ਫਾਈਬਰ ਕਰੌਪ (ਰੇਸ਼ੇ ਦੀ ਫ਼ਸਲ)
ਰੇਸ਼ੇ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਮ: Fiber crops) ਖੇਤ ਦੀਆਂ ਉਹ ਫਸਲਾਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੇਸ਼ਿਆਂ ਲਈ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਗਜ਼, ਕੱਪੜੇ ਜਾਂ ਰੱਸੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ — ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਫਾਈਬਰ (ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ), ਕੋਰਡੇਜ ਫਾਈਬਰ (ਰੱਸੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ), ਅਤੇ ਭਰਨ ਵਾਲੇ ਰੇਸ਼ੇ (ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਚਟਾਈ ਭਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ)। ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਫਾਈਬਰ ਹਨ।[1]
ਫਾਈਬਰ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਗੁਣ ਓਹਨਾ ਵਿੱਚ ਸੈਲੂਲੋਜ਼ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਹਨ, ਇਹ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਰੇਸ਼ੇ ਰਸਾਇਣਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸੋਧੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਵਿਸਕੋਸ (ਰੇਯਨ ਅਤੇ ਸੈਲੋਫੇਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ, ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੇਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਹੋਰ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸੈਲੂਲੋਜ਼ ਪੌਦੇ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਤਾਕਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਕੇ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਰੇਸ਼ੇ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਟਾਈ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਰੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੁੱਖ ਲੱਕੜ ਦੇ ਮਿੱਝ, ਫਾਈਬਰ ਜਾਂ ਲੇਸਬਰਕ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਲਈ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਮ ਤੌਰ' ਤੇ ਕਈਂ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਫਾਈਬਰ ਫਸਲਾਂ, ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਾਂ ਲਾਗਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲੱਕੜ ਦੇ ਮਿੱਝ ਫਾਈਬਰ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।[2]
ਮਿੱਝ (ਪਲਪ) ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫਾਈਬਰ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਮੁੱਦੇ ਹਨ।[3] ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੌਸਮੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਨਿਰੰਤਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੱਟੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਭੰਡਾਰੀਆਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਫਸਲ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਖਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪਲਪ ਮਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਟਨ ਫਾਈਬਰ ਸਰੋਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਾਈਬਰ ਸਰੋਤ ਦਾ ਭੰਡਾਰਨ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੇਸ਼ੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੱਤਿਆਂ, ਬੀਜਾਂ ਜਾਂ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਾਇਬਰ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਕੱਟੇ ਗਏ ਰੇਸ਼ੇ ਬਾਸਟ ਫਾਈਬਰ ਹਨ; ਰੇਸ਼ੇ ਪੌਦੇ ਦੇ ਫਲੋਇਮ ਟਿਸ਼ੂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਫਾਈਬਰ ਫਸਲ ਦੇ ਤੰਤੂ ਸਖਤ / ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਪੌਦੇ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ) ਅਤੇ ਸਤਹ ਰੇਸ਼ੇ (ਪੌਦੇ ਦੇ ਐਪੀਡਰਰਮ ਟਿਸ਼ੂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ)।[1]
ਫਾਈਬਰ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ[ਸੋਧੋ]
- ਬਾਸਟ ਫ਼ਾਇਬਰ
- ਰੈਮੀ, ਰੇਸ਼ੇਦਾਰ ਪੌਦੇ ਚਾਂਗ ਜੀਆਂਗ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉੱਗਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਐਂਟੀ ਬੈਕਟਰੀਆ ਫੰਕਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਖਾਧੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਤਣੇ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ
- ਐਸਪਾਰਟੋ, ਘਾਹ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ
- ਜੂਟ, ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸੂਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਸਸਤਾ ਫਾਈਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
- ਸਣ, ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਲਿਨਨ
- ਇੰਡੀਅਨ ਹੈਂਪ, ਡੌਗਬੇਨ ਜੋ ਕਿ ਮੂਲ ਅਮਰੀਕੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
- ਭੰਗ, ਇੱਕ ਨਰਮ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਫਾਈਬਰ, ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਬੀਜ
- ਹੂਪਵਾਈਨ, ਬੈਰਲ ਹੂਪਸ ਅਤੇ ਟੋਕਰੀਆਂ, ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਪੱਤੇ, ਦਵਾਈ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਕੇਨਾਫ, ਪੌਦੇ ਦੇ ਤਣ ਦੇ ਅੰਦਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਤੇ ਖਾਧੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਬੀਨਜ਼, ਇੱਕ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਬੀਜ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੁਰਦੇ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ, ਕੁਝ ਖਾਸ ਬੂਟੇਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ' ਤੇ ਲੰਬੇ ਫਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦਾ।
- ਲਿੰਦਨ ਬਾਸਟ
- ਨੈੱਟਲਜ਼
- Ramie, ਇੱਕ ਨੈੱਟਲ, ਕਪਾਹ ਜ ਸਣ ਵੱਧ ਤਾਕਤਵਰ, ਕਰਦਾ ਹੈ, "ਚੀਨੀ ਘਾਹ ਕੱਪੜਾ"।
- ਪੈਪੀਰਸ, ਇੱਕ ਪਿਥ ਫਾਈਬਰ, ਇੱਕ ਬਰਸਟ ਫਾਈਬਰ ਦੇ ਸਮਾਨ
- ਪੱਤੇ ਦੇ ਰੇਸ਼ੇ
- ਅਬਾਕਾ, ਇੱਕ ਕੇਲਾ, ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ "ਮਨੀਲਾ" ਰੱਸੀ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਸੀਸਲ
- ਬਾਓਸਟ੍ਰਿੰਗ ਹੇਂਪ, ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਘਰਾਂ ਦਾ ਪੌਦਾ, ਸੈਨਸੇਵੀਰੀਆ ਰੋਕਸਬਰਗਿਆਨਾ, ਸੇਨਸੇਵੀਰੀਆ ਹਾਈਸੀਨਥੋਇਡਜ਼
- ਹੈਨੇਕੁਇਨ, ਇੱਕ ਚੁਸਤ ਇੱਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਫਾਈਬਰ, ਪਰ ਸੀਸਲ ਜਿੰਨੀ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨਹੀਂ।
- ਫੋਰਮੀਅਮ, “ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਫਲੈਕਸ”
- ਯੂਕਾ, ਇੱਕ ਜੁਗਤੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ
- ਬੀਜ ਰੇਸ਼ੇ ਅਤੇ ਫਲ ਰੇਸ਼ੇ
- ਹੋਰ ਰੇਸ਼ੇ (ਪੱਤਾ, ਫਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰੇਸ਼ੇ)
- ਬਾਂਸ ਫਾਈਬਰ, ਇੱਕ ਵਿਸਕੌਸ ਵਰਗੇ ਫਾਈਬਰ ਰੇਅਨ, ਤਕਨੀਕੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਰਧ-ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਫਾਈਬਰ।
ਫਾਈਬਰ ਮਾਪ[ਸੋਧੋ]
| ਮਿੱਝ (ਪਲਪ) ਦਾ ਸਰੋਤ | ਫਾਈਬਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ, ਮਿਲੀਮੀਟਰ | ਫਾਈਬਰ ਵਿਆਸ, µm |
|---|---|---|
| ਸਾਫਟਵੁੱਡ | 3.1 | 30 |
| ਹਾਰਡਵੁੱਡ | 1.0 | 16 |
| ਕਣਕ ਦੀ ਪਰਾਲੀ | 1.5 | 13 |
| ਚਾਵਲ ਦੀ ਪਰਾਲੀ | 1.5 | 9 |
| ਐਸਪੋਰਟੋ ਘਾਹ | 1.1 | 10 |
| ਰੀਡ | 1.5 | 13 |
| ਬਾਗਸ | 7.7 | 20 |
| ਬਾਂਸ | 7.7 | 14 |
| ਸੂਤ (ਕਪਾਹ) | 25.0 | 20 |
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 Levetin, Estelle; McMahon, Karen (2012). Plants and Society. New York, NY: McGraw-Hill. p. 297. ISBN 978-0-07-352422-1.
- ↑ "Agripulp: pulping agricultural crops". Archived from the original on 2016-08-15. Retrieved 2007-10-03.
- ↑ "Nonwood Alternatives to Wood Fiber in Paper". Archived from the original on 2007-07-08. Retrieved 2007-10-03.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)