ਦਯਾ ਬਾਈ
ਦਯਾ ਬਾਈ (ਮੂਲ ਮਰਸੀ ਮੈਥਿਊ) 78 ਸਾਲ ਦੀ ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਇਕ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਕਰਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੇਂਦਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਉਹ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਛਿੰਦਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬੁਰੂਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਮਰਸੀ ਮੈਥਿਊ, ਪਾਲਾ (ਕੇਰਲਾ) ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਹੈ।[1] ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰਤਾਪੂਰਵਕ ਬਚਪਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ।[2]
ਸਮਾਜਿਕ ਕੰਮ[ਸੋਧੋ]
ਉਸਨੇ ਪਾਲਾ ਨੂੰ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਇਕ ਨੱਨ[3] ਬਣਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਿਡਲੈਂਡ ਵਿਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਭਾਸ਼ਣ ਉਸ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ, ਉਸ ਦੇ ਸਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਅਥਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦਇਆ ਬਾਈ ਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਨਰਮਦਾ ਬਚਾਓ ਅਕਾਲੀ ਅਤੇ ਚੇਂਗੜਾ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਬਿਹਾਰ, ਹਰਿਆਣਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਜੰਗਲ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜੰਗੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਦਯਾ ਬਾਈ, ਜੋ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਛਿੰਦਾਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਬਾਰੂਲ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ।[4] ਜਿਥੇ ਦਯਾ ਬਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉੱਥੇ ਉਹ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਲੱਭ ਹੀ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।[5] ਦਯਾ ਬਾਈ ਹਰੇਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਇਹ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਗਲੇ ਪਿੰਡ ਵੱਲ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਹੋਰ ਕਈ ਅਖੌਤੀ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕਾਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਆਪਣੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਇਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ 90 ਵਿਆਂ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਸਵੈਯੈਮ ਸਹਾਇਤਾ ਗਰੁੱਪ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਦਲਾਲਾਂ, ਮੁਆਵਜ਼ਾਧਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਬੈਂਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਅਤੇ ਦੁਖੀ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।[6]
ਐਵਾਰਡ[ਸੋਧੋ]
ਦਯਾ ਬਾਈ ਨੂੰ 2007 ਵਿਚ ਵਨਿਤਾ ਮਹਿਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[7] ਜਨਵਰੀ 2012 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ 'ਗੁੱਡ ਸਮੇਰੀਟਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਵਾਰਡ' ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਆ ਗਿਆ (ਜੋ ਕੌੱਟਯਾਮ ਸੋਸ਼ਲ ਸਰਵਿਸ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਏਜੇਪੀ ਮੂਵਮੈਂਟ, ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ)।[8]
ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]
ਓਟਾਇਲ ਜਾਂ 'ਵਨ ਵੀਮਨ ਅਲੋਨ, ਜੈਕਬ ਬੇਨਯਾਮੀਨ ਦੁਆਰਾ ਦਯਾ ਬਾਈ ਉੱਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੀ ਲੰਮੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਹੈ। ਨੰਦਿਤਾ ਦਾਸ,ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਨੇ 2005 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਜੋਂ ਲਿਆ।[9]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Face of compassion
- ↑ "daya bai,lady of fire".
- ↑ Policies of Church contrary to Christ
- ↑ The amazing Daya Bai
- ↑ "Social worker Daya Bai alleges abuse by KSRTC crew".
- ↑ "One-woman army drives financial inclusion in rural Madhya Pradesh". Vinson Kurian. The Hindu. 31 January 2012.
- ↑ Kiran Bedi calls for change in education system
- ↑ Good Samaritan National Award presented to Dayabai
- ↑ Mercy Mathew