ਸਰੋਜਿਨੀ ਮਹਿਸ਼ੀ
ਸਰੋਜਿਨੀ ਮਹਿਸ਼ੀ | |
|---|---|
| ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਲਈ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 1974–1976 | |
| ਸਹਿਕਾਰੀ ਮਸਲਿਆਂ ਦੀ ਮੰਤਰੀ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 1974–1976 | |
| ਯਾਤਰਾ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਮੰਤਰੀ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 1971–1974 | |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | ਸੋਜਿਨੀ ਬਿੰਦਰਾਓ ਮਹਿਸ਼ੀ 3 ਮਾਰਚ 1927 ਧਾਰਵਾੜ, ਬੰਬਈ ਪ੍ਰਾਂਤ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ (ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ, ਭਾਰਤ) |
| ਮੌਤ | 25 ਜਨਵਰੀ 2015 (ਉਮਰ 87) ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ |
| ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ | ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ |
| ਹੋਰ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ | ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ |
| ਕਿੱਤਾ |
|
ਸਰੋਜਿਨੀ ਬਿੰਦਰਾਓ ਮਹਿਸ਼ੀ (3 ਮਾਰਚ 1927 - 25 ਜਨਵਰੀ 2015) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਆਪਕ, ਵਕੀਲ, ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ, ਜੋ 1962 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਚਾਰ ਮਿਆਦਾਂ ਹਲਕੇ ਧਾਰਵਾੜ ਨਾਰਥ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1] 1983 ਵਿੱਚ ਉਹ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਫੀ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ।[2]
ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ 1983 ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਿਸ਼ੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। 1986 ਵਿੱਚ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।[3]
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਰੋਜਿਨੀ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਮਾਰਚ 1927 ਨੂੰ ਧਾਰਵਾੜ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜੀਡੈਂਸੀ (ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਖੇ ਕਮਲਾਬਾਈ ਅਤੇ ਬਿੰਦਰਾਓ ਮਹਿਸ਼ੀ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਅੱਠ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਸਰੀ ਸੀ[4] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਬਿੰਦਰਾਓ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਸਰੋਜਿਨੀ ਨੂੰ ਧਾਰਵਾੜ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਸਾਂਗਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਲਿੰਗਟਨ ਕਾਲਜ ਵਿਖੇ ਦਾਖਿਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਬੇਲਗਾਮ ਦੇ ਰਾਜਾ ਲੱਖਮਗੁਡਾ ਲਾਅ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[5]
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਮਹਿਸ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਕਲਿਆਣ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਧਾਰਵਾੜ ਦੇ ਜਨਤਾ ਸ਼ਿਕਸ਼ਣ ਸਮਿਤੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਲ ਲਈ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਪੜ੍ਹਾਏ1
25 ਜਨਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਸਥਿਤ ਆਪਣੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਮਹਿਸ਼ੀ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਧੀ ਰੋਡ ਸਥਿਤ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤਮ ਸੰਸਕਾਰ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਪੀ. ਬੀ. ਮਹਿਸ਼ੀ ਨੇ ਕੀਤਾ।[6]
ਸਾਹਿਤਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਮਹਿਸ਼ੀ ਨੇ ਕਈ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਨੁਵਾਦ ਕੰਨੜ ਕਵੀ ਡੀ.ਵੀ . ਗੁੰਡਪਾ ਦੀ ਮਾਨਕੁ ਥਿੰਨਾਨਾ ਕੱਗਾ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਰੋਜਨੀ ਮਹਿਸ਼ੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹੇਗੜੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਮਹਿਸ਼ੀ ਨੂੰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਕੰਨੜਿਗਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰਿਆਂ[7]ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ[8] ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰੋ ਕੰਨੜ ਲਾਬੀ ਗਰੁੱਪ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਰਨਾਟਕ ਰਕਸ਼ਨਾ ਵੇਦੀਕੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਸਰੋਜਨੀ ਮਹਿਸ਼ੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।[9][10]
ਮਹਿਸ਼ੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ (IAS) ਦੇ ਚਾਰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[11] ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਵੀ ਗੋਪਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਦੀਗਾ, ਜੀ ਕੇ ਸੱਤਿਆ, ਕੇ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਰੈਡੀ, ਜੀ ਨਰਾਇਣ ਕੁਮਾਰ, ਇੱਕ ਵਿਧਾਇਕ, ਅਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਆਈਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬੀ ਐਸ ਹਨੂਮਾਨ ਅਤੇ ਸਿਦਯਾ ਪੁਰਾਣਿਕ ਸਨ।
ਰਿਪੋਰਟ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ 1983 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 13.6.1984 ਨੂੰ ਅੰਤ੍ਰਿਮ ਰਿਪੋਰਟ ਅਤੇ 30.12.1986 ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰਿਪੋਰਟ ਸੌਂਪੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ 58 ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ 45 ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ: ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਨੜਿਗਾਂ ਲਈ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਹਨ। ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਅਤੇ PSUs ਵਿੱਚ ਗਰੁੱਪ 'ਸੀ' ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ 'ਡੀ' ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਨੜਿਗਾਂ ਲਈ 100 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਹੈ। ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਅਤੇ PSUs ਵਿੱਚ, ਗਰੁੱਪ 'ਬੀ' ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ 'ਏ' ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਕੰਨੜਿਗਾਂ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 65 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਕਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੰਨੜਿਗਾ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।[12]
ਨਤੀਜੇ
[ਸੋਧੋ]ਸਰੋਜਿਨੀ ਮਹਿਸ਼ੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਵਜੋਂ ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਨੇ "ਕੰਨੜ ਅਭਿਵਰਧੀ ਪ੍ਰਧਿਕਾਰਾ" ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਵਿਭਾਗ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀਆਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਅਹੁਦੇ
[ਸੋਧੋ]- ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ
- ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਵਾਈਸ ਚੇਅਰਪਰਸਨ (1982-84)[13]
- ਧਾਰਵਾੜ ਉੱਤਰੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ 4 ਵਾਰ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਮੈਂਬਰ[14][15]
- ਸੰਸਦ ਹਿੰਦੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ
- ਦਿੱਲੀ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ
ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
[ਸੋਧੋ]- ਸਕੁੰਤਲਾ (1952)[16]
- ਕਸੂਤੀ ਕਾਲੇ (1953)[16]
- ਹਿੰਦੀ ਰਤਨਾ ਸਨਮਾਨ[17]
- ਕਰਨਾਟਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ 58ਵੇਂ ਸਾਲਾਨਾ ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ ਵਿਖੇ ਆਨਰੇਰੀ ਡੀ ਲਿਟ।[18]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑
- ↑ Bhatt, S. C. (2006). Land and People of Indian States and Union Territories. Gyan Publishing House. p. 545. ISBN 9788178353692. Retrieved 7 March 2018.
- ↑
- ↑
- ↑ 5.0 5.1
- ↑
- ↑ "Karnataka / Bangalore News : Modification of Sarojini Mahishi report sought". The Hindu. 2009-07-08. Archived from the original on 2009-07-13. Retrieved 2012-07-31.
- ↑ "Sarojini Mahishi Committee". Outlookindia.com. 1997-03-12. Retrieved 2012-07-31.
- ↑ The Hindu Business Line: Pro-Kannada activists demand more jobs for locals in IT sector Archived 25 January 2007 at the Wayback Machine.
- ↑ "`Rasta roko' hits vehicle movement". The Hindu. 2007-04-17. Archived from the original on 2007-05-01. Retrieved 2012-10-14.
- ↑
- ↑
- ↑ "India Parliament". Guide2womenleaders.com. Retrieved 2012-07-31.
- ↑ "Members Of Lok Sabha". Parliamentofindia.nic.in. Retrieved 2012-07-31.
- ↑ "6th Lok Sabha Members Bioprofile - MAHISHI, DR. SAROJINI". Lok Sabha Secretariat, New Delhi. Retrieved 13 December 2017.
- ↑ 16.0 16.1 Whos Who of Indian Writers. Sahitya Akademi. 1961. p. 192. Retrieved 7 March 2018.
- ↑
- ↑ Business Standard (2008-02-13). "Sarojini Mahishi to be conferred DLitt". Business-standard.com. Retrieved 2012-07-31.
{{cite web}}:|last=has generic name (help)