ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਰਿਆਸਤ)
ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਜੰਮੂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[1] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ 1846 ਤੋਂ 1858 ਤੱਕ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਤਾਜ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚਤਾ (ਜਾਂ ਰਾਜਭਾਗ[2][3]) ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਗਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਆਸਤ ਸੀ। 1858 ਤੋਂ 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੱਕ, ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਿਤ ਇਲਾਕਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜੋ ਹੁਣ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਚੀਨ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ।[4][5] ਰਿਆਸਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਪਹਿਲੀ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ,[6] ਸਿੱਖਾਂ ਤੋਂ ਜੰਗੀ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਵਜੋਂ, ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਜੰਮੂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 75 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਏਕੀਕਰਨ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਰਾਜ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਰਾਜ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਆਂਢੀ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਮਲੇ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਉਸਦਾ ਹੱਥ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। 26 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ, ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਸਮਰਥਿਤ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ[7] ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ।[8] ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਜੋ ਹੁਣ ਆਜ਼ਾਦ ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਭਾਰਤੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ।[9]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Kashmir and Jammu", Imperial Gazetteer of India, vol. 15, Secretary of State for India in Council: Oxford at the Clarendon Press, p. 71–, 1908, archived from the original on 21 December 2019, retrieved 27 August 2019
- ↑ Sneddon, Christopher (2021), Independent Kashmir: An incomplete aspiration, Manchester University Press, pp. 12–13,
Paramountcy was the 'vague and undefined' feudatory system whereby the British, as the suzerain power, dominated and controlled India's princely rulers. ... These 'loyal collaborators of the Raj' were 'afforded [British] protection in exchange for helpful behavior in a relationship of tutelage, called paramountcy'.
- ↑ Ganguly, Sumit; Hagerty, Devin T. (2005), Fearful Symmetry: India-Pakistan Crises in the Shadow of Nuclear Weapons, Seattle and New Delhi: University of Washington Press, and Oxford University Press, p. 22, ISBN 0-295-98525-9,
... the problem of the 'princely states'. These states had accepted the tutelage of the British Crown under the terms of the doctrine of 'paramountcy' under which they acknowledged the Crown as the 'paramount' authority in the subcontinent.
- ↑ "Kashmir", Encyclopedia Americana, Scholastic Library Publishing, 2006, p. 328, ISBN 978-0-7172-0139-6, archived from the original on 17 January 2023, retrieved 18 December 2021 C. E Bosworth, University of Manchester Quote: "KASHMIR, kash'mer, the northernmost region of the Indian subcontinent, administered mostly by India, partly by Pakistan, and partly by China. The region has been the subject of a bitter dispute between India and Pakistan since they became independent in 1947";
- ↑ Osmańczyk, Edmund Jan (2003), Encyclopedia of the United Nations and International Agreements: G to M, Taylor & Francis, pp. 1191–, ISBN 978-0-415-93922-5, archived from the original on 17 January 2023, retrieved 18 December 2021 Quote: "Jammu and Kashmir: Territory in northwestern India, subject to a dispute between India and Pakistan. It has borders with Pakistan and China."
- ↑ Panikkar, Gulab Singh 1930.
- ↑ 1st Edition Cold War in the High Himalayas The USA, China and South Asia in the 1950s By S. Mahmud Ali Copyright 1999( When tribal Pathan militias from Pakistan's North-West Frontiers joined Sudhan Pathan rebels fighting for freedom, Hari Singh fled to Jammu and reportedly signed a letter of accession to India.) Page 19 https://www.google.com/search?q=Sudhan+Pathan+rebels+fighting+for+freedom&client=ms-android-samsung-gj-rev1&sca_esv=593805704&tbm=bks&p r
- ↑ "Q&A: Kashmir dispute - BBC News". BBC News. 7 July 2010. Archived from the original on 24 December 2018. Retrieved 21 June 2018.
- ↑ Bose, Sumantra (2003). Kashmir: Roots of Conflict, Paths to Peace. Harvard University Press. pp. 32–37. ISBN 0-674-01173-2.
