ਫ਼ਖ਼ਰਾ ਯੂਨਸ
ਫਖਰਾ ਯੂਨਸ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Fakhra Younus; Urdu: فاخرہ یونس ; 1979 – 17 ਮਾਰਚ 2012) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਔਰਤ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਚਿਹਰਾ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ 39 ਸਰਜਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।[1] ਉਸ ਨੇ 33 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਯੂਨਸ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਰੈੱਡ-ਲਾਈਟ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, [2] ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪਤੀ, ਗੁਲਾਮ ਮੁਸਤਫਾ ਖਾਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਿਲਾਲ ਖਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲੀ, ਜੋ ਖੁਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੂਬੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਗਵਰਨਰ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਯੂਨਸ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਉਸਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦਾ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਈ 2000 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਆਦਮੀ ਤੋਂ ਉਸਦੇ 5 ਸਾਲ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਉਸ 'ਤੇ ਤੇਜ਼ਾਬ ਪਾ ਦਿੱਤਾ।
ਖਾਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹਮਲਾਵਰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਂ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਘਟਨਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਯੂਨੁਸ ਨੂੰ ਖਾਰ ਦੀ ਮਤਰੇਈ ਮਾਂ ਤਹਿਮੀਨਾ ਦੁਰਾਨੀ ਦੁਆਰਾ ਇਲਾਜ ਲਈ ਰੋਮ, ਇਟਲੀ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[3] ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀਜ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਜਨਤਕ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਉਸ ਨੂੰ ਇਟਲੀ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[4] ਦੁਰਾਨੀ ਨੇ ਇਤਾਲਵੀ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਫਰਮ ਸੇਂਟ ਐਂਜਲਿਕ ਅਤੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਲਗਾਇਆ। ਸਮਾਈਲ ਅਗੇਨ, ਕਲੇਰਿਸ ਫੇਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਇਤਾਲਵੀ ਐਨਜੀਓ ਮੁਖੀ ਵਿਗਾੜਿਤ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ।[5]
ਯੂਨਸ ਨੇ ਇਟਲੀ ਦੇ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਦੁਰਾਨੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਇਤਾਲਵੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਝੰਡੇ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਿਆ ਗਿਆ। ਯੂਨਸ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਦੀ ਨਮਾਜ਼ ਖਰਦਰ ਦੇ ਈਧੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ,[6] ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[7]
ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]
ਉਸ ਦੇ ਹਮਲੇ, ਮੁਕੱਦਮੇ ਅਤੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ਾਬ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। 2007 ਤੋਂ 2016 ਦਰਮਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 1,375 ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹਮਲੇ ਹੋਏ;[8] ਜਾਂ ਕੁਝ 153 ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ; ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਰਫ 56% ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਹਨ ਜਾਂ 85 ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ। ਉਸਨੂੰ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ, ਸੇਵਿੰਗ ਫੇਸ (2012) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਆਸਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[9][10][11] ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਨੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਤੇਜ਼ਾਬ ਦੇ ਹਮਲੇ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟੇ ਹਨ।[12]
"2016 ਅਤੇ 2017 ਵਿੱਚ, ਕੁੱਲ 71 ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ 2018 ਤੋਂ 2019 ਦਰਮਿਆਨ, ਤੇਜ਼ਾਬ ਸੁੱਟਣ ਦੇ 62 ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ"। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਬਰਨ ਕ੍ਰਾਈਮ ਬਿੱਲ (2017) ਸਮੇਤ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ "ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਸਾੜ ਪੀੜਤਾਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਉਮਰ ਭਰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਪਾਹਜਤਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ"। ਫਿਲਮ ਯੂਨਸ ਨੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Young woman seared by acid that corrodes a nation's soul". Sydney Morning Herald. 9 April 2012. Retrieved 14 July 2015.
- ↑ "Pakistani former dancing girl who was attacked with acid commits suicide". Fox News. 28 March 2012.
- ↑ Lahore, HANNAH BLOCH (20 August 2001). "The Evil That Men Do". Archived from the original on May 5, 2007 – via www.time.com.
- ↑ "Help for Pakistan's acid attack victims". 4 August 2003 – via news.bbc.co.uk.
- ↑ Fakhra: shunned in life, embraced in death Archived March 26, 2012, at the Wayback Machine.
- ↑ Amnesty International Document – Pakistan: Insufficient protection of women
- ↑ "The News International: Latest News Breaking, Pakistan News". Archived from the original on 2012-03-25.
- ↑ Hassan Abbas (February 28th, 2018). In Pakistan, Acid Attacks Decrease But Challenges Remain. Media Matters for Democracy. Archived. Retrieved February 18th, 2020.
- ↑ "Fakhra Younus Dead: Pakistani Acid Victim Commits Suicide", Sebastian Abbot, Huffington Post, March 28 2012
- ↑ "Prominent Pakistani Acid Victim Commits Suicide", National Public Radio/The Associated Press, March 28, 2012
- ↑ ""Prominent Pakistani acid victim Fakhra Younus commits suicide"".
- ↑ Pakistan: Cases of acid attacks on women drop by half. August 4th, 2019. Gulf News. Archived. Retrieved February 18th, 2020.