ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਸੂਬਾ
| ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਸੂਬਾ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ/ਦੀ ਸਬਡਿਵੀਜ਼ਨ | |||||||||
| 1580–1756 | |||||||||
 Alam flag of the Mughal Empire | |||||||||
 ਰਾਬਰਟ ਵਿਲਕਿਨਸਨ (1805) ਦੁਆਰਾ ਮੁਗਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਮੁਲਤਾਨ ਸੂਬਾ | |||||||||
| ਰਾਜਧਾਨੀ | ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ | ||||||||
| ਇਤਿਹਾਸ | |||||||||
| ਇਤਿਹਾਸਕ ਦੌਰ | ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਆਧੁਨਿਕ ਦੌਰ | ||||||||
• ਸਥਾਪਨਾ | 1580 | ||||||||
• ਖਤਮ | 1756 | ||||||||
| |||||||||
| ਅੱਜ ਹਿੱਸਾ ਹੈ | |||||||||
ਮੁਲਤਾਨ ਸੂਬਾ ਜਾਂ ਮੁਲਤਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਸੂਬਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਬਾਰਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ, ਖੈਬਰ, ਮੱਧ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਸੂਬੇ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਸਫਾਵਿਦ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਇਸ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ। ਇਹ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। [1]
ਭੂਗੋਲ
[ਸੋਧੋ]ਮੁਲਤਾਨ ਸੂਬਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਲਾਹੌਰ ਸੂਬਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸੂਬਾ, ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸਫਾਵਿਦ ਸਾਮਰਾਜ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਕਾਬੁਲ ਸੂਬਾ, ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਅਜਮੇਰ ਸੂਬਾ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸੂਬਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਠੱਟਾ ਸੂਬਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਸੁਬਾਹ 1580 ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਬਾਰਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ [2] ਆਈਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਮੁਲਤਾਨ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। [3]
ਆਰਥਿਕਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਮੁਲਤਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਸਮੇਂ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾਰ ਅਲ-<i id="mwKA">ਅਮਾਨ</i> ( "ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਘਰ" ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੁਗਲ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਮੁਲਤਾਨ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਸੂਤੀ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। [4] ਮੁਲਤਾਨ ਮੁਗਲ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਮੁਦਰਾ ਖਣਿਜ ਬਣਾਉਣ, [4] ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਟਾਇਲ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। [5]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Dasti, Humaira Faiz (1998). Multan, a Province of the Mughal Empire, 1525-1751 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Royal Book. ISBN 978-969-407-226-5.
- ↑ Husain, Afzal (1970). "Provincial Governors Under Akbar (1580-1605)". Proceedings of the Indian History Congress. 32: 269–277. ISSN 2249-1937. JSTOR 44141074. Retrieved 1 August 2020 – via JSTOR.
- ↑ Bassi, Tripti (2021). A Study of the Sikh Kanya Mahavidyalaya: Education, Religion and Gender Issues. Singapore: Springer Nature. p. 42. ISBN 978-981-16-3219-8. OCLC 1259627824.
Historically, the city was founded by Firoz Shah Tughlaq III (1351-1388 A.D). It was earlier an important centre between Delhi and Lahore (Sharma, 1983: 17). Firoz Shah IIl constructed the Ferozepore fort around 1370 (GoP, 2000: 13). The Ain-i-Akbari also refers to 'Ferozepore' as the capital of Multan province.
- ↑ 4.0 4.1 Oonk, Gijsbert (2007). Global Indian Diasporas: Exploring Trajectories of Migration and Theory. Amsterdam University Press. pp. 294. ISBN 9789053560358.
- ↑ Chaudhry, Nazir Ahmad (2002). Multan Glimpses: With an Account of Siege and Surrender. Sang-e-Meel Publications. ISBN 9789693513516. Retrieved 9 September 2017.