ਅਲੰਕਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰ

ਅਲੰਕਾਰਾ ਸ਼ਾਸਤਰ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ ਜੋ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪਾਠਕ ਲਈ ਪ੍ਰਸੰਨ ਅਤੇ ਅਨੰਦਮਈ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਲੰਕਾਰ, ਉਪ-ਚਿੱਤਰ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਵਰਗੇ ਸਾਹਿਤਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ ਵਾਕਾਂਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਨਿਯਮ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।^[1]

ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਟਕ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਲਈ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਾਵਿਕ ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਢਾਂਚਾਗਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਕਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[2]

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਾਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਧਰਮ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਅਟੁੱਟ ਅੰਗ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਮੂਨਿਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਰਾਗਵੇਦ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਜਨ ਉੱਤਮ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਮਿਸਾਲੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।^[1] ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਲੰਕਾਰਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਜੋ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਤਰਲ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ

ਉਪਾਮਾ-ਸਿਮਾਇਲ
ਰੁਪਕਾ-ਰੂਪਕ
ਅਤਿਸ਼ਯੋਕਤੀ-ਹਾਈਪਰਬੋਲੇ

ਭਾਮਾਹਾ ਅਤੇ ਦਾਨਦੀਨ (6ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ)
ਵਾਮਨਾ ਅਤੇ ਉਦਭੱਤ (8ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ)
ਰੁਦਰਤ ਅਤੇ ਆਨੰਦਵਰਧਨ (9ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ)
ਅਭਿਨਵਗੁਪਤ, ਕੇਮੇਂਦਰ ਅਤੇ ਮੰਮਾਤਾ (11ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ)

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

ਹਵਾਲੇ

↑ ^1.0 ^1.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000006-QINU`"'</ref>" does not exist.
↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000007-QINU`"'</ref>" does not exist.

ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

ਹਿੰਦੂਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਅਲੰਕਾਰਾ-ਸ਼ਾਸਤਰ

[Harshananda-1] 1.0 ^1.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000006-QINU`"'</ref>" does not exist.

[2] Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000007-QINU`"'</ref>" does not exist.

[1]

[2]