ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
No edit summary |
No edit summary |
||
| ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
{{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਜੀਵਨੀ |
|||
{{Infobox person |
|||
| ਨਾਮ = ਲਾਲਾ ਰਾਜਪਤ ਰਾਏ |
|||
|name= Lala Lajpat Rai |
|||
| ⚫ | |||
|birth_date= 28 January 1865 |
|||
| ਚਿੱਤਰ_ਸੁਰਖੀ = |
|||
|death_date= 17 November 1928 (age 63) |
|||
| ਚਿੱਤਰ_ਅਕਾਰ = |
|||
|birth_place= [[Dhudike]], [[Punjab, India|Punjab]], [[British India]] (now India) |
|||
| ਪੂਰਾ_ਨਾਮ = |
|||
|death_place= [[Lahore]], [[British India]] (now [[Pakistan]]) |
|||
| ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = 28 ਜਨਵਰੀ 1865 |
|||
| ⚫ | |||
| ਜਨਮ_ਸਥਾਨ = [[ਢੁੱਡੀਕੇ]], [[ਪੰਜਾਬ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ ਆਧੁਨਿਕ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੈ) |
|||
|caption= |
|||
| ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = 17 ਨਵੰਬਰ 1928 (ਉਮਰ 63) |
|||
|movement= [[Indian Independence movement]] |
|||
| ਮੌਤ_ਸਥਾਨ = [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਚ) |
|||
|organization= Indian National Congress, Arya Samaj |
|||
| ਮੌਤ_ਦਾ_ਕਾਰਨ = |
|||
|religion= [[Hinduism]] |
|||
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = |
|||
| ⚫ | |||
| ਪੇਸ਼ਾ = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗ੍ਰੇਸ, ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ |
|||
| ਪਛਾਣੇ_ਕੰਮ = |
|||
| ਜੀਵਨ_ਸਾਥੀ = |
|||
| ਬੱਚੇ = |
|||
| ਧਰਮ = [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] |
|||
| ਰਾਜਨੀਤਕ_ਲਹਿਰ = [[ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗ੍ਰਾਮ]] |
|||
| ਇਹ_ਵੀ_ਵੇਖੋ = |
|||
| ਦਸਤਖਤ = |
|||
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ = |
|||
| ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ = |
|||
| ਹੋਰ_ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ''' ([[ਅੰਗਰੇਜੀ]]: Lala Lajpat Rai, [[ਹਿੰਦੀ]]: लाला लाजपत राय, [[ਜਨਮ]]: 28 ਜਨਵਰੀ [[1865]] - [[ਮ੍ਰਿਤੂ]]: 17 ਨਵੰਬਰ [[1928]]) [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਪਤੀ]] ਸੀ ਇਨ੍ਹਾਂਨੂੰ '''ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ [[ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ]] ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗ੍ਰੇਸ]] ਵਿਚ [[ਗਰਮ ਦਲ]] ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ [[ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ]] ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਨ। ਸੰਨ [[1928]] ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ [[ਸਾਈਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ]] ਵਿਰੁੱਧ ਇਕ ਪ੍ਰ੍ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ [[ਲਾਠੀ-ਚਾਰਜ]] ਵਿਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਅੰਤਤ: 17 ਨਵੰਬਰ ਸੰਨ 1928 ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਆਤਮਾ ਨੇ ਪਾਰਥਿਵ ਦੇਹ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੀ। |
||
== ਜੀਵਨੀ == |
|||
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦਾ ਜਨਮ [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਮੋਗਾ]] ਜਿਲੇ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ [[ਹਰਿਆਣਾ]] ਦੇ [[ਰੋਹਤਕ]] ਅਤੇ [[ਹਿਸਾਰ]] ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗ੍ਰੇਸ]] ਦੇ [[ਗਰਮ ਦਲ]] ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਸੀ। [[ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ]] ਅਤੇ [[ਬਿਪਿਨ ਚੰਦਰ ਪਾਲ]] ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰਿਮੂਰਤੀ ਨੂੰ [[ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਵਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਮੁੱਚਾ ਦੇਸ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ [[ਸਵਾਮੀ ਦਇਆਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ]] ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ [[ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ]] ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਬਣਾਇਆ। [[ਲਾਲਾ ਹੰਸਰਾਜ]] ਦੇ ਨਾਲ [[ਦਇਆਨੰਦ ਐਂਗਲੋ ਵੈਦਿਕ ਵਿਦਿਆਲਾ|ਦਇਆਨੰਦ ਐਂਗਲੋ ਵੈਦਿਕ ਵਿਦਿਆਲਿਆਂ]] ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਭਾਗ ਜਿਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਅੱਜ ਕੱਲ [[ਡੀਏਵੀ]] ਸਕੂਲਸ ਅਤੇ ਕਾਲੇਜ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਲਾਜੀ ਨੇ ਅਨੇਕ ਥਾਂਵਾਂ 'ਤੇ ਅਕਾਲ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵਿਰ ਲਗਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। 30 ਅਕਤੂਬਰ [[1928]] ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ [[ਲਾਹੌਰ]] ਵਿਚ [[ਸਾਈਮਨ ਕਾਮੀਸ਼ਨ]] ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਇਓਜਿਤ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ [[ਲਾਠੀ-ਚਾਰਜ]] ਵਿਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ: ''"ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਪਈ ਇਕ-ਇਕ ਲਾਠੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਫਨ ਦਾ ਕਿੱਲ ਬਣੇਗੀ।"'' ਅਤੇ ਉਹੀ ਹੋਇਆ ਵੀ; ਲਾਲਾਜੀ ਬਲਿਦਾਨ ਦੇ 20 ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਸੂਰਜ ਅਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। [[17 ਨਵੰਬਰ]] [[1928]] ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਟਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। |
|||
== ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ == |
|||
14:15, 10 ਜੂਨ 2013 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ |
|---|
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ (ਅੰਗਰੇਜੀ: Lala Lajpat Rai, ਹਿੰਦੀ: लाला लाजपत राय, ਜਨਮ: 28 ਜਨਵਰੀ 1865 - ਮ੍ਰਿਤੂ: 17 ਨਵੰਬਰ 1928) ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਪਤੀ ਸੀ ਇਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਕੇਸਰੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗ੍ਰੇਸ ਵਿਚ ਗਰਮ ਦਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸਨ। ਸੰਨ 1928 ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸਾਈਮਨ ਕਮੀਸ਼ਨ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕ ਪ੍ਰ੍ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਲਾਠੀ-ਚਾਰਜ ਵਿਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਅੰਤਤ: 17 ਨਵੰਬਰ ਸੰਨ 1928 ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਆਤਮਾ ਨੇ ਪਾਰਥਿਵ ਦੇਹ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੀ।
ਜੀਵਨੀ
ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ ਦਾ ਜਨਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੋਗਾ ਜਿਲੇ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰੋਹਤਕ ਅਤੇ ਹਿਸਾਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗ੍ਰੇਸ ਦੇ ਗਰਮ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾ ਸੀ। ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਅਤੇ ਬਿਪਿਨ ਚੰਦਰ ਪਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰਿਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਲਾਲ-ਬਾਲ-ਪਾਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਵਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਸਮੁੱਚਾ ਦੇਸ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਸਵਾਮੀ ਦਇਆਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਬਣਾਇਆ। ਲਾਲਾ ਹੰਸਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਦਇਆਨੰਦ ਐਂਗਲੋ ਵੈਦਿਕ ਵਿਦਿਆਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਭਾਗ ਜਿਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਅੱਜ ਕੱਲ ਡੀਏਵੀ ਸਕੂਲਸ ਅਤੇ ਕਾਲੇਜ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਲਾਜੀ ਨੇ ਅਨੇਕ ਥਾਂਵਾਂ 'ਤੇ ਅਕਾਲ ਵਿਚ ਸ਼ਿਵਿਰ ਲਗਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। 30 ਅਕਤੂਬਰ 1928 ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਸਾਈਮਨ ਕਾਮੀਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਇਓਜਿਤ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ ਲਾਠੀ-ਚਾਰਜ ਵਿਚ ਇਹ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ: "ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਪਈ ਇਕ-ਇਕ ਲਾਠੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਫਨ ਦਾ ਕਿੱਲ ਬਣੇਗੀ।" ਅਤੇ ਉਹੀ ਹੋਇਆ ਵੀ; ਲਾਲਾਜੀ ਬਲਿਦਾਨ ਦੇ 20 ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਸੂਰਜ ਅਸਤ ਹੋ ਗਿਆ। 17 ਨਵੰਬਰ 1928 ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਟਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।