ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਸੋਧਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਲਾਤੀਨੀ
ਲਾਤੀਨੀ
Lingua latīna
	ਕੋਲੋਸੀਅਮ ਵਿੱਚ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ
ਉਚਾਰਨ	[laˈtiːna]
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ	ਲਾਤੀਅਮ; ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ / ਗਣਰਾਜ / ਸਾਮਰਾਜ; ਮੁੱਢਲਾ ਆਧੁਨਿਕ ਯੂਰਪ; ; ਸਿਲੀਸ਼ੀਆ ਦਾ ਆਰਮੇਨੀਆਈ ਸਾਮਰਾਜ (ਲਿੰਗੂਆ ਫ਼ਰਾਂਕਾ); ਵੈਟੀਕਨ ਸ਼ਹਿਰ;
ਨਸਲੀਅਤ	ਲਾਤੀਨੀ ਕਬੀਲਾ
Era	ਵਲਗਰ ਲਾਤੀਨੀ ਤੋਂ ਰੁਮਾਂਸ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬਣੀਆਂ, 6ਵੀਂ - 9ਵੀਂ ਸਦੀਆਂ; ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਮੱਧ ਯੂਰਪ ਦੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਚਲਦੀ ਰਹੀ।
ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ	ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀ ਇਟੈਲੀਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਲਾਤੀਨੋ-ਫਾਲੀਸ਼ਨ ਲਾਤੀਨੀ; ; ;
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ	ਲਾਤੀਨੀ ਲਿਪੀ
ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਥਿਤੀ
ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ	ਫਰਮਾ:Country data ਮਾਲਟਾ ਪੰਥ; ਫਰਮਾ:Country data ਵੈਟੀਕਨ ਸ਼ਹਿਰ;
ਰੈਗੂਲੇਟਰ	ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ: ਵਿਆਕਰਨ ਦੇ ਰੋਮਨ ਸਕੂਲ; ਅੱਜ: ਪੋਂਟੀਫਿਕਲ ਅਕੈਡਮੀ ਫ਼ੌਰ ਲੈਟਿਨ;
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-1	la
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2	lat
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3	lat
Glottolog	lati1261
ਭਾਸ਼ਾਈਗੋਲਾ	51-AAB-a
	ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ (ਅੰ. 117 ਈਸਵੀ) ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਦਾ ਖੇਤਰ (ਗੂੜ੍ਹਾ ਹਰਾ)। ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਲਾਤੀਨੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵੀ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।
	ਰੁਮਾਂਸ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ।
	This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA.

Browse history interactively

← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਵੀਂ ਤਬਦੀਲੀ →

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ

ਵਿਜ਼ੂਅਲਵਿਕੀਲਿਖਤ

ਇਨਲਾਈਨ

03:37, 11 ਜੂਨ 2015 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਲਾਤੀਨੀ (ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ: Lingua Latina) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੋਮਨ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਇਹ ਇੱਕ ਮੁਰਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਫਿਰ ਵੀ ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਦੀ ਧਰਮਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਵੈਟੀਕਨ ਸਿਟੀ ਨਾਮੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਲਾਸੀਕਲ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ^[2] ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨਾਲ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਰੁਮਾਂਸ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ, ਇਤਾਲਵੀ, ਸਪੇਨੀ, ਰੋਮਾਨਿਆਈ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈਆਂ। ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਭੁਤਵ ਕਰਕੇ ਲਾਤੀਨੀ ਮਧਯੁਗ ਅਤੇ ਪੂਰਬ-ਆਧੁਨਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਲ ਧਰਮ, ਵਿਗਿਆਨ, ਉੱਚ ਸਾਹਿਤ, ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹਿਸਾਬ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ।

ਲਾਤੀਨੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਰੋਮਨ ਮਿੱਥ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਟ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਜੰਗ ਦੇ ਨੇੜੇ-ਤੇੜੇ ਲਾਤੀਨੀ ਕਬੀਲੇ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ, ਵਰਤੋਂ, ਹਿੱਜਿਆਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਪੁਰਾਣੀ ਲਾਤੀਨੀ

ਲਾਤੀਨੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਕਿਸਮ ਪੁਰਾਣੀ ਲਾਤੀਨੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀ ਲਾਤੀਨੀ 75 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਤਰੁਸਕੀ ਲਿਪੀ ਤੋਂ ਲਾਤੀਨੀ ਲਿਪੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ। ਇਸਦੀ ਲਿਪੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਸੱਜੇ ਤੋਂ ਖੱਬੇ^[3] ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਹੋ ਗਈ।^[4]

ਕਲਾਸੀਕਲ ਲਾਤੀਨੀ

ਕਲਾਸੀਕਲ ਲਾਤੀਨੀ 75 ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੋਂ ਲੈਕੇ 3ਜੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਦੀ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਕਵੀਆਂ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਨ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਬਣਾਈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਆਕਰਨ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

ਵਲਗਰ ਲਾਤੀਨੀ

ਪਲੌਟਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਲਾਸੀਕਲ ਲਾਤੀਨੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਮ ਬੋਲ ਚਾਲ ਵਿੱਚ ਵਲਗਰ ਲਾਤੀਨੀ(sermo vulgi (ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ) - ਸੀਸੇਰੋ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਇਹਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਲਫ਼ਜ਼(ਕਲਾਸਕੀਲ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ) ਜਾਂ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਉਕਰੇ ਵਾਕ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।^[5]

ਮੱਧਕਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ

ਮੱਧਕਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਉੱਤਰ-ਕਲਾਸੀਕਲ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬੋਲ-ਚਾਲ ਦੀ ਲਾਤੀਨੀ ਰੋਮਾਂਸ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਲੇ ਵੀ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

ਪੁਨਰਜਾਗਰਨ ਲਾਤੀਨੀ

ਪੁਨਰਜਾਗਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਤੀਨੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲਈ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਮੱਧਕਾਲੀ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਤੋਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਲਾਤੀਨੀ ਨੂੰ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦਾਂਤੇ ਆਲੀਗੀਏਰੀ ਅਤੇ ਜਿਓਵਾਨੀ ਬੋਕਾਸੀਓ ਵਰਗੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ।

ਮੁੱਢਲੀ ਆਧੁਨਿਕ ਲਾਤੀਨੀ

ਮੁੱਢਲੇ ਆਧੁਨਿਕ ਦੌਰ ਤੱਕ ਵੀ ਲਾਤੀਨੀ ਯੂਰਪੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ। 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਹੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।

ਆਧੁਨਿਕ ਲਾਤੀਨੀ

19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲਾਤੀਨੀ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਲਾਤੀਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਵਾਕੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲਾਤੀਨੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਉਸਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵਾਰਤਕ ਜਾਂ ਹੋਰ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈ। ਕੁਝ ਲਾਤੀਨੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ

ਪੁਰਾਤਨ ਲਾਤੀਨੀ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਇਸਦਾ ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਬਾਰੇ ਟਿੱਪਣੀਆਂ, ਪੁਰਾਤਨ ਸ਼ਬਦ ਨਿਰੁਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਲਾਤੀਨੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।^[6]

ਵਿਅੰਜਨ

ਪੁਰਾਤਨ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀਆਂ ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀਆਂ ਹੇਠਲੇ ਟੇਬਲ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।^[7]

		ਹੋਂਠੀ	ਦੰਤੀ	ਤਾਲਵੀ	ਕੋਮਲ ਤਾਲਵੀ		ਕੰਠੀ
		ਹੋਂਠੀ	ਦੰਤੀ	ਤਾਲਵੀ	ਸਾਧਾਰਨ	ਹੋਂਠੀ	ਕੰਠੀ
ਸਫੋਟਕ	ਸਘੋਸ਼	b	d		ɡ
ਸਫੋਟਕ	ਅਘੋਸ਼	p	t		k	kʷ
ਸੰਘਰਸ਼ੀ	ਸਘੋਸ਼		z
ਸੰਘਰਸ਼ੀ	ਅਘੋਸ਼	f	s				h
ਨਾਸਕੀ		m	n
ਕਾਂਬਵੀਂ			r
ਅਰਧਵਿਅੰਜਨ			l	j		w

ਸਵਰ

	ਮੂਹਰਲੇ	ਵਿਚਲੇ	ਮਗਰਲੇ
ਬੰਦ	iː ɪ		ʊ uː
ਮੱਧ	eː ɛ		ɔ oː
ਖੁੱਲ੍ਹੇ		a aː

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

ਭਾਸ਼ਾ ਸਬੰਧੀ ਕੁਝ ਸੰਦ

"Latin Dictionary Headword Search". Perseus Hopper. Tufts University. Searches Lewis & Short's A Latin Dictionary and Lewis's An Elementary Latin Dictionary. Online results.
"Online Latin Dictionary with conjugator and declension tool". Olivetti Media Communication. Search on line Latin-English and English-Latin dictionary with complete declension or conjugation. Online results.
Genedict.net, genealogic dictionary and register of historical terms
"Latin Word Study Tool". Perseus Hopper. Tufts University. Identifies the grammatical functions of words entered. Online results.
Aversa, Alan. "Latin Inflector". University of Arizona. Identifies the grammatical functions of all the words in sentences entered, using Perseus.
"Latin Verb Conjugator". Verbix. Displays complete conjugations of verbs entered in first-person present singular form.
"Online Latin Verb Conjugator". Displays conjugation of verbs entered in their infinitive form.
Whittaker, William. "Words". Notre Dame Archives. Identifies Latin words entered. Translates English words entered.
"Alpheios". Alpheios Project. Combines Whittakers Words, Lewis and Short, Bennett's grammar and inflection tables in a browser addon.
Latin Dictionaries ਕਰਲੀ ਉੱਤੇ
Dymock, John (1830). A new abridgment of Ainsworth's Dictionary, English and Latin, for the use of Grammar Schools (4th ed.). Glasgow: Hutchison & Brookman.

ਕੋਰਸ

Free 47-Lesson Online Latin Course, Learnlangs
Learn Latin Grammar, vocabulary and audio
Latin Links and Resources, Compiled by Fr. Gary Coulter
der Millner, Evan (2007). "Latinum". Latin Latin Course on YouTube and audiobooks. Molendinarius. Retrieved 2 February 2012.
Cherryh, CJ (1999). "Latin 1:the Easy Way". CJ Cherryh. Retrieved 24 June 2010.
Byrne, Carol (1999). "Simplicissimus" (PDF). The Latin Mass Society of England and Wales. Retrieved 20 April 2011. (a course in ecclesiastical Latin).
Harsch, Ulrich (1996–2010). "Ludus Latinus Cursus linguae latinae". Bibliotheca Augustiana (in Latin). Augsburg: University of Applied Sciences. Retrieved 24 June 2010.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
Beginners' Latin on The National Archives (United Kingdom)
Latin Language for Beginners podcast

ਵਿਆਕਰਨ

Batzarov, Zdravko (2000). "Latin Language (Lingua Latina)". Orbis Latinus. Retrieved 24 June 2010.
Bennett, Charles E. (2005) [1908]. New Latin Grammar (2nd ed.). Project Gutenberg. ISBN 1-176-19706-1.
Griffin, Robin (1992). A student's Latin Grammar (3rd ed.). University of Cambridge. ISBN 0-521-38587-3.
Lehmann, Winifred P.; Slocum, Jonathan (2008). "Latin Online, Series Introduction". The University of Texas at Austin. Retrieved 16 September 2009.
Wilkinson, Hugh Everard (2010). "The World of Comparative and Historical Linguistics (A Historical Survey of the Romance Languages)". Page ON Park. NTT Communications. Retrieved 24 June 2010.

ਹਵਾਲੇ

↑ "Schools". Britannica (1911 ed.).
↑ Sandys, John Edwin (1910). A companion to Latin studies. Chicago: University of Chicago Press. pp. 811–812.
↑ Diringer 1996, pp. 533–4
↑ Sacks, David (2003). Language Visible: Unraveling the Mystery of the Alphabet from A to Z. London: Broadway Books. p. 80. ISBN 0-7679-1172-5.
↑ Herman & Wright 2000, pp. 17–18
↑ Allen 2004, pp. viii-ix
↑ Sihler, Andrew L. (1995). New Comparative Grammar of Greek and Latin. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508345-3. Retrieved 12 March 2013.

[1] "Schools". Britannica (1911 ed.).

[2] Sandys, John Edwin (1910). A companion to Latin studies. Chicago: University of Chicago Press. pp. 811–812.

[3] Diringer 1996, pp. 533–4

[4] Sacks, David (2003). Language Visible: Unraveling the Mystery of the Alphabet from A to Z. London: Broadway Books. p. 80. ISBN 0-7679-1172-5.

[5] Herman & Wright 2000, pp. 17–18

[6] Allen 2004, pp. viii-ix

[7] Sihler, Andrew L. (1995). New Comparative Grammar of Greek and Latin. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-508345-3. Retrieved 12 March 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ ਲਕੀਰ 52: / ਲਕੀਰ 52: @@
 ==ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ==
+ਪੁਰਾਤਨ ਲਾਤੀਨੀ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਇਸਦਾ ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਬਾਰੇ ਟਿੱਪਣੀਆਂ, ਪੁਰਾਤਨ ਸ਼ਬਦ ਨਿਰੁਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਲਾਤੀਨੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।<ref>{{harvnb|Allen|2004|pp=viii-ix}}</ref>
 ===ਵਿਅੰਜਨ===
+ਪੁਰਾਤਨ ਲਾਤੀਨੀ ਦੀਆਂ ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀਆਂ ਹੇਠਲੇ ਟੇਬਲ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{cite book|first=Andrew L.|last=Sihler|title=New Comparative Grammar of Greek and Latin|url=http://books.google.com/books?id=IeHmqKY2BqoC|accessdate=12 March 2013|year=1995|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-508345-3}}</ref>
 {| class="wikitable IPA" style="text-align: center;"
 |-
@@ ਲਕੀਰ 138: / ਲਕੀਰ 141: @@
 |  || a aː ||
 |}
+== ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ==
+{{commons|Latin language}}
+===ਭਾਸ਼ਾ ਸਬੰਧੀ ਕੁਝ ਸੰਦ===
+* {{cite web | url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/resolveform?lang=la | title=Latin Dictionary Headword Search | work=Perseus Hopper | publisher=Tufts University}} Searches Lewis & Short's ''A Latin Dictionary'' and Lewis's ''An Elementary Latin Dictionary''. Online results.
+* {{cite web | url=http://www.online-latin-dictionary.com | title=Online Latin Dictionary with conjugator and declension tool | publisher=Olivetti Media Communication}} Search on line Latin-English and English-Latin dictionary with complete declension or conjugation. Online results.
+* [http://genedict.net Genedict.net], genealogic dictionary and register of historical terms
+* {{cite web | url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?lang=la | title=Latin Word Study Tool | work=Perseus Hopper | publisher=Tufts University}} Identifies the grammatical functions of words entered. Online results.
+* {{cite web | url=http://www.u.arizona.edu/~aversa/latin/ | title=Latin Inflector | first=Alan | last=Aversa | publisher=University of Arizona}} Identifies the grammatical functions of all the words in sentences entered, using Perseus.
+* {{cite web | url=http://www.verbix.com/languages/latin.shtml | title=Latin Verb Conjugator | publisher=Verbix}} Displays complete conjugations of verbs entered in first-person present singular form.
+* {{cite web | url=http://stranica.net63.net/verba_latina | title=Online Latin Verb Conjugator}} Displays conjugation of verbs entered in their infinitive form.
+* {{cite web | url=http://lysy2.archives.nd.edu/cgi-bin/words.exe | title=Words | first=William | last=Whittaker | publisher=Notre Dame Archives}} Identifies Latin words entered. Translates English words entered.
+* {{cite web | url=http://alpheios.net | title=Alpheios | publisher=Alpheios Project}} Combines Whittakers Words, Lewis and Short, Bennett's grammar and inflection tables in a browser addon.
+* {{dmoz|Reference/Dictionaries/World_Languages/L/Latin/|Latin Dictionaries}}
+* {{cite book | url=http://books.google.pl/books?id=2sIDAAAAQAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false | title=A new abridgment of Ainsworth's Dictionary, English and Latin, for the use of Grammar Schools | first=John | last=Dymock | edition=4th | location=Glasgow | publisher=Hutchison & Brookman | year=1830}}
+===ਕੋਰਸ===
+* [http://learnlangs.com/latin/#Lessons Free 47-Lesson Online Latin Course], Learnlangs
+* [http://learn101.org/latin.php Learn Latin] Grammar, vocabulary and audio
+* [http://frcoulter.com/latin/links.html Latin Links and Resources], Compiled by Fr. Gary Coulter
+* {{cite web| url=http://latinum.org.uk | title=Latinum | work=Latin Latin Course on YouTube and audiobooks | first=Evan | last=der Millner | authorlink=Evan der Millner | year=2007 | publisher=Molendinarius | accessdate=2 February 2012}}
+* {{cite web| url=http://www.cherryh.com/www/latin1.htm |title=Latin 1:the Easy Way | first=CJ |last=Cherryh |authorlink=C. J. Cherryh |year=1999 | publisher=CJ Cherryh |accessdate=24 June 2010}}
+* {{cite web| url=http://www.u.arizona.edu/~aversa/latin/simplicissimus.pdf |title=Simplicissimus |first=Carol | last=Byrne |year=1999 |publisher=The Latin Mass Society of England and Wales |accessdate=20 April 2011}} (a course in [[ecclesiastical Latin]]).
+* {{cite web| url=http://www.hs-augsburg.de/~harsch/Ludus/lud_port.html | title=Ludus Latinus Cursus linguae latinae | work=Bibliotheca Augustiana |first=Ulrich |last=Harsch |date=1996–2010 | location=Augsburg | publisher=University of Applied Sciences |language=Latin |accessdate=24 June 2010}}
+* [http://www.nationalarchives.gov.uk/latin/beginners/default.htm Beginners' Latin] on [[The National Archives (United Kingdom)]]
+* [http://latinpodcast.podbean.com/ Latin Language for Beginners] podcast
+===ਵਿਆਕਰਨ===
+* {{cite web|title=Latin Language (Lingua Latina) |url=http://www.orbilat.com/Languages/Latin/index.html |publisher=Orbis Latinus |first=Zdravko |last=Batzarov |year=2000 | accessdate=24 June 2010}}
+* {{cite book |url=http://www.gutenberg.org/etext/15665 |title=New Latin Grammar |first=Charles E. |last=Bennett | year=2005 |publisher= Project Gutenberg | origyear=1908 |edition=2nd |isbn=1-176-19706-1}}
+* {{cite book|last=Griffin | first=Robin | title=A student's Latin Grammar | publisher=University of Cambridge | edition=3rd | year=1992 | isbn=0-521-38587-3}}
+* {{cite web|title=Latin Online, Series Introduction|url=http://www.utexas.edu/cola/centers/lrc/eieol/latol-0-X.html|first=Winifred P.|last=Lehmann|first2=Jonathan|last2=Slocum|publisher=The University of Texas at Austin|year=2008|accessdate=16 September 2009}}
+* {{cite web | url=http://www6.ocn.ne.jp/~wil/ |title=The World of Comparative and Historical Linguistics (A Historical Survey of the Romance Languages) |first=Hugh Everard |last=Wilkinson |year=2010 |work=Page ON Park |publisher=NTT Communications |accessdate=24 June 2010}}
+</div>
+===ਧੁਨੀ ਉਚਾਰ ਵਿਗਿਆਨ===
+* {{cite web|title=Latin Pronunciation – a Beginner's Guide|url=http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A657272|year=2001|publisher=H2G2, BBC}}
+* {{cite web |title=Phonetica Latinae-How to pronounce Latin |url=http://la.raycui.com/ |first=Ray |last=Cui |year=2005 |publisher=Ray Cui |accessdate=25 June 2010}}
+===ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖ਼ਬਰਾਂ===
+* [http://ephemeris.alcuinus.net/ Ephemeris], online Latin newspaper
+* [http://yle.fi/radio1/tiede/nuntii_latini/ Nuntii Latini], from Finnish YLE Radio 1
+* [http://www.radiobremen.de/nachrichten/latein/ News in Latin], Radio Bremen
+* [http://www.haverford.edu/classics/audio/ Classics Podcasts in Latin and Ancient Greek], Haverford College
+* [https://sites.google.com/site/janualinguae/latin Latinum Latin Language course and Latin Language YouTube Index]
+===ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਆਨਲਾਈਨ ਭਾਈਚਾਰੇ===
+* [http://www.alcuinus.net/GLL/ Grex Latine Loquentium] (Flock of those Speaking Latin)
+* [http://www.circuluslatinusinterretialis.co.uk/ Circulus Latinus Interretialis] (Internet Latin Circle)
+* [http://www.vatican.va/roman_curia/institutions_connected/latinitas/documents/index_en.htm Latinitas Foundation, at the Vatican]
+* [http://schola.ning.com/ Latinum Schola]
 ==ਹਵਾਲੇ==