ਦੇਵੀ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ

Devi Kanya Kumari
Penance
ਤਾਮਿਲ ਲਿਪੀ	தேவி கன்யா குமாரி
English translation	The Adolescent Goddess
ਮਾਨਤਾ	Durga, Parvati
ਨਿਵਾਸ	Southern tip of India
ਮੰਤਰ	kātyayanāya vidmahe kanyakumāri dhīmahi tanno durgiḥ pracodayāt
ਹਥਿਆਰ	Rosary
ਵਾਹਨ	Dawon (tiger or lion)

ਭਾਗਵਤੀ ਅੰਮਾਨ ਮੰਦਰ, ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ

ਉਪਰ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ਤੱਕ ਦਾ ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਦੇਵੀ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਦੀ ਲੜਕੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦੇਵੀ ਪਾਰਵਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਦੇਵੀ ਹੋਈ। ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਲਾ ਭਦਰਾ ਜਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਲਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਸਕਤੀ" (ਦੁਰਗਾ ਜਾਂ ਪਾਰਵਤੀ) "ਦੇਵੀ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਗਵਤੀ ਮੰਦਰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਕੇਪ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਵਿਚ, ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਰੇ 'ਤੇ, ਉਥੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ, ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਸੰਗਮ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਉਹ ਕਈ ਹੋਰ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕੰਨਿਆ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਭਦਰਕਾਲੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਿਸ਼ੀ ਪਰਸ਼ੂਰਾਮ ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਰਸਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਉਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਮਨ ਦੀ ਕਠੋਰਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੰਝੂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਚਿੰਤਨ ਵਿਚ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਮੰਦਰ 52 ਸ਼ਕਤੀ ਪੀਥਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਤੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਸੱਜਾ ਮੋਢਾ ਅਤੇ (ਪਿਛਲਾ) ਰੀੜ੍ਹ ਖੇਤਰ ਇੱਥੇ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਕੁੰਡਾਲਿਨੀ ਸਕਤੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਤਿੰਨ ਸਮੁੰਦਰਾਂ/ਮਹਾਂਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਸੰਗਮ 'ਤੇ ਪੁੱਕਾ ਘਾਟ ਨੇੜੇ ਗਣੇਸ਼ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਦਰ ਕਾਲੀ ਮੰਦਰ ਸ਼ਕਤੀ ਪੀਠ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਥੇ ਦੇਵੀ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੁਮਾਰੀ ਕੰਦਮ ਦੀ ਹੈ। ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਕੁਆਰੀ ਦੇਵੀ ਹੈ।

ਮੰਦਰ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ

• ਚਿਤ੍ਰਾ ਪੁਰਨੀਮਾ ਤਿਉਹਾਰ: ਮਈ ਦੇ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ
• ਨਵਰਾਤਰੀ ਤਿਉਹਾਰ : (ਸਤੰਬਰ - ਅਕਤੂਬਰ) 9 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ। ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਮੰਡਪਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਲਾਤਮਕ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
• ਵੈਸਾਖਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ: ਮਈ – ਜੂਨ ਵਿਚ 10-ਰੋਜ਼ਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਈ-ਜੂਨ ਵਿਚ ਥੋਨੀ ਈਜ਼ੁਨੇਲਾਥੂ ਦੁਆਰਾ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।
• ਕਲਾਭਮ ਤਿਉਹਾਰ: ਜੁਲਾਈ–ਅਗਸਤ ਵਿਚ, ਕਾਰਕੀਦਾਕ ਜਾਂ ਆਦੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਸੈਂਡਲ ਪੇਸਟ ਵਿਚ ਸੁਗੰਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕਾਰਜ

ਮੰਦਰ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਸਵੇਰੇ 6.00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸਵੇਰੇ 11.00 ਵਜੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਤੋਂ 8.00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

• ਕੌਮਰੀ
• ਕੁਮਾਰੀ (ਦੇਵੀ)
• ਕੰਵਾਰੀ
• ਮਾਤ੍ਰਿਕਾ
• ਸੁਚਿੰਦ੍ਰਮ ਮੰਦਰ, ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ
• ਨਾਗਾਰਾਜ ਮੰਦਰ, ਨੇਗੇਰਕੋਇਲ, ਨਗਰਕੁਇਲ
• ਸ਼੍ਰੀ ਪਦਮਨਾਭਾ ਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ, ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ
• ਅਟੁਕਲ ਮੰਦਰ, ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

• (Translator), Ralph T.H. Griffith (June 8, 2006). The Hymns Of The Rigveda V1. Kessinger Publishing, LLC. ISBN 1428630775. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)

• Durga Puja Beginner, Swami Satyananda Saraswati, Devi Mandir, 2001. ( ISBN 1-887472-89-4)
• (Translator), Ralph T.H. Griffith (January 18, 2008). The Rig Veda: Complete. Forgotten Books. ISBN 1605065803. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• (Translator), Maurice Bloomfield (September 10, 2010). The Hymns Of The Atharva Veda. Kessinger Publishing, LLC. ISBN 1162667109. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• (Translator), Arthur Berriedale Keith (April 29, 2009). The Yajur Veda (Taittiriya Sanhita). BiblioBazaar. ISBN 055913777X. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• Dallapiccola, Anna L (2002). Dictionary of Hindu Lore and Legend. Thames & Hudson. ISBN 0500510881.
• (Translator), F. Max Muller (June 1, 2004). The Upanishads, Vol I. Kessinger Publishing, LLC. ISBN 1419186418. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• (Translator), F. Max Muller (July 26, 2004). The Upanishads Part II: The Sacred Books of the East Part Fifteen. Kessinger Publishing, LLC. ISBN 1417930160. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• (Translator), H.H Wilson (November 4, 2008). The Vishnu Purana - Vol I. Hesperides Press. ISBN 1443722634. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• (Translator), H.H Wilson (January 31, 2003). Select Works Of Sri Sankaracharya: Sanskrit Text And English Translation. Cosmo Publishing. ISBN 8177557459. {{cite book}}: |last= has generic name (help); Check |first= value (help)
• Aurobindo, Sri. "The Mother".  ISBN 0-941524-79-5.
• Kinsley, David. Hindu Goddesses: Vision of the Divine Feminine in the Hindu Religious Traditions. Motilal Banarsidass, New Delhi, India.  ISBN 81-208-0379-5.
• Pattanaik, Devdutt. The Mother Goddess: An Introduction.  ISBN 81-87111-45-3.
• Pintchman, Tracy (1994). The Rise of the Goddess in the Hindu Tradition. SUNY Press, New York, USA.  ISBN 0-7914-2112-0.
• Sen, Ramprasad (1720–1781). Grace and Mercy in Her Wild Hair: Selected Poems to the Mother Goddess.  ISBN 0-934252-94-7.
• Wangu, Madhu Bazaz (2003). Images of Indian Goddesses: Myths, Meanings, and Models. Abhinav Publications, New Delhi, India.  ISBN 81-7017-416-3.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

• Durga ਕਰਲੀ ਉੱਤੇ
• Durga Puja at NetGlimse.com
• 108 names of Durga from the Durgāsaptaśatī
• Route Guide for reaching Temple