ਅਰਨੈਸਟੋ ਕਾਰਦੇਨਾਲ
ਅਰਨੇਸਟੋ ਕਾਰਡੇਨਲ ਮਾਰਟੀਨੇਜ (20 ਜਨਵਰੀ 1925 - 1 ਮਾਰਚ 2020) ਇੱਕ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਾਦਰੀ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਮੁਕਤੀ ਧਰਮ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੋਲਨਟੀਨਾਮੇ ਟਾਪੂਆਂ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਹੋਰ ਵੱਧ ਦਸ ਸਾਲ (1965-1977) ਲਈ ਰਹਿੰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਵਿੱਚ ਕਦੀਮਵਾਦੀ ਕਲਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਉਹ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆਨ ਸੈਨਡਿਨਿਸਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਉਹ 1979 ਤੋਂ 1987 ਤੱਕ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰੀ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੂੰ ਪੋਪ ਜੌਨ ਪੌਲ II ਦੁਆਰਾ 1984 ਵਿੱਚ ਸੈਕਰਾਮੈਂਟਾਂ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਵਰਜਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ 2019 ਵਿੱਚ ਪੋਪ ਫਰਾਂਸਿਸ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਰੋਕ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।[1]
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਕਾਰਦੇਨਲ ਦਾ ਜਨਮ ਗ੍ਰੇਨਾਡਾ, ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਭਰਾ ਪੁਜਾਰੀ ਫਰਨਾਂਡੋ ਕਾਰਦੇਨਲ ਸੀ। ਉਹ ਕਵੀ ਪਾਬਲੋ ਐਂਟੋਨੀਓ ਕੁਆਦਰਾ ਦੇ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਸੀ। ਕਾਰਦੇਨਲ ਨੇ ਮੈਨਾਗੁਆ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ 1942 ਤੋਂ 1946 ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਅਤੇ 1947 ਤੋਂ 1949 ਤਕ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। 1949 ਅਤੇ 1950 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਇਟਲੀ, ਸਪੇਨ ਅਤੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ।
ਜੁਲਾਈ 1950 ਵਿਚ, ਉਹ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਵਾਪਸ ਆਇਆ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 1954 ਵਿੱਚ ਅਨਾਸਤਾਸੀਓ ਸੋਮੋਜ਼ਾ ਗਾਰਸੀਆ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪ੍ਰੈਲ ਇਨਕਲਾਬ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਨਾਕਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕਈ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਕਾਰਦੇਨਲ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੈਥਸਮਨੀ (ਕੈਂਟਕੀ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ) ਦੇ ਟ੍ਰੈਪਿਸਟ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਥੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਵੀ-ਪੁਜਾਰੀ, ਥਾਮਸ ਮਰਟਨ, ਉਸਦਾ ਸਾਥੀ ਸੀ। ਪਰ 1959 ਵਿਚ, ਉਹ ਕੁਰਨੇਵਾਕਾ, ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਪੁਜਾਰੀ[ਸੋਧੋ]
ਕਾਰਡੇਨਲ ਨੂੰ ਗ੍ਰੇਨਾਡਾ ਵਿੱਚ 1965 ਵਿੱਚ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਾਦਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2] ਉਹ ਸੋਲਨਟਾਈਨ ਟਾਪੂ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਈਸਾਈ, ਲਗਪਗ-ਮੱਠਵਾਦੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ-ਕਿਸਾਨੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਸਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ। ਇਹ ਕਲੋਨੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮੂਰਤੀ ਕਲਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰ ਲੇਖਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਲਰਸਨ ਬ੍ਰਾਂਡਟ, ਜੂਲੀਓ ਕੋਰਟਜ਼ਰ, ਅਸਿਲਿਆ ਗੂਲੀਨ, ਅਤੇ ਐਡੀਸ ਮਾਰਗਰੀਟਾ ਕਈ ਵਾਰ ਇਥੇ ਆਈ ਸੀ। ਇਹ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ ਜਿਥੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਤਾਬ ਏਲ ਈਂਗੇਲਿਓ ਐਨ ਸੋਲਨਟੀਨੇਨਮ (El Evangelio en Solentiname) ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਾਰਡੇਨਲ ਨੇ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਫਰੇਂਟੇ ਸੈਂਡਨੀਸਟਾ ਡੀ ਲਿਬਰੇਸੀਅਨ ਨੈਕਿਓਨਲ (ਸੈਨਡਿਨਿਸਟਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਫਰੰਟ, ਜਾਂ ਐਫਐਸਐਲਐਨ) ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਅਨਨਾਸਤੀਓ ਸੋਮੋਜ਼ਾ ਦੇਬਾਈਲੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਉਲਟਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਨਿਕਾਰਾਗੁਆਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਸੋਲੇਨਟੀਨੇਮ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰ ਐਫਐਸਐਲਐਨ ਵਲੋਂ ਸ਼ਾਸਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਪਣਾਏ ਗੁਰੀਲਾ ਯੁੱਧ ਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਾਲ 1977 ਕਾਰਡੇਨਲ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਸੋਮੋਜ਼ਾ ਦੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗਾਰਡ ਨੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸੈਨ ਕਾਰਲੋਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ 'ਤੇ ਹੋਏ ਹਮਲੇ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਸੋਲੇਨਟੀਨੇਮ' ਤੇ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਰਾਖ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਰਡੇਨਲ ਕੋਸਟਾ ਰੀਕਾ ਭੱਜ ਗਿਆ
19 ਜੁਲਾਈ 1979 ਨੂੰ, ਮੈਨਾਗੁਆ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸੈਨਡਿਨਿਸਟਾ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ "ਬਦਲਾ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ" ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ।[3] ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਫਰਨਾਂਡੋ ਕਾਰਡੇਨਲ ਵੀ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪਾਦਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪੋਪ ਜੌਨ ਪੌਲ II ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਅਰਨੇਸਟੋ ਕਾਰਡੇਨਲ ਮੈਨਾਗੁਆ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਰਨਵੇ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਇਆ। ਪੋਪ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣ ਦੇ ਉਸਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਝਿੜਕਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਦਿੱਤੀ: " ਤੁਹਾਨੂੰ ਚਰਚ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਮਾਮਲੇ ਠੀਕ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ "। 4 ਫਰਵਰੀ 1984 ਨੂੰ ਪੋਪ ਜੌਨ ਪਾਲ II ਨੇ ਕਾਰਡੇਨਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[4] ਇਹ ਮੁਅੱਤਲੀ ਲੱਗੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੋਪ ਫਰਾਂਸਿਸ ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਭਾਲ ਕੀਤਾ। ਕਾਰਡੇਨਲ 1987 ਤੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰੀ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਮੰਤਰਾਲਾ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬੰਦ ਹੋਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਵਿਤਾ[ਸੋਧੋ]
ਕਾਰਡੇਨਲ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਿਆਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਸਨ; ਹਾਲਾਂਕਿ, "ਜ਼ੀਰੋ ਆਵਰ" ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਉਸ ਦੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਬੰਧ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੀਲਾ ਆਗੂ ਔਗਸਟੋ ਕੈਸਰ ਸਾਰਡੀਨੋ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[5] ਕਾਰਡੇਨਲ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਕੈਥੋਲਿਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਕਤੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਈ. ਉਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਨਵੀਨਤਮ ਰਚਨਾਵਾਂ ਉਸਦੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਸਮਝ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਵਿੱਚ ਹਨ।[6] ਕਾਰਡੇਨਲ ਨੇ ਇੱਕ ਪੀਬੀਐਸ ਨਿਊਜ਼ਆਵਰ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬਾਅਦ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਦੱਸਦਾ ਹੈ:
ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਬੰਦਾ ਪਰਿਪੱਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਿਖ ਸਕਦਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਥੀਮ ਜਾਂ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਕੱਢ ਸਕਦਾ। ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਤਕਨੀਕੀ ਯੋਗਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਹੁਣ ਮੈਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਜੋ ਮੇਰੇ ਲਈ ਉਦੋਂ ਅਸੰਭਵ ਸਨ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਜਵਾਨ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਇਹ ਗੱਲ ਪੇਂਟਰਾਂ, ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰਜਕਾਂ ਤੇ ਵੀ ਢੁੱਕਦੀ ਹੈ। ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਵੀ ਪਰਿਪੱਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਵਧੇਰੇ ਚੁਸਤ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਚਲਾਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[7]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Pablo Ordaz (17 February 2019). "Roma se reconcilia con Cardenal". El País.
- ↑ "curbstone.org". www.curbstone.org. Archived from the original on 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 2019. Retrieved 20 April 2017.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Revolution ohne Rache" in: Ernesto Cardenal 80. In: Berliner Morgenpost, 10 June 2008. Retrieved, 23 January 2013.
- ↑ "Revista Envío - Dos modelos de Iglesia (agosto 84 - julio 85)". www.envio.org.ni. Archived from the original on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 20 April 2017.
- ↑ "Ernesto Cardenal". Poetry Foundation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 20 November 2016. Retrieved 21 November 2016.
- ↑ |, Manuel Roig-Franzia (26 May 2011). "Ernesto Cardenal, poet and Catholic priest, still causes controversy at age 86". The Washington Post (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). ISSN 0190-8286. Retrieved 21 November 2016.
{{cite news}}:|last=has numeric name (help) - ↑ "Ernesto Cardenal". Poetry Foundation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 21 November 2016. Retrieved 21 November 2016.