਤ ( ਏਕਲਿਪਟਿਕ ) ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹੈ , ਯਾਨੀ ਉਸ ਰਸਤਾ ਉੱਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਜ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਖਗੋਲੀ ਗੋਲੇ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਜੋਤੀਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰਸਤਾ ਨੂੰ ਬਾਰਾਹ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਰਾਸ਼ੀ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਤਾਰਾਮੰਡਲ ਉੱਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਉਸ ਮਹੀਨਾ ਵਿੱਚ ( ਰੋਜ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ) ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਇਸ ਬਾਰਾਹੋਂ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੂਰਾ ਕਰਕੇ ਫਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਬੈਬਿਲੋਨਿਆਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਿਚਕਰ ਨੂੰ ੧੬ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਭਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਦੈਨਿਕ ਰਫ਼ਤਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚੀਨੀਆਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਿਚਕਰ ਨੂੰ ੨੮ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਭਕਤ ਕੀਤਾ । ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਪਥ ੨੭ ਨਛੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਭਕਤ ਹੈ । ਇਹ ਜਾਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਸਭ ਵਿਭਾਜਨ ਚਾਂਦਰ ਰਾਸ਼ਿਚਕਰ ਦੇ ਹਨ ।
੧੨ ਰਾਸ਼ਿਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਆਧੁਨਿਕ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਇਹ ਬਾਰਾਹ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਹਨ , ਜੋ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਹਨ -