ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ
ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ | |
|---|---|
| ਨਿੱਜੀ | |
| ਜਨਮ | 26 ਅਗਸਤ 1553 |
| ਮਰਗ | 1643 |
| ਧਰਮ | ਸਿੱਖ ਧਰਮ |
| ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ | ਪੰਡਤ ਹਰਦੱਤ (ਪਿਤਾ) ਮਾਈ ਪ੍ਰਭਾ (ਮਾਤਾ) |
| ਸੰਪਰਦਾ | ਉਦਾਸੀ |
| ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ | |
| Based in | ਨਾਨਕਮੱਤਾ |
ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Bhai Almast; 26 ਅਗਸਤ 1553 – 1643) ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਉਦਾਸੀ ਸੰਪ੍ਰਦਾਏ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦਾ ਆਗੂ, ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਭਾਈ ਬਾਲੂ ਹਸਨਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਸੀ।[1]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਅਲਮਸਤ ਦਾ ਜਨਮ 26 ਅਗਸਤ 1553 ਨੂੰ ਸ੍ਰੀਨਗਰ (ਕਸ਼ਮੀਰ) ਦੇ ਇੱਕ ਗੌੜ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਹਰਦੱਤ ਅਤੇ ਮਾਈ ਪ੍ਰਭਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ ਅਲੂ ਸੀ, ਪਰ ਰਹੱਸਵਾਦ ਵੱਲ ਝੁਕਾਅ ਅਤੇ ਦੁਨਿਆਵੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਕਾਰਨ, ਉਸਨੂੰ ਅਲਮਾਸਟ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਅਨੰਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ।" ਕੰਬਲ ਜਾਂ ਗੋਦਰੀ ਤੋਂ ਬਣੇ ਸਾਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਕੰਬਲੀਆ ਜਾਂ ਗੋਦਰੀਆ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਅਲੂ ਨੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 1574 ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਉਦਾਸੀ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਅਲਮਾਸਟ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਮਾਧ 'ਤੇ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਲਈ ਬੱਕਰੀਆਂ ਚਾਰੀਆਂ। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਪੂਰਬੀ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]1615 ਵਿੱਚ, ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਜਗਨਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਪੁਰੀ (ਉੜੀਸਾ) ਵਿੱਚ ਮੰਗੂ ਮੱਠ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਗੋਰਖ ਮਾਤਾ ਵਿਚ ਨਾਨਕ ਮਾਤਾ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰਖਤ ਹੇਠ ਨਾਥ ਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵਚਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇਕ ਅਸਥਾਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸਾਧਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ।
ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਅਲਮਸਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਾਕੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਨਾਨਕ ਮਾਤਾ ਵਿਚ ਬਿਤਾਇਆ ਅਤੇ ਅੱਠ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੇਲਿਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਉਦਾਸੀ ਜਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਗਏ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[2]
ਸਿੰਧ
[ਸੋਧੋ]ਅਲਮਾਸਟ ਨੇ ਸਿੰਧ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੰਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਦਾਸੀਪੰਥ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਸ੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਧੂਣੀ ਵਿਖੇ ਰੋੜੀ ਵਿਖੇ ਸੀ। ਜਿਹੜੇ ਨਵੇਂ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਜਾਂ ਦਾਸ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ।[3] ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ 1643 ਵਿਚ ਹੋਈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਭਾਈ ਬਾਲੂ ਹਸਨਾ
- ਉਦਾਸੀ
- ਸਿੱਖ ਧਰਮ
- ਭਾਟੜਾ ਸਿੱਖ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000005-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Gurudwara Almast Sahib - Nanakmata - World Gurudwaras". www.worldgurudwaras.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2023-04-28.
- ↑ Kalhoro, Zulfiqar Ali (14 December 2018). "Udasi Sikh Saints of Sindh". Originally published on The Friday Times, republished on Academia.edu.