ਇੰਦਰਾਣੀ ਰਹਿਮਾਨ
ਇੰਦਰਾਣੀ ਰਹਿਮਾਨ | |
|---|---|
 ਇੰਡੀਅਨ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ, ਜੋ ਕੁਚੀਪੁੜੀ ਡਾਂਸ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਦਿੱਲੀ ਲੈ ਕੇ ਆਈ | |
| ਜਨਮ | ਇੰਦਰਾਨੀ ਬਾਜਪਾਈ ਫਰਮਾ:ਜਨਮ ਤਰੀਖ ਚਨੇਈ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ |
| ਮੌਤ | 5 ਫਰਵਰੀ 1999 (ਉਮਰ 68) ਨਿਊਯਾਰਕ, ਯੂਐਸ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਆਰ, ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ, |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਹਬੀਬ ਰਹਿਮਾਨ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਰਕੀਟੈਕਟ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | 1969: ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ 1981:ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ |
ਇੰਦਰਾਣੀ ਰਹਿਮਾਨ (19 ਸਤੰਬਰ 1930, ਚੇਨਈ - 5 ਫਰਵਰੀ 1999, ਨਿਊ ਯਾਰਕ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, ਭਰਤ ਨਾਟਿਅਮ, ਕੁਚੀਪੁੜੀ, ਕਥਕਾਲੀ ਅਤੇ ਓਡੀਸੀ ਦੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1976 ਵਿੱਚ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਪੱਕੀ ਰਹਣ ਲਗੀ।
1952 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ ਪੇਜੈਂਟ ਜਿੱਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੌਰਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਓਡੀਸੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ। ਇੰਦਰਾਣੀ ਨੂੰ 1969 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਤਰਕਨਾਥ ਦਾਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਇੰਦਰਾਣੀ ਰਹਿਮਾਨ ਦਾ ਜਨਮ ਚੇਨਈ (ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਦਰਾਸ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਰਾਮਾਲਾਲ ਬਲਰਾਮ ਬਾਜਪਾਈ (1880–1962) ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਇੰਡੋ-ਅਮੈਰੀਕਨ ਲੀਗ ਦੇ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ, ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਰਾਗੀਨੀ ਦੇਵੀ (ਨੀ ਐਸਟਰ ਲੂਏਲਾ ਸ਼ਰਮਮਨ) ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਰਮਲਾਲ ਬਾਜਪਾਈ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤੀ ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਇੱਕ ਕੈਮਿਸਟ ਜੋ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਸਨੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਐਸਟਰ ਲੂਏਲਾ ਸ਼ਰਮੈਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ. ਪੇਟੋਸਕੀ, ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਵਿੱਚ 1893 ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, (1982 ਦੀ ਮੌਤ),[1] ਐਸਤਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ‘ਰਾਗਿਨੀ ਦੇਵੀ’ ਨਾਮ ਲਿਆ।[2]
ਇਹ ਜੋੜਾ 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਰਾਮ ਲਾਲ ਨੇ ਫਿਰ ਯੰਗ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਸੰਪਾਦਕ , ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਰਸਾਲੇ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕੀਤੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੌਂਸਲ ਜਨਰਲ ਬਣਿਆ,[3] ਅਤੇ ਇੰਡੋ-ਅਮੈਰੀਕਨ ਲੀਗ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਰਾਗਿਨੀ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਭਰਪੂਰ ਸਮਰਥਕ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਰਜੀਤੀ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਮਹਾਨ ਰਾਜਾਦਾਸੀ, (ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰੀ) ਮੈਸੂਰ ਦੀ ਜੇਟੀ ਤਇੰਮਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ ਭਰਤ ਨਾਟਿਅਮ ਸਿੱਖਣਾ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ। ਫੇਰ ਉਸਨੇ ਚੇਨਈ ਦੀ ਇੱਕ ਦਰਬਾਰੀ ਗੌਰੀ ਅੰਮਾ ਦੇ ਘਰ ਆਪਣੀ ਨਾਚ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ।[4][5][6] ਰਾਗਿਨੀ ਫਿਰ ਖ਼ੁਦ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡਾਂਸਰ ਬਣ ਗਈ, ਅਤੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[7] ਰਾਗੀਨੀ ਨੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਥਕਾਲੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ।
ਇੰਦਰਾਣੀ ਦਾ ਜਨਮ ਇਸ ਜੋੜੀ ਦੇ ਘਰ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਿਕਸਡ-ਨਸਲ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕਾਵਟ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋਣ ਲਈ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਇੰਦਰਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਲ 1952 ਵਿੱਚ 'ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ' ਦਾ ਤਾਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਸੀ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਅਨੁਸਾਰ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੀ,ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਹਬੀਬ ਰਹਿਮਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਭੱਜ ਗਈ,ਉਹ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਸੀ, ਜੋ ਕੇ ਉਸਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਦੁੱਗਣਾ ਸੀ।
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Book Review South Asian Women Forum
- ↑ Obituary: Indrani Rehman Archived 15 September 2008 at the Wayback Machine. by Kuldip Singh, The Independent (London), 18 February 1999
- ↑ Ramalal Balram Bajpai – Biography[ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ]
- ↑ Rhythm of the new millennium Archived 2010-07-21 at the Wayback Machine. Leela Venkatraman, The Hindu, 28 October 2001.
- ↑ Dancing through their lives Archived 2012-11-07 at the Wayback Machine. The Hindu, 22 September 2002.
- ↑ HINDU DANCES PRESENTED; Ragini Devi Seen in Theatre of All Nations Performance New York Times, 9 December 1944.
- ↑ Indrani, Performer of Classical Indian Dance, Dies at 68 New York Times, 8 February 1999.
