ਸੁਹਰਾਬ ਫ਼ਕੀਰ
ਸੋਹਰਾਬ ਫਕੀਰ ਮਾਂਗਨਹਾਰ, ਜਿਸਨੂੰ ਸੋਹਰਾਬ ਫਕੀਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ( Sindhi ) (1934 – 23 ਅਕਤੂਬਰ 2009) ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੂਫੀ-ਗਾਇਕ ਸੀ।
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 1936 ਵਿੱਚ ਖੈਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੋਟ ਦੀਜੀ ਕਸਬੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤਾਲਪੁਰ ਵਾੜਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਹਮਲ ਫਕੀਰ, ਤਬਲਾ ਅਤੇ ਸਾਰੰਗੀ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਸਨ। ਸੁਹਰਾਬ ਫਕੀਰ ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਸੂਫੀ-ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਰਾਜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਹਾਨ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[1][2][3]
ਸੁਹਰਾਬ ਫਕੀਰ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜੈਸਲਮੇਰ ਰਾਜ ਤੋਂ ਪਰਵਾਸ ਕਰਕੇ ਆਇਆ ਸੀ।[1]
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਸੁਹਰਾਬ ਫਕੀਰ ਨੇ ਉਸਤਾਦ ਖੁਰਸ਼ੀਦ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੋਂ ਤਬਲਾ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਗਾਇਕੀ ਕੈਰੀਅਰ 1974 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਮਨਜ਼ੂਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨੇ ਟਾਂਡੋ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਨੇੜੇ ਸਖੀ ਅੱਲ੍ਹਾਯਾਰ ਦੇ ਉਰਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।[1] ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਖੈਰਪੁਰ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੰਧੀ ਲੇਖਕ ਤਨਵੀਰ ਅੱਬਾਸੀ ਦੁਆਰਾ ਰੇਡੀਓ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਗਮਦਲ ਫਕੀਰ ਦੇ ਦੋ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੀਤ, ਗਲੀਆਂ ਪ੍ਰੇਮ ਨਗਰ ਦੀਆ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਰੇ ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1]
1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤ ਸਮੂਹ, ਸੰਗ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਫਕੀਰ ਦੁਰ ਮੁਹੰਮਦ ਹੀਸਬਾਨੀ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ।[1]
ਉਸਨੇ ਬਰਤਾਨੀਆ, ਜਰਮਨੀ, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ, ਨਾਰਵੇ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਕਲਾਤਮਕ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।[4][1] ਉਸਨੇ ਜਮਾਲ ਫਕੀਰ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਗਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਗਾਇਆ।[5]
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤ
[ਸੋਧੋ]- ਘੁੰਡ ਖੋਲ ਦੀਦਾਰ ਕਰਾਓ, ਮੈਂ ਆਇਆ ਮੁਖ ਵਖਾਣ[1]
- ਗਲਿਆਣ ਪ੍ਰੇਮ ਨਗਰ ਦੀਨ
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]- ਸ਼ਾਹ ਅਬਦੁਲ ਲਤੀਫ ਭੱਟਾਈ ਪੁਰਸਕਾਰ[4][1]
- ਸੱਚਲ ਸਰਮਸਤ ਪੁਰਸਕਾਰ[1]
- 1999 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਅਵਾਰਡ[4][1]
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਸੁਹਰਾਬ ਫਕੀਰ ਦੀ 23 ਅਕਤੂਬਰ 2009 ਨੂੰ ਕੋਟ ਦੀਜੀ, ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇੜੇ ਤਾਲਪੁਰ ਵਾੜਾ ਵਿਖੇ ਗੁਰਦਿਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਗਸਤ 2006 ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[4][1]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 "Oh Surs & Ragas! Suhrab Faqir is dead". Dawn (newspaper). 24 October 2009. Retrieved 16 August 2019.
- ↑ Sohrab Fakir hospitalized Dawn (newspaper), Published 28 August 2006, Retrieved 16 August 2019
- ↑ Top ten popular folk singers of Pakistan Archived 2019-08-17 at the Wayback Machine. Pakistan 360 degrees website, Published 5 January 2012, Retrieved 16 August 2019
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Maestroremembered: Suhrab Faqir: the last of Su'ng school of music". Dawn (newspaper). 1 November 2009. Retrieved 12 August 2019.
- ↑ "Jamal Faqir — the last of the Soung singers". Dawn (newspaper). 24 October 2009. Retrieved 16 August 2019.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- ਸਿੰਧੀ ਸੰਗੀਤ Archived 2021-01-26 at the Wayback Machine.
- ਯੂਟਿਊਬ 'ਤੇ ਸੁਹਰਾਬ ਫਕੀਰ