ਬਨੂੜ
ਬਨੂੜ | |
|---|---|
  ਬਨੂੜ | |
| ਗੁਣਕ: 30°33′N 76°43′E / 30.550°N 76.717°E | |
| ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
| ਰਾਜ | ਪੰਜਾਬ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ (ਮੋਹਾਲੀ) |
| ਆਬਾਦੀ (2011)[1] | |
| • ਕੁੱਲ | 18,775 |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਅਧਿਕਾਰਤ | ਪੰਜਾਬੀ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 140601 |
| ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | PB65 |
ਬਨੂੜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੋਹਾਲੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 22 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ, ਰਾਜਪੁਰਾ ਤੋਂ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਇਸਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਮੋਹਾਲੀ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ-ਪਟਿਆਲਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਮੁਗਲ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਬਨੂੜ ਇਸ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਚੱਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਕੂਚ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਨੂੜ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਗਊਆਂ ਅਤੇ ਬਲਦਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਉਸਨੇ ਸਰਹਿੰਦ-ਫਤੇਗੜ੍ਹ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ 1709 ਵਿੱਚ ਬਨੂੜ ਨੂੰ ਖੰਡਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।[2]
.jpg)
ਜਨਗਣਨਾ
[ਸੋਧੋ]2011 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਬਨੂੜ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 18,775 ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 9,889 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 8,886 ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[1] ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 13.4% ਬੱਚੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਰਾਜ ਦੀ ਔਸਤ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 77% ਉੱਤੇ ਸੀ। 2011 ਵਿੱਚ, ਬਨੂੜ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਕੋਲ ਕੁੱਲ 3,639 ਘਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਸੀ।[1]
ਧਰਮ
[ਸੋਧੋ]ਕਸਬੇ ਦੀ ਮਸਜਿਦ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਕਾਰਨ ਡਿੱਗ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਨੂੜ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ ਮੰਦਰ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਈ ਬੰਨੋ ਮੰਦਰ, ਬਸੰਤੀ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਗੁੱਗਾ ਮਾੜੀ ਅਤੇ ਸ਼ੀਤਲਾ ਮਾਤਾ ਦਾ ਮੰਦਰ।
ਹਰ ਸਾਲ ਸ਼ਰਾਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਨੌਮੀ 'ਤੇ ਗੁੱਗਾ ਮਾੜੀ ਵਿਖੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਮੇਲਾ (ਧਾਰਮਿਕ ਮੇਲਾ) ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਮਾੜੀ 'ਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਕਣਕ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੀਤਲਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਛੋਲੇ, ਦਾਲ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਬਨੂੜ ਵਿੱਚ ਚੰਡੀਗੜ-ਰਾਜਪੁਰਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ ਤੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਬਨੂੜ ਜੈਨ ਸੰਤ ਆਤਮਾ ਰਾਮ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਦੀਕਸ਼ਾ ਅਸਥਾਨ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਹੇਠਾਂ ਜੈਨ ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜੈਨ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਸਥਾਨਕਵਾਸੀ ਸ਼੍ਰਮਣ ਸੰਘ ਦਾ ਆਚਾਰੀਆ (ਮੁਖੀ) ਬਣ ਗਿਆ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੈਨ ਭਿਕਸ਼ੂ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਚਤੁਰਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਚਿੱਤਕਾਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
- ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ
- ਸਨਾਵਰ ਮਾਡਲ ਸਕੂਲ
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Banur Population Census 2011". 2011. Retrieved 11 April 2017.
- ↑ "Sardar Banda Singh Bahadur". www.sikh-history.com. Archived from the original on 24 March 2012. Retrieved 2017-04-11.