ਦਯਾ ਬਾਈ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਦਯਾ ਬਾਈ

ਦਯਾ ਬਾਈ (ਮੂਲ ਮਰਸੀ ਮੈਥਿਊ) 78 ਸਾਲ ਦੀ ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਕਰਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਉਹ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਛਿੰਦਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬੁਰੂਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]

ਮਰਸੀ ਮੈਥਿਊ, ਪਾਲਾ (ਕੇਰਲਾ) ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਹੈ।[1] ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰਤਾਪੂਰਵਕ ਬਚਪਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ।[2]

ਸਮਾਜਿਕ ਕੰਮ[ਸੋਧੋ]

ਉਸਨੇ ਪਾਲਾ ਨੂੰ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੱਨ[3]  ਬਣਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਿਡਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਭਾਸ਼ਣ ਉਸ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ, ਉਸ ਦੇ ਸਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦਇਆ ਬਾਈ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਨਰਮਦਾ ਬਚਾਓ ਅਕਾਲੀ ਅਤੇ ਚੇਂਗੜਾ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਬਿਹਾਰ, ਹਰਿਆਣਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜੰਗੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਦਯਾ ਬਾਈ, ਜੋ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਛਿੰਦਾਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਬਾਰੂਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।[4] ਜਿਥੇ ਦਯਾ ਬਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਉਹ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਲੱਭ ਹੀ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।[5] ਦਯਾ ਬਾਈ ਹਰੇਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਗਲੇ ਪਿੰਡ ਵੱਲ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਹੋਰ ਕਈ ਅਖੌਤੀ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕਾਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ 90 ਵਿਆਂ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸਵੈਯੈਮ ਸਹਾਇਤਾ ਗਰੁੱਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।  ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਦਲਾਲਾਂ, ਮੁਆਵਜ਼ਾਧਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਬੈਂਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਅਤੇ ਦੁਖੀ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।[6]

ਇਨਾਮ[ਸੋਧੋ]

ਦਯਾ ਬਾਈ ਨੂੰ 2007 ਵਿੱਚ ਵਨਿਤਾ ਮਹਿਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰ  ਮਿਲਿਆ।[7] ਜਨਵਰੀ 2012 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ 'ਗੁੱਡ ਸਮੇਰੀਟਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਵਾਰਡ' ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਆ ਗਿਆ (ਜੋ ਕੌੱਟਯਾਮ ਸੋਸ਼ਲ ਸਰਵਿਸ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਏਜੇਪੀ ਮੂਵਮੈਂਟ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ)।[8]

ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]

ਓਟਾਇਲ ਜਾਂ 'ਵਨ ਵੀਮਨ ਅਲੋਨਜੈਕਬ ਬੇਨਯਾਮੀਨ ਦੁਆਰਾ ਦਯਾ ਬਾਈ ਉੱਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੀ ਲੰਮੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਹੈ। ਨੰਦਿਤਾ ਦਾਸ,ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਨੇ 2005 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਜੋਂ ਲਿਆ।[9]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Face of compassion
  2. "daya bai,lady of fire". Archived from the original on 2018-12-25. Retrieved 2018-03-05. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  3. "Policies of Church contrary to Christ". Archived from the original on 2018-06-25. Retrieved 2018-03-05. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  4. The amazing Daya Bai
  5. "Social worker Daya Bai alleges abuse by KSRTC crew".
  6. "One-woman army drives financial inclusion in rural Madhya Pradesh". Vinson Kurian. The Hindu. 31 January 2012.
  7. Kiran Bedi calls for change in education system[permanent dead link]
  8. "Good Samaritan National Award presented to Dayabai". Archived from the original on 2012-01-31. Retrieved 2018-03-05. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  9. "Mercy Mathew". Archived from the original on 2018-03-22. Retrieved 2018-03-05. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)