ਕਲਾ ਝੀਲ
ਕਲਾ ਵੇਵਾ ਜਾਂ ਕਲਾ ਝੀਲ ( ਸਿੰਘਲਾ : කලා වැව) ਰਾਜਾ ਦਾਤੁਸੇਨਾ ਦੁਆਰਾ 460 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਜੁੜਵਾਂ ਸਰੋਵਰ ਕੰਪਲੈਕਸ (ਕਲਾ ਵੇਵਾ ਅਤੇ ਬਲਾਲੂ ਵੇਵਾ) ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸਮਰੱਥਾ 123 ਮਿਲੀਅਨ ਘਣ ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਤਲਾਬ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਸਪਿਲਵੇਅ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਸਲੂਇਸਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੇਜਰ ਸਲੂਇਸ ਤੋਂ, ਇੱਕ 40 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾ ਕੇਂਦਰੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਏਕੜ ਝੋਨੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਨੁਰਾਧਾਪੁਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਤਲਾਬ ਟਿਸਾ ਵੇਵਾ 'ਤੇ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ 87 km (54 mi) ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। 6 ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਮੀਲ ਦੀ ਢਲਾਨ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੀਲੋਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਜੂਬਾ ਹੈ।
ਸ਼ਾਸਕ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਬੁੱਧ ਦੀ 12 ਮੀਟਰ ਉੱਚੀ ਖੜ੍ਹੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਅਵੁਕਾਨਾ ਬੁੱਧ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ( ਸਿੰਹਾਲਾ: අව්කන බුදු පිළිමය ) ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਤਲਾਬ 'ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਸਰੋਵਰ ਰਾਜਾ ਧਥੁਸੇਨਾ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਨੇ 5ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ 454 - 473 ਈਸਵੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ।[1]
ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਏ ਤਾਮਿਲ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ 429 ਤੋਂ 455 ਈਸਵੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਰਾਜਾ ਧਥੁਸੇਨ ਨੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਅਨੁਰਾਧਾਪੁਰਾ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕਈ ਸਰੋਵਰਾਂ , ਨਹਿਰਾਂ ਆਦਿ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਕੇ ਸਿੰਚਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਕਲਾ ਝੀਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਜੇ ਨੇ Balalu Wewa ( ਸਿੰਹਾਲਾ: බලලු වැව ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਰੋਵਰ ਬਣਾਇਆ। ) ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਦੋ ਤਲਾਬਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਲਾਬ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜਾ ਮਹਿੰਦਾ II ਜਿਸਨੇ 777 - 797 ਈਸਵੀ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ, ਨੇ ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਹੋਰ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ। ਸਰੋਵਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਥਿਸਾ ਵੇਵਾ ( ਸਿੰਹਾਲਾ: තිසා වැව ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ) ਅਨੁਰਾਧਾਪੁਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ 54 miles (86.9 km) ਲੰਬੀ ਨਹਿਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਯਾ ਗੰਗਾ ਉਰਫ਼ Yodha Ela ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ( ਸਿੰਹਾਲਾ: යෝධ ඇල ) ਜਿਸਦੀ ਢਲਾਣ ਇੱਕ ਫੁੱਟ ਪ੍ਰਤੀ ਮੀਲ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਇੱਕ ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਮੀਲ ਹੈ।
ਦੰਤਕਥਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਰਾਜਾ ਧਾਥੁਸੇਨਾ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਤਲਾਬ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਢੁਕਵੇਂ ਸਥਾਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਉਤਸੁਕ ਸੀ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਰਾਜਾ ਉਸ ਤਲਾਬ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੇ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕਦਵਾਰਾ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਪਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਰਾਦਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਦੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹਿਰਨ ਦੇ ਝੁੰਡ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਇਸ ਅਜੀਬ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ; ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਜੀਬ ਆਦਮੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਅਣਜਾਣ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਲਈ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਕਦਵਾਰਾ ਫੜ ਕੇ ਮਹਿਲ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਖਜ਼ਾਨੇ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ, ਕਦਵਾਰਾ ਆਪਣੀ ਸੱਚੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ। ਫਿਰ ਰਾਜੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪ ਚੀਜ਼ ਦੇਖੀ ਸੀ, ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ। ਕਦਵਾਰਾ ਕਿਹਾ, "ਨਹੀਂ ਸਰ, ਮੈਂ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਪਰ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਇੱਕ ਨਦੀ ਵਿੱਚ, ਕਲਾ ਨਾਮਕ ਬਨਸਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਉਹ ਸਥਾਨ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਕਲਾ ਵੇਵਾ ਬਣਾਈ ਸੀ।
ਇਹ ਸਰੋਵਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਿੰਚਾਈ ਤਲਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਤਲਾਬ ੀਆਂ ਲਈ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਹਿਰ ਜਯਾ ਗੰਗਾ ਕਲਾ ਝੀਲ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਨੁਰਾਧਾਪੁਰਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਥਿਸਾ ਵੇਵਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰ ਕਰਦੀ ਸੀ।
ਰੂਟ[ਸੋਧੋ]
ਦਾਂਬੁਲਾ ਰਾਹੀਂ ਅਨੁਰਾਧਾਪੁਰਾ ਦਾ ਰਸਤਾ ਕੇਕੀਰਾਵਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਸਕੱਤਰੇਤ ਵਿੱਚ ਕੇਕੀਰਾਵਾ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਸਰੋਵਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 6 ਮੀਲ (9.7 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Things To Do - Excursions: Kala Wewa". The Elephant Corridor. Archived from the original on 5 ਮਈ 2012. Retrieved 5 April 2012.