ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਾਰੰਤ
ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਾਰੰਤ | |
|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:PremaKaranthImg.jpg | |
| ਜਨਮ | 15 ਅਗਸਤ 1936 |
| ਮੌਤ | 29 ਅਕਤੂਬਰ 2007 (ਉਮਰ 71) ਬੰਗਲੌਰ, ਭਾਰਤ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਨਾਟਕ ਲੇਖਨ, ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਬੀ. ਵੀ. ਕਾਰੰਤ (1958–2002) |
ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਾਰੰਤ (15 ਅਗਸਤ 1936 – 29 ਅਕਤੂਬਰ 2007) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਥੀਏਟਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ ਅਤੇ ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੀ।[1] ਉਹ ਬੀ.ਵੀ. ਕਾਰੰਥ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਟਕਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਚਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਣੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਫਨਿਆਮਾ (1983) ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਐਮ ਕੇ ਇੰਦਰਾ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ।[2]
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਾਰੰਤ ਦਾ ਜਨਮ 1936 ਵਿੱਚ ਭਦਰਾਵਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇਵੋਜੀ ਰਾਓ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ।[2] ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਕਮਲੰਮਾ ਨੂੰ ਤਪਦਿਕ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਵੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ।[3] ਪ੍ਰੇਮਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਕੋਲਾਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਸਿਡਲਘੱਟਾ ਵਿਖੇ ਬਿਤਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਸੇਂਟ ਟੇਰੇਸਾ ਦੇ ਕਾਨਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਬੰਗਲੌਰ ਆ ਗਈ।[2] ਉਸ ਨੇ ਟਾਈਪਿੰਗ ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰੇਮਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਰੰਗਮੰਚ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਵੀ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[4] ਉਹ ਵਿਆਹ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੀਵੀ ਕਾਰੰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦੇ ਘਰ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਨ ਬਦਲ ਲਿਆ। 1958 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰੇਮਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ।[2] ਬੀਵੀ ਕਾਰੰਥ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਡਰਾਮਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਪ੍ਰੇਮਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਗਈ ਅਤੇ ਔਰਬਿੰਦੋ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ।[2] ਉਸ ਨੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ 'ਤੇ, ਉਹ ਵੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਡਰਾਮਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਨਾਟਕ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਲਈ NSD ਰਿਪਰਟਰੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[4]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਾਰੰਥ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਨਾਟਕਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੇਦਯਾਨਾ, ਦੈਥਿਆ, ਬੰਦਾ ਬੰਦਾ ਗੁਣਵੰਤਾ ਅਤੇ ਜਾਇੰਟ ਮਾਮਾ ਵਰਗੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਟਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਨੜ ਜਾਂ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਨੜ ਤੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4] ਉਸ ਨੇ ਬੇਨਾਕਾ ਮੱਕਾਲਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਰੀਪਰਟਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜੋ ਅਲੀਲੂ ਰਾਮਾਇਣ ਵਰਗੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦੇ ਮੰਚਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਈਮ, ਪੋਸ਼ਾਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨਿੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰੌਪਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਖਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਇਸ ਰੀਪਰਟਰੀ ਨੇ 1979 ਵਿੱਚ ਅਲੀਬਾਬਾ ਨਾਮਕ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਟਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੋਸ਼ਾਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਹਯਾਵਦਾਨਾ, ਓਡੀਪਸ, ਓਥੇਲੋ ਅਤੇ ਕਿੰਗ ਲੀਅਰ ਸਮੇਤ 120 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਟਕਾਂ ਲਈ ਪੋਸ਼ਾਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ
[ਸੋਧੋ]ਸਿਨੇਮਾ ਜਗਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮਾ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੀ.ਵੀ. ਅਈਅਰ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਹਮਸਗੀਥੇ ਲਈ ਕਾਸਟਿਊਮ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।[5] ਉਸ ਨੂੰ 1977 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਕੁਦਰੇ ਮੋਟੇ ਲਈ ਕਲਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਕਲਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ, ਪ੍ਰੇਮਾ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਅਜ਼ਮਾਇਆ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਉੱਦਮ ਫਨਿਆਮਾ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਕੰਨੜ ਨਾਵਲ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕੁੜੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਲੰਕ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਸਾਹਸ ਬਾਰੇ ਹੈ।[6]
ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ
[ਸੋਧੋ]- ਫਨਿਆਮਾ (1983) (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)
- ਕੁਦਰੇ ਮੋਟੇ (1977) (ਕਲਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ)
- ਹੈਮਸਾਗੀਥੇ (1975) (ਪੋਸ਼ਾਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ)
- ਨੱਕਲਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ (1992) (ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ0
- ਬੈਂਡ ਝੜੋਂਕੇਂ (ਹਿੰਦੀ) (1996)
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Theatre personality Prema Karanth dead". The Hindu. Chennai, India. 2007-10-30. Retrieved 2007-11-01.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "Theatre personality Prema Karanth dead". The Hindu. Chennai, India. 2007-10-30. Retrieved 2007-11-01."Theatre personality Prema Karanth dead". The Hindu. Chennai, India. 30 October 2007. Retrieved 1 November 2007.
- ↑ "Committed to theatre". Online Edition of The Hindu, dated 2002-12-02. Retrieved 2001-11-01.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 "Committed to theatre". Online Edition of The Hindu, dated 2002-12-02. Retrieved 2001-11-01."Committed to theatre". Online Edition of The Hindu, dated 2002-12-02. Retrieved 1 November 2001.
- ↑ Wimal Dissanayake (2004), p83
- ↑ Gwendolyn Audrey Foster (1995), p206
ਸਰੋਤ
[ਸੋਧੋ]- Dissanayake, Wimal (2004). Indian Popular Cinema: A Narrative of Cultural Change. Trentham Books. ISBN 1-85856-329-1.
- Audrey Foster, Gwendolyn (1995). Women Film Directors: An International Bio-Critical Dictionary. Greenwood Press. ISBN 0-313-28972-7.