ਡੋਲ ਪੂਰਨਿਮਾ
ਡੋਲਾ ਪੂਰਨਿਮਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਡੋਲਾ ਜਾਤਰਾ, ਡੌਲ ਉਤਸਵ ਜਾਂ ਦੇਉਲ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬ੍ਰਜ ਖੇਤਰ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਓਡੀਸ਼ਾ, ਅਸਾਮ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੋਲੀ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ।[1] ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਰਾਧਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬ੍ਰਹਮ ਜੋੜੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੀ ਰਾਤ ਜਾਂ ਫਾਲਗੁਨ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪੰਦਰਵੇਂ ਦਿਨ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੋਪਾਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]
ਮਹੱਤਵ
[ਸੋਧੋ]ਪੁਸ਼੍ਟਿਮਾਰਗ
[ਸੋਧੋ]ਵੱਲਭਚਾਰੀਆ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀਮਾਰਗ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਡੋਲੋਤਸਵ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਡੋਲਾ ਨਾਮਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਝੂਲੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਹਨ। ਹੋਰੀ-ਡੋਲ ਵਿਚ ਖਿੱਚ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸ਼੍ਰੀਨਾਥ ਜੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਧਾ ਵੱਲਭ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਰਾਧਾ ਵੱਲਭ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ ਅਤੇ ਹਰਿਦਾਸੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰੰਗ ਅਤੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਗੌੜੀਆ ਵੈਸ਼ਨਵਵਾਦ
[ਸੋਧੋ]ਗੌੜੀਆ ਵੈਸ਼ਨਵ ਮੱਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਹੋਰ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਚੈਤਨਯ ਮਹਾਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਧਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਵਤਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸੰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਗੌੜੀਆ ਵੈਸ਼ਨਵ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵੀ ਸਨ।
ਜਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਦਿਹਾੜੇ 'ਤੇ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਿਆਰੀ ਰਾਧਾ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਰੰਗਦਾਰ ਪਾਊਡਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਅਤੇ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਹਨ। ਬ੍ਰਜ, ਬੰਗਾਲ, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਫੁੱਲਾਂ, ਪੱਤਿਆਂ, ਰੰਗੀਨ ਕੱਪੜਿਆਂ ਅਤੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਹੋਇਆ ਝੂਲਦੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਜਲੂਸ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] ਜਲੂਸ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਧੁਨ, ਸ਼ੰਖ ਵਜਾਉਣ, ਤੁਰ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਸਿੰਗ ਅਤੇ 'ਜੋਏ' (ਜਿੱਤ) ਅਤੇ 'ਹੋਰੀ ਬੋਲਾ' ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ।
ਅਸਾਮ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਸਾਮੀ ਕਵੀ ਮਾਧਵਦੇਵ ਦੁਆਰਾ " ਫਾਕੂ ਖੇਲੇ ਕੁਰਨਾਮੋਏ " ਵਰਗੇ ਗੀਤ ਗਾ ਕੇ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਾਰਪੇਟਾ ਸਤਰਾ ਵਿਖੇ।[4] 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸੰਤ, ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸੰਕਰਦੇਵ ਨੇ ਅਸਾਮ ਦੇ ਨਾਗਾਂਵ ਵਿੱਚ ਬੋਰਦੋਵਾ ਵਿਖੇ ਡੌਲ ਮਨਾਇਆ।[5] ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਹੋਲੀ
- ਲਠਮਾਰ ਹੋਲੀ
- ਹੋਲਾ ਮੁਹੱਲਾ
ਬਿਬਲੀਓਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]- ਵਰਮਾ, ਵਨੀਸ਼ (2002)।ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਰਤ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਡਾਇਮੰਡ ਪਾਕੇਟ ਬੁੱਕਸ.
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Das, Priyaranjan (8 March 2012). "Borpetar Mormadhor Deul". Gono Odhikar Xongbad Potro.
- ↑ "www.gopabandhuacademy.gov.in" (PDF).
- ↑ "Holi (Phalguna-purnima or Dol-purnima)". Archived from the original on 2013-03-21. Retrieved 2023-03-11.
- ↑ Karmakar, Rahul (21 March 2019). "Where Holi is 'sung,' not merely played". The Hindu. Retrieved 22 May 2021.
- ↑ Huzuri, Dhaneswar. "Doul Utsow Aru Iyar Tatporzyo". Vikaspedia. Archived from the original on 2018-04-05. Retrieved 22 May 2021.