ਲੁਧਿਆਣਾ-ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਲਾਈਨ
ਲੁਧਿਆਣਾ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਲਾਈਨ ਇੱਕ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਫ਼ਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਈਨ ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਅਧੀਨ ਹੈ।
ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ ਰੇਲਵੇ ਕੰਪਨੀ ਨੇ 711 km (442 mi) ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਲੰਬੀ ਦਿੱਲੀ - ਜੀਂਦ - ਬਠਿੰਡਾ - ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ - ਬਹਾਵਲਨਗਰ - ਸੰਮਤ ਸੱਤਾ ਲਾਈਨ 1897 ਵਿੱਚ [1] ਇਹ ਲਾਈਨ ਰੋਹਤਕ - ਜੀਂਦ - ਬਠਿੰਡਾ -ਮੁਕਤਸਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ -ਬਹਾਵਲਨਗਰ ਤੋਂ ਲੰਘਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਾ ਸੱਤਾ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਰਾਹੀਂ ਕਰਾਚੀ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਮੈਕਲੋਡਗੰਜ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ ਸਾਦਿਕਗੰਜ ਅਤੇ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ) ਤੋਂ ਅੰਬਾਲਾ ਤੱਕ ਕਾਸਮਵਾਲਾ-ਹਿੰਦੂਮਲਕੋਟ- ਅਬੋਹਰ - ਬਠਿੰਡਾ - ਪਟਿਆਲਾ ਤੱਕ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ 1902 ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ [2]
ਰੇਲਵੇ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸਿੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਅਤੇ ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਦੋ ਬੰਦ ਰੇਲਵੇ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਹਨ। 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੇ 711 kilometres (442 mi) ਸਨ ਲੰਬੀ ਦਿੱਲੀ - ਸੰਮਾ ਸੱਤਾ ਅਤੇ 445 kilometres (277 mi) ਲੰਬੀ ਦਿੱਲੀ - ਰਾਏਵਿੰਡ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨਾਂ, ਜੋ ਚਾਲੂ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 20 kilometres (12 mi) ਲਾਈਨ ਅਮਰੂਕਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ, ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ, ਸਮਾ ਸੱਤਾ ਵੱਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। 1965 ਦੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਟੜੀਆਂ ਤੋਂ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਇਕਲੌਤੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। [3] 275 kilometres (171 mi) ਲੰਬੀ ਅਮਰੂਕਾ -ਸਮਾ ਸੱਤਾ ਲਾਈਨ ਅਤੇ 28 kilometres (17 mi) ਲੰਬੀ ਕਸੂਰ - ਰਾਏਵਿੰਡ ਲਾਈਨਾਂ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਚਾਲੂ ਹਨ। ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ - ਗੰਡਾ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਰੇਲਵੇ ਕਰਾਸਿੰਗ, ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਨੇੜੇ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਨਾਲ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 16 kilometres (9.9 mi) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਸੂਰ ਜੰਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। [4] ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 1,681 metres (5,515 ft) ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ ਵਿਖੇ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਕੈਸਰ-ਏ-ਹਿੰਦ ਰੇਲ-ਕਮ-ਰੋਡ ਪੁਲ ਨੂੰ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2013 ਵਿੱਚ ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ 'ਤੇ ਸਤਲੁਜ ਬੈਰਾਜ ਪੁਲ ਨੂੰ ਪੁਨਰਗਠਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। [5]
ਲੋਕੋ ਸ਼ੈੱਡ
[ਸੋਧੋ]ਲੁਧਿਆਣਾ ਡੀਜ਼ਲ ਸ਼ੈੱਡ ਵਿੱਚ WDM-2, WDM-3A ਅਤੇ WDG-3A ਸਮੇਤ 170+ ਲੋਕੋ ਹਨ। ਲੁਧਿਆਣਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਲੋਕੋ ਸ਼ੈੱਡ 2001 ਵਿੱਚ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ WAM-4, WAG-5 ਅਤੇ WAG-7 ਲੋਕੋ ਹਨ। [6]
ਵਿਕਾਸ
[ਸੋਧੋ]81 km (50 mi) ਲੰਬਾ 5 ft 6 in (1,676 mm) 5 ft 6 in (1,676 mm) ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਵਿਚਕਾਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨ 1950 ਵਿੱਚ ਵਿਛਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ 1965 ਅਤੇ 1971 ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 1972 ਵਿੱਚ 84.8 km (53 mi) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਲੰਬਾ 5 ft 6 in (1,676 mm) 5 ft 6 in (1,676 mm) ਬਰਾਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨ। 42 km (26 mi) ਨਵਾਂ 1,676 mm (5 ft 6 in) - ਚੌੜਾ 5 ft 6 in (1,676 mm) 5 ft 6 in (1,676 mm) ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਅਤੇ ਅਬੋਹਰ ਵਿਚਕਾਰ ਬਰਾਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨ 2010 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, 2012 ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ ਸੀ [7]
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਮੌਜੂਦਾ 124 km (77 mi) ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਲੁਧਿਆਣਾ-ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਸਿੰਗਲ ਲਾਈਨ ਨੂੰ ਡਬਲ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ। [8]
ਯਾਤਰੀ ਅੰਦੋਲਨ
[ਸੋਧੋ]ਲੁਧਿਆਣਾ ਇਸ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਇਕਲੌਤਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸੌ ਬੁਕਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[9]
ਸਿੰਧ ਰੇਲਵੇ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਿੰਦੇ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰਗਠਿਤ) 1856 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਾਰੰਟੀਸ਼ੁਦਾ ਰੇਲਵੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ [10] ਇਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਮੁਲਤਾਨ ਵਾਇਆ ਲਾਹੌਰ, ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਤੋਂ ਕੋਟਰੀ ਤੱਕ ਬ੍ਰੌਡ-ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ। ਮੁਲਤਾਨ ਅਤੇ ਕੋਟਰੀ ਸਿੰਧ ਨਦੀ 'ਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀ ਸੇਵਾ ਦੁਆਰਾ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। 1871-72 ਵਿੱਚ, ਮੁਲਤਾਨ ਅਤੇ ਕੋਟਰੀ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੰਜਾਬ ਨਾਰਦਰਨ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਪਿਸ਼ਾਵਰ ਵੱਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1886 ਵਿੱਚ, ਸਿੰਧ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਰਾਜ ਰੇਲਵੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਉੱਤਰੀ ਰਾਜ ਰੇਲਵੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। [11] ਦੱਖਣੀ ਪੰਜਾਬ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1930 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ [12]
1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਨਾਲ, ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਬਣ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰੇਲਵੇ, ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸਾ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਰੇਲਵੇ ਬਣ ਗਿਆ। [13] 1952 ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਮੁਗਲਸਰਾਏ, ਜੋਧਪੁਰ ਰੇਲਵੇ, ਬੀਕਾਨੇਰ ਰੇਲਵੇ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਈਸਟ ਇੰਡੀਅਨ ਰੇਲਵੇ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। [14]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "IR History: Early Days II (1870–1899)". Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Chapter VII Communications". Archived from the original on 23 February 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Bahawalnagar rail junction a relic from 1901". The Nation. 14 November 2011. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ Bhuyan, Mohan. "International Links from India". IRFCA. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ Sharma, Dinesh K (5 December 2013). "40 years after war, bridge opens near Hussainiwla borer". The Times of India. Archived from the original on 20 February 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Sheds and workshops". IRFCA. Retrieved 25 January 2014.
- ↑ "Rail link between Abohar, Fazilka opens today". Hindustan Times. 15 July 2012. Archived from the original on 13 March 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Railways to convert Ludhiana–Ferozepur into double line". The Times of India. 30 December 2009. Archived from the original on 20 February 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Indian Railways Passenger Reservation Enquiry". Availability in trains for Top 100 Booking Stations of Indian Railways. IRFCA. Archived from the original on 10 May 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Sind Railway". fibis. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Digital South Asia Library". Imperial Gazetteer of India. p. 398. Archived from the original on 2 February 2014. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ "Southern Punjab Railway". fibis. Retrieved 20 February 2014.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "Geography – Railway Zones". IRFCA. Retrieved 20 February 2014.
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.