ਯੋਗਿਨ ਮਾ
ਯੋਗਿਨ ਮਾ (ਬੰਗਾਲੀ: যোগিন মা) (16 ਜਨਵਰੀ 1851 - 4 ਜੂਨ 1924), ਜਨਮੀ ਯੋਗਿੰਦਰਾ ਮੋਹਿਨੀ ਬਿਸਵਾਸ, ਹਿੰਦੂ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪਤਨੀ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਹਿਲਾ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਗੋਲਪ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਸਾਥੀ ਸੀ, ਜੋ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੱਠ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਮਾਂ ਵਜੋਂ ਸਤਿਕਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।
ਯੋਗਿਨ ਮਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਵਾਹ ਸੀ ਅਤੇ ਆਰਡਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਗਠਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਉਦਬੋਧਨ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਵਾਮੀ ਸਰਦਾਨੰਦ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1851 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਿੰਦਰ ਮੋਹਿਨੀ ਬਿਸਵਾਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਫਲ ਡਾਕਟਰ ਪ੍ਰਸੰਨਾ ਕੁਮਾਰ ਮਿੱਤਰਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅੰਬਿਕਾ ਚਰਨ ਬਿਸਵਾਸ ਨਾਲ ਛੇ ਜਾਂ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰਿਵਾਜ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਦੌਲਤ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ, ਉਸ ਦੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀਆਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇੱਕ ਆਦਤ ਸ਼ਰਾਬੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਆਪਣੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦਾ ਸਥਾਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਬਾਗਬਾਜ਼ਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵਿਧਵਾ ਮਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਸ਼ਰਨ ਲਈ।[1]
ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਤੀਬਰ ਇੱਛਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸੰਤ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਮਿਲਣਾ, ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਗਈ। 1882 ਵਿੱਚ,[2] ਯੋਗਿਨ ਮਾ ਨੇ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬਲਰਾਮ ਬੋਸ ਦੇ ਘਰ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੀ। ਦਕਸ਼ੀਨੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪਤਨੀ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਦਕਸ਼ੀਨੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਨਹਾਬਤ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਰੁਕੀ ਸੀ। ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਾਥੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿ ਕੇ, ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੁਝ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਦੱਖਣੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਵਾਹੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ - ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਰਿੰਦਾਵਨ ਦੀ ਉਸਦੀ ਯਾਤਰਾ, ਉਸਦੀ ਪੁਰੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਬਲਰਾਮ ਬੋਸ ਸਮੇਤ ਉਸਦੇ ਕਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ।[3]
ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੁਆਰਾ ਜੀਵਿਤ ਜੀਵਨ ਨੇ ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਨ ਵਾਂਗ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਜੀਵਨ ਜੀਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਵੀ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ. ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਤਾਬ, "ਦਿ ਕਰੈਡਲ ਟੇਲਜ਼ ਆਫ਼ ਹਿੰਦੂਇਜ਼ਮ " ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਭੈਣ ਨਿਵੇਦਿਤਾ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ। ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਦੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ, "ਉਹ ਕੋਈ ਆਮ ਫੁੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਜਲਦੀ ਖਿੜ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਹ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ-ਪੰਖੜੀਆਂ ਵਾਲਾ ਕਮਲ ਹੈ ਜੋ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇਗਾ।"[4]
ਜਦੋਂ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੌਤ 16 ਅਗਸਤ 1886 ਨੂੰ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਵਰੰਦਾਬਨ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਉਹ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਈ ਜਿਸਦੀ ਉਹ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੀ ਸਾਥੀ ਬਣ ਗਈ। ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਉਸਨੂੰ ਸਵਾਮੀ ਯੋਗਾਨੰਦ, ਜਿਸਨੂੰ "ਯੋਗੇਨ" ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਨੂੰ "ਮੇਏ ਯੋਗੇਨ" ਜਾਂ "ਲੇਡੀ ਯੋਗੇਨ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਧੀ ਗਾਨੂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤਿੰਨ ਪੋਤੇ ਰਹਿ ਗਏ ਜੋ ਸਵਾਮੀ ਸਰਦਾਨੰਦ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਹੇਠ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਰਡਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਅੱਖਰ[ਸੋਧੋ]
ਯੋਗਿਨ-ਮਾ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦੇ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜੋ ਵੀ ਕੀਤਾ, ਉਸਨੇ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। [5] ਯੋਗਿਨ-ਮਾ ਨੇ ਮੱਠ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਸਮੇਤ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਆਜ਼ਾਦ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਾਹਰ ਰਸੋਈਏ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਅਕਸਰ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਲਈ ਭੋਜਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਵਾਮੀ ਪਰਮਾਨੰਦ ਦੀ ਅਮਰੀਕੀ ਚੇਲਾ, ਭੈਣ ਦੇਵਮਾਤਾ ਉਸ ਬਾਰੇ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, "ਯੋਗਿਨ-ਮਾ ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਜਾਪਦੀ ਸੀ… ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਤਿਆਗਿਆ, ਪਰ ਇੱਕ ਕੋਠੜੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਨ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਕਠੋਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਨਾਲੋਂ... ਕੋਈ ਸੇਵਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਗਈ, ਕੋਈ ਦੇਖਭਾਲ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।" ਉਸਦਾ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਤਪੱਸਿਆ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ 'ਪੰਜ ਅੱਗਾਂ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ' ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਰਸਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ[ਸੋਧੋ]
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸ਼ਾਰਦਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕਲਕੱਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਉਦਬੋਧਨ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਨੇ ਸਵਾਮੀ ਸਰਦਾਨੰਦ ਤੋਂ ਵੈਦਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਤਿਮ ਸੰਨਿਆਸ ਲਿਆ। ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਬਾਬੂਰਾਮ ਮਹਾਰਾਜ (ਸਵਾਮੀ ਪ੍ਰੇਮਾਨੰਦ) ਵੀ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 4 ਜੂਨ 1924 ਨੂੰ 73 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਦਬੋਧਨ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।[6]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ A Holy Woman of modern India by Swami Asheshananda Archived 28 July 2011 at the Wayback Machine.
- ↑ Women disciples of Ramakrishna
- ↑ Recordings of Yogin Ma Archived 24 March 2012 at the Wayback Machine.
- ↑ "Women Saints of East and West", by Swami Ghanananda, John Stewart-Wallace, 1979, Vedanta Press, Hollywood, California
- ↑ "Yogin Ma, RKM Nagpur". Archived from the original on 2012-03-22. Retrieved 2023-02-24.
- ↑ Women disciples of Ramakrishna
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- ਯੋਗਿਨ ਮਾਂ ਦਾ ਘਰ Archived 2023-02-24 at the Wayback Machine.