ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਲੋਕ
ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਲੋਕ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਸਹੀ ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ,[1] ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਤਾਈਵਾਨ, ਓਸ਼ੇਨੀਆ ਅਤੇ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜੋ ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮੂਹਕ ਤੌਰ' ਤੇ ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਰਵਾਸ ਤੋਂ 3000 ਤੋਂ 1500 ਈਪੂ ਤੋਂ ਹਨ ਜੋ ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਅਨ ਵਿਸਥਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2][3]
ਖੋਜ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ, ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਸ਼ਾਈ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੇਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਮਾਲਾਗਾਸੀ, ਮਾਲੇ ਅਤੇ ਪੋਲੀਨੇਸੀਅਨ ਅੰਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ।[4] ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਸਮੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ 1708 ਵਿੱਚ ਡੱਚ ਓਰੀਐਂਟਲਿਸਟ ਐਡਰਿਅਨ ਰੇਲੈਂਡ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੱਛਮੀ ਪੋਲੀਨੀਸ਼ੀਆ ਤਕ “ਸਾਂਝੀ ਭਾਸ਼ਾ” ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਸੀ; ਹਾਲਾਂਕਿ ਡੱਚ ਐਕਸਪਲੋਰਰ ਕੌਰਨੇਲਿਸ ਡੀ ਹਾਉਟਮੈਨ ਨੇ ਵੀ 1603 ਵਿੱਚ ਰੀਲੈਂਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ ਅਤੇ ਮਾਲੇਈ ਆਰਕੀਪੇਲਾਗੋ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾਈ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਿਆ ਸੀ।[5]
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਫਿਲੋਲਾਜਿਸਟ ਲੋਰੇਂਜ਼ੋ ਹਰਵੀਸ ਵਾਈ ਪਾਂਡੋਰੋ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਈਡੀਆ ਡੈਲ 'ਯੂਨੀਵਰਸੋ (1778-1787) ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਮਲੇਸ਼ੀਆਈ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ, ਮਾਲਦੀਵਜ਼, ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ, ਸੁੰਡਾ ਆਈਲੈਂਡਜ਼, ਮੋਲੁਕਸ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਅਤੇ ਈਸਟਰ ਆਈਲੈਂਡ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਟਾਪੂਆਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਹੋਰ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ (ਮਾਲਦੀਵੀਆਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ) ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ " ਮਲਾਯੋ-ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਅਨ " ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਇਹ ਨਾਮ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਫ੍ਰਾਂਜ਼ ਬੋਪ ਨੇ 1841 ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਸੀ ( ਜਰਮਨ: malayisch-polynesisch)। ਸ਼ਬਦ "ਮਲਾਯੋ-ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਅਨ" ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ 1842 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੇਮਜ਼ ਕੌਵਲਜ਼ ਪ੍ਰਚਾਰਡ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਸਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਮੋਟੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਆਸਟਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ।[4][7]
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਲਾਯੋ-ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮਲੇਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਨੇਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਲੋਓ-ਪੋਲੀਸਨੀਅਨ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਉਘੜਵੇਂ ਸਰੀਰਕ ਭੇਦ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਸਨ। ਐਪਰ, ਮਲਯੋ-ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਸਬੂਤ ਸਨ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਜਾਰਜ ਵਾਨ ਡੇਰ ਗੈਬਲੇਂਟਜ਼, ਰਾਬਰਟ ਹੈਨਰੀ ਕੋਡਰਿੰਗਟਨ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਰਬਰਟ ਰੇ ਦੁਆਰਾ ਮੇਲਾਨੇਸ਼ੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦੁਆਰਾ. ਕੋਡਰਿੰਗਟਨ ਨੇ ਮੇਲੇਨੇਸ਼ੀਆਈ ਅਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਨੇਸ਼ੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ, 1891 ਵਿੱਚ "ਮਲਾਓ-ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਅਨ" ਦੀ ਬਜਾਏ "ਓਸ਼ਨ" ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੇ ਨੇ ਅਪਣਾ ਲਿਆਸੀ ਜਿਸਨੇ "ਓਸ਼ੀਅਨ" ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਮੈਡਾਗਾਸਕਰ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਮਲੇਨੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਪੋਲੀਨੇਸ਼ੀਆ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਸੀ।[5][6][9][10]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ According to the anthropologist Wilhelm Solheim II: "I emphasize again, as I have done in many other articles, that 'Austronesian' is a linguistic term and is the name of a super language family. It should never be used as a name for a people, genetically speaking, or a culture. To refer to people who speak an Austronesian language the phrase 'Austronesian-speaking people' should be used." Origins of the Filipinos and Their Languages (January 2006)
- ↑ Meacham, William (1984–1985). "On the improbability of Austronesian origins in South China" (PDF). Asian Perspective. 26: 89–106. Archived from the original (PDF) on 2019-11-09. Retrieved 2019-11-13.
{{cite journal}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Chambers, Geoffrey K.; Edinur, Hisham A. (2015). "The Austronesian Diaspora: A Synthetic Total Evidence Model". Global Journal of Anthropology Research. 2 (2): 53–65. doi:10.15379/2410-2806.2015.02.02.06.
- ↑ 4.0 4.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000015-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ 5.0 5.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ 6.0 6.1 Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000017-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Ross, Malcolm (June 1996). "On the Origin of the Term 'Malayo-Polynesian'". Oceanic Linguistics. 35 (1): 143–145. doi:10.2307/3623036. JSTOR 3623036.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Ray, Sidney H. (1896). "The common origin of Oceanic languages". The Journal of the Polynesian Society. 5 (1): 58–68. Archived from the original on 2019-01-30. Retrieved 2019-11-13.
- ↑ Fox, Charles Elliot (1906). "The Comparison of the Oceanic Languages" (PDF). Transactions and Proceedings of the Royal Society of New Zealand. 39: 464–475. Archived from the original (PDF) on 2020-04-03. Retrieved 2019-11-13.
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.