ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ
ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤੀ ਜਿਨਸੀ ਵਿਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਜੋ ਕਿ ਲਹੂ ਦੇ ਥੱਮੇ ਬਣਨ ਲਈ ਸਰੀਰ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[1][2] ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸੱਟ, ਨੀਲ, ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਜਾਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਖੂਨ ਵੱਗਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੀਮਾਰੀ ਦੇ ਹਲਕੇ ਮਾਮਲੇ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੁਰਘਟਨਾ ਜਾਂ ਸਰਜਰੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਜੋੜ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣ ਨਾਲ ਸਥਾਈ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਖ਼ੂਨ ਵਗਣ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਦੌਰੇ, ਜਾਂ ਚੇਤਨਾ ਦੀ ਘਟਦੀ ਪੱਧਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।[3]
ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ: ਹੀਮੋਫਿਲਿਨਾ ਏ, ਜੋ ਕਿ ਲੋੜੀਂਦਾ ਕਲੋਟਿੰਗ ਕਾਰਕ 8 ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਬੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੋੜੀਂਦਾ ਕਲੋਟਿੰਗ ਕਾਰਕ 9 ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਗੈਰ-ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਜੀਨ ਨਾਲ ਇੱਕ X ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਕਾਸ ਜਾਂ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਦੇ ਇੱਕਨਵਾਂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।[4] ਦੂਜੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਸੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲੋੜੀਂਦਾ ਫੈਕਟਰ XI ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੈਰਾਹਾਮੋਫਿਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਲੋੜੀਂਦਾ ਫੈਕਟਰ V ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[5][6] ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਕੈਂਸਰ, ਆਟੋਮਿਊਨ ਡਿਸਆਰਡਰ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[7][8] ਨਿਦਾਨ ਖੂਨ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਘਣਤਾ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਲਈ ਖੂਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[9]
ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਕੱਢ ਕੇ, ਇਸ ਨੂੰ ਖਾਦ ਕਰ ਕੇ ਅਤੇ ਗਰੱਭਸਥ ਸ਼ੀਸ਼ੂ ਨੂੰ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਰੂਣ ਦਾ ਪ੍ਰੀਖਣ ਕਰਕੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਲਾਜ ਗੁੰਮ ਹੋੲੇ ਖੂਨ ਦੇ ਦੇ ਥੱਮੇ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਯਮਤ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਜਾਂ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਤਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਕ ਮਨੁੱਖੀ ਖੂਨ ਤੋਂ ਜਾਂ ਰੀਕੰਬਿਨਟ ਤਰੀਕੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[10] 20% ਤੱਕ ਲੋਕ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਨੂੰ ਗਤਲਾ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਲਾਜ ਵਧੇਰੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.। ਦਵਾਈਆਂ ਵਾਲੇ ਡੀਐਸਪੋਪ੍ਰੈਸਿਨ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ A ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੀਨ ਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮਨੁੱਖੀ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।[11]
ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਏ 5,000-10,000 ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਬੀ 40,000 ਵਿੱਚੋਂ 1 ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਏ ਅਤੇ ਬੀ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਐਕਸ-ਜੁੜੇ ਘਾਤਕ ਰੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਰਤਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। X ਗੁਣਸੂਤਰਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਜੀਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਹਲਕੇ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ. ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਸੀ ਦੋਨਾਂ ਮਰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਅਸ਼ਕੇਨਾਜ਼ੀ ਯਹੂਦੀ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1800 ਵਿਆ ਵਿੱਚ ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਯੂਰਪ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਸੀ। ਹੀਮੋਫਿਲਿਆ ਏ ਅਤੇ ਬੀ ਵਿਚਲਾ ਅੰਤਰ 1952 ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[12] ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਯੂਨਾਨੀ ਹਾਇਮਾ αἷμα ਤੋਂ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਲਹੂ ਅਤੇ ਫਿਲਿਆ φιλία ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਪਿਆਰ ਹੈ।[13]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "What Is Hemophilia?". NHLBI. July 13, 2013. Archived from the original on 4 October 2016. Retrieved 8 September 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Hemophilia Facts". CDC. August 26, 2014. Archived from the original on 27 August 2016. Retrieved 8 September 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "What Are the Signs and Symptoms of Hemophilia?". NHLBI. July 13, 2013. Archived from the original on 17 September 2016. Retrieved 8 September 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "What Causes Hemophilia?". NHLBI. July 13, 2013. Archived from the original on 8 September 2016. Retrieved 10 September 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Franchini, M; Mannucci, PM (October 2011). "Inhibitors of propagation of coagulation (factors VIII, IX and XI): a review of current therapeutic practice". British Journal of Clinical Pharmacology. 72 (4): 553–62. doi:10.1111/j.1365-2125.2010.03899.x. PMC 3195733. PMID 21204915.
- ↑ Thalji, N; Camire, RM (September 2013). "Parahemophilia: new insights into factor v deficiency". Seminars in thrombosis and hemostasis. 39 (6): 607–12. doi:10.1055/s-0033-1349224. PMID 23893775.
- ↑ Franchini, M; Mannucci, PM (December 2013). "Acquired haemophilia A: a 2013 update". Thrombosis and Haemostasis. 110 (6): 1114–20. doi:10.1160/TH13-05-0363. PMID 24008306.
- ↑ Mulliez, SM; Vantilborgh, A; Devreese, KM (June 2014). "Acquired hemophilia: a case report and review of the literature". International journal of laboratory hematology. 36 (3): 398–407. doi:10.1111/ijlh.12210. PMID 24750687.
- ↑ "How Is Hemophilia Diagnosed?". NHLBI. July 13, 2013. Archived from the original on 15 September 2016. Retrieved 10 September 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "How Is Hemophilia Treated?". NHLBI. July 13, 2013. Archived from the original on 17 September 2016. Retrieved 10 September 2016.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Peyvandi, F; Garagiola, I; Young, G (9 July 2016). "The past and future of haemophilia: diagnosis, treatments, and its complications". Lancet. 388 (10040): 187–97. doi:10.1016/s0140-6736(15)01123-x. PMID 26897598.
- ↑ Wynbrandt, James; Ludman, Mark D. (1 January 2009). The Encyclopedia of Genetic Disorders and Birth Defects. Infobase Publishing. p. 194. ISBN 978-1-4381-2095-9. Archived from the original on 8 January 2014. Retrieved 25 August 2013.
{{cite book}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Douglas Harper. "Online Etymology Dictionary". Archived from the original on 6 March 2008. Retrieved 10 October 2007.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)