ਦੇਵੀ (ਅਸ਼ੋਕ ਦੀ ਪਤਨੀ)
ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੇਵੀ (ਪੂਰਾ ਨਾਮ: ਵੇਦਿਸਾ-ਮਹਾਦੇਵੀ ਸਕਿਆਕੁਮਾਰੀ ) ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤੀਜੇ ਮੌਰੀਆ ਸਮਰਾਟ ਅਸ਼ੋਕ ਦ ਗ੍ਰੇਟ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਰਾਣੀ ਸੀ। ਉਹ ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ - ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਮਹਿੰਦਰ ਅਤੇ ਧੀ, ਸੰਘਮਿੱਤਰਾ - ਦੀ ਮਾਂ ਵੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਂਚੀ ਸਤੂਪ ਲਈ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੂਲ[ਸੋਧੋ]
ਸੀਲੋਨੀਜ਼ ਇਤਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਸ਼ੋਕ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਵੇਦੀਸਾਗਿਰੀ (ਅਜੋਕੇ ਵਿਦਿਸ਼ਾ ) ਦੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀ, ਨਾਮ ਦੀ ਦੇਵੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਉਜੈਨ ਵਿਖੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਸੀ। ਮਹਾਬੋਧੀਵੰਸਾ (ਇੱਕ ਸੀਲੋਨੀਜ਼ ਸਰੋਤ) ਉਸਨੂੰ ਵੇਦੀਸਾ-ਮਹਾਦੇਵੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਕਯਾਨੀ ਜਾਂ ਸ਼ਾਕਿਆਕੁਮਾਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਕਿਆ ਦੇ ਇੱਕ ਕਬੀਲੇ ਦੀ ਧੀ ਵਜੋਂ ਬੁਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਵਿਦੁਦਾਭ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਦੇ ਡਰੋਂ ਵੇਦੀਸਾ ਨਗਰਮ ਵਿੱਚ ਆਵਾਸ ਕਰ ਗਈ ਸੀ।[1] ਇਹ ਉਸਨੂੰ ਬੁੱਧ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਕਬੀਲੇ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵੀ ਸ਼ਾਕਯਾਂ ਦੇ ਕਬੀਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ।Devi (wife of Ashoka)
ਵਿਆਹ[ਸੋਧੋ]
ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਆਮ ਵੰਸ਼ਵਾਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਇੱਕ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਭਰਿਆ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਅਸ਼ੋਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਦਿੱਤੇ- ਲੜਕਾ ਮਹਿੰਦਰ, ਜੋ ਲਗਭਗ 285 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਲੜਕੀ ਸੰਘਮਿੱਤਰਾ, ਜੋ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ, ਦੇਵੀ ਅਸ਼ੋਕ ਨੂੰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਟਲੀਪੁਤਰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ।[2] ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਦੇਵੀ ਨੇ ਅਸ਼ੋਕ ਨੂੰ ਪਾਟਲੀਪੁਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਥੇ ਉਸਦੀ ਮੁੱਖ ਰਾਣੀ (ਅਗਰਾਮਹਿਸੀ ) ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਸਾਂਧੀਮਿਤਰਾ ਸੀ। [1] ਮੌਰੀਆ ਦੇ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਲਈ ਜੀਵਨਸਾਥੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਦੀ ਧੀ ਰੱਖਣਾ ਅਣਉਚਿਤ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਲਈ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਅਸਾਂਧੀਮਿੱਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਯੋਗ ਪਤਨੀ ਲੱਭੀ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਲਈ ਉਸਦੀ ਮੁੱਖ ਰਾਣੀ ਸੀ।[2]Devi (wife of Ashoka)
ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਵੇਦੀਸਾਗਿਰੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਹਾਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਂਚੀ ਅਤੇ ਭੀਲਸਾ ਦੇ ਸਮਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਸਾਂਚੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸੁੰਦਰ ਗੁਆਂਢ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਚੁਣਿਆ। ਵੇਦੀਸਾ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੋਧੀ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ[ਸੋਧੋ]
ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੇਵੀ ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਬਾਰੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਲਾਤਮਕ ਰੂਪਾਂਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਅਸ਼ੋਕਾ, ਇੱਕ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਰਸ਼ਿਤਾ ਭੱਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਈ ਗਈ ਹੈ
- ਚੱਕਰਵਰਤੀਨ ਅਸ਼ੋਕਾ ਸਮਰਾਟ, ਇੱਕ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਅਲ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਕਾਜੋਲ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 Mookerji, Radhakumud (1995) [1962]. Asoka (3rd revised ed.). Delhi: Motilal Banarsidass Publ. p. 8. ISBN 9788120805828. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "Mookerji95" defined multiple times with different content - ↑ 2.0 2.1 Allen, Charles (2012). "16". Ashoka: The Search for India's Lost Emperor. Hachette UK. ISBN 9781408703885.