ਅਲੀਬਾਗ
ਅਲੀਬਾਗ | |
|---|---|
ਤੱਟਵਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਮੁੰਬਈ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ | |
 ਅਲੀਬਾਗ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬੀਚ | |
  ਅਲੀਬਾਗ ਅਲੀਬਾਗ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ | |
| ਗੁਣਕ: 18°38′N 72°53′E / 18.64°N 72.88°E | |
| ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
| ਰਾਜ | ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਰਾਏਗੜ੍ਹ |
| ਤਾਲੁਕਾ | ਅਲੀਬਾਗ |
| ਸਰਕਾਰ | |
| • ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਲੀਬਾਗ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ | ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਨਾਇਕ |
| ਉੱਚਾਈ | 0 m (0 ft) |
| ਆਬਾਦੀ (2011) | |
| • ਕੁੱਲ | 20,743 |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਮੂਲ | ਕੋਣਕਣੀ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (ਆਈਐਸਟੀ) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 402 201 |
| ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ | 02141 |
ਅਲੀਬਾਗ, ਅਲੀਬਾਗ (ਉਚਾਰਨ: [əlibaːɡ] ) ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਹੈ। ਅਲੀਬਾਗ ਮੁੰਬਈ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 96 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੈ। ਅਤੇ 143 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੁਣੇ ਤੋਂ. ਅਲੀਬਾਗ ਦੇਵੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪਦਮਾਕਸ਼ੀ ਰੇਣੁਕਾ ਲਈ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਕੋਂਕਣ ਦੀ ਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
2001 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ, ਅਲੀਬਾਗ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 19,491 ਸੀ। ਮਰਦ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 52% ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ 48% ਹਨ। ਅਲੀਬਾਗ ਦੀ ਔਸਤ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 79% ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਔਸਤ 59.5% ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ; 54% ਮਰਦ ਅਤੇ 46% ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰ ਹਨ। ਆਬਾਦੀ ਦਾ 11% 6 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਹੈ। 75% ਆਬਾਦੀ ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦੀ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਅਲੀਬਾਗ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬੇਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਯਹੂਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਐਸਥਰ ਡੇਵਿਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਯਹੂਦੀ 2000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ, ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਅਤਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਇੱਥੇ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਤੇਲ-ਪ੍ਰੇਸਿੰਗ ਅਤੇ ਪਲਾਂਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ, ਸਬਤ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀਆਂ ਲੈ ਲਈ, ਉਹ 'ਸ਼ਨਵਰ-ਟੇਲਿਸ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ[1] "ਇਸਰਾਈਲ ਵਿੱਚ 'ਮੈਗਨ ਅਬੋਥ ਸਿਨਾਗੋਗ' ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਗਲੀ" (ਮਰਾਠੀ इराएल आळी ਭਾਵ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲੇਨ) ਕਸਬੇ ਦਾ ਖੇਤਰ।[2][3]
ਰੇਵਡੰਡਾ, ਚੌਲ, ਨਗਾਓਂ, ਅਕਸ਼ੀ, ਵਰਸੋਲੀ, ਥਾਲ, ਨਵਗਾਓਂ, ਕਿਹਿਮ, ਅਤੇ ਆਵਾਸ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ "ਅਸ਼ਟਗਰੇ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਰਾਠਾ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਗ੍ਰੈਂਡ ਐਡਮਿਰਲ ਕਨਹੋਜੀ ਆਂਗਰੇ ਨੇ ਅਲੀਬਾਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਬਿਤਾਏ।
ਵ੍ਯੁਤਪਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਏਲੀ (ਅਲੀਸ਼ਾ/ਏਲੀਜ਼ਾ) ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਬੇਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉੱਥੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਬਾਂ ਅਤੇ ਨਾਰੀਅਲ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੌਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਇਸ ਥਾਂ ਨੂੰ "ਏਲੀ ਚਾ ਬਾਗ" ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਗਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਚਾਰਨ ਬਦਲ ਕੇ ਸਿਰਫ਼ "ਅਲੀਬਾਗ" ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਾਮ ਅਟਕ ਗਿਆ।[4]
ਭੂਗੋਲ[ਸੋਧੋ]
ਅਲੀਬਾਗ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ 120 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ 18°38′29″N 72°52′20″E / 18.64139°N 72.87222°E। ਔਸਤ ਉਚਾਈ 0 ਮੀਟਰ (0 ਫੁੱਟ) ਹੈ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤੱਟ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਅਲੀਬਾਗ ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਨ ਹੈ।
| ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੌਣਪਾਣੀ ਅੰਕੜੇ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ਮਹੀਨਾ | ਜਨ | ਫ਼ਰ | ਮਾਰ | ਅਪ | ਮਈ | ਜੂਨ | ਜੁਲ | ਅਗ | ਸਤੰ | ਅਕ | ਨਵੰ | ਦਸੰ | ਸਾਲ |
| ਉੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) | 36.0 (96.8) |
38.5 (101.3) |
40.1 (104.2) |
40.0 (104) |
39.6 (103.3) |
37.2 (99) |
36.5 (97.7) |
33.6 (92.5) |
34.9 (94.8) |
38.1 (100.6) |
37.9 (100.2) |
36.1 (97) |
40.1 (104.2) |
| ਔਸਤਨ ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) | 29.1 (84.4) |
29.5 (85.1) |
31.0 (87.8) |
32.3 (90.1) |
33.6 (92.5) |
32.1 (89.8) |
30.3 (86.5) |
30.0 (86) |
30.6 (87.1) |
32.9 (91.2) |
33.4 (92.1) |
31.2 (88.2) |
31.3 (88.3) |
| ਔਸਤਨ ਹੇਠਲਾ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) | 17.6 (63.7) |
18.6 (65.5) |
21.2 (70.2) |
24.1 (75.4) |
26.7 (80.1) |
26.1 (79) |
25.5 (77.9) |
25.2 (77.4) |
24.6 (76.3) |
23.9 (75) |
21.6 (70.9) |
18.9 (66) |
22.9 (73.2) |
| ਹੇਠਲਾ ਰਿਕਾਰਡ ਤਾਪਮਾਨ °C (°F) | 9.4 (48.9) |
11.2 (52.2) |
14.1 (57.4) |
17.6 (63.7) |
21.7 (71.1) |
20.5 (68.9) |
19.5 (67.1) |
20.4 (68.7) |
21.0 (69.8) |
16.2 (61.2) |
14.5 (58.1) |
12.7 (54.9) |
9.4 (48.9) |
| Rainfall mm (inches) | 0.6 (0.024) |
0.1 (0.004) |
0.1 (0.004) |
0.2 (0.008) |
11.9 (0.469) |
573.3 (22.571) |
801.0 (31.535) |
530.1 (20.87) |
388.3 (15.287) |
86.5 (3.406) |
9.6 (0.378) |
7.2 (0.283) |
2,408.8 (94.835) |
| ਔਸਤਨ ਬਰਸਾਤੀ ਦਿਨ | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 0.0 | 0.9 | 15.2 | 22.3 | 20.3 | 13.7 | 4.0 | 0.4 | 0.3 | 77.3 |
| % ਨਮੀ | 62 | 63 | 65 | 70 | 72 | 80 | 84 | 83 | 79 | 70 | 65 | 63 | 71 |
| Source: India Meteorological Department[5][6] | |||||||||||||
ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੇ ਸਥਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਇਤਿਹਾਸਕ[ਸੋਧੋ]
- ਕੋਲਾਬਾ ਕਿਲਾ, ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਕਿਲਾਬੰਦ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬੇਸ ਜੋ ਮਰਾਠਾ ਸ਼ਾਸਕ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦਾ ਜਲ ਸੈਨਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜਹਾਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਛਾਪੇ ਮਾਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[7]
- ਮਰਾਠਾ ਐਡਮਿਰਲ ਕਨਹੋਜੀ ਆਂਗਰੇ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ 'ਕਾਨਹੋਜੀ ਆਂਗਰੇ ਸਮਾਧੀ'[8]
- ਹੀਰਾਕੋਟ ਦਾ ਕਿਲਾ, ਕਨਹੋਜੀ ਅੰਗਰੇ ਦੁਆਰਾ 1720 ਵਿੱਚ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ [9]
ਧਾਰਮਿਕ[ਸੋਧੋ]
- ਕਲੰਬਿਕਾ ਮੰਦਰ, ਕਨਹੋਜੀ ਅੰਗਰੇ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਮੰਦਰ[10]
- ਬਾਲਾਜੀ ਮੰਦਰ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਲਾਜੀ ਜਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰ (ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਇੱਕ ਅਵਤਾਰ) ਦਾ ਮੰਦਰ, 1788 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ[10]
- ਕਸਬੇ ਦੇ 'ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਗਲੀ' ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 'ਮੈਗਨ ਅਬੋਥ ਸਿਨਾਗੋਗ'[11]
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ[ਸੋਧੋ]
ਅਲੀਬਾਗ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਕਨਹੋਜੀ ਆਂਗਰੇ - ਭਾਰਤੀ ਐਡਮਿਰਲ, ਮਰਾਠਾ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ (18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਭਾਰਤ)
- ਦੇਵਦੱਤ ਨਾਗੇ - ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਾ
- ਨਾਨਾ ਪਾਟੇਕਰ - ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ
- ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ - ਭਾਰਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ
- ਰਮੇਸ਼ ਤੇਂਦੁਲਕਰ - ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਰਾਠੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ ਦੇ ਪਿਤਾ
- ਆਦੇਸ਼ ਬਾਂਡੇਕਰ - ਮਰਾਠੀ ਅਦਾਕਾਰ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ
- ਅਰੁਣ ਸ਼੍ਰੀਧਰ ਵੈਦਿਆ - ਸੈਨਾ ਦੇ 13ਵੇਂ ਮੁਖੀ (ਭਾਰਤ)
- ਮੁਗਧਾ ਵੈਸ਼ਮਪਾਯਨ - ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ
- ਨਾਨਾਸਾਹਿਬ ਧਰਮਾਧਿਕਾਰੀ - ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ
- ਮੁਕਰੀ - ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Devidayal, Namita (15 May 2016). "Alibaug's secret: A legendary drink with a Jewish connect". Times of India. Retrieved 29 October 2022.
- ↑ Kaimal, Dr.Mohankumar C. (2014). ICT For Rural Development. Laxmi Book Publications. p. 17. ISBN 978-1-312-71081-8. Retrieved 25 April 2019.
- ↑ Pinglay-Plumber, Prachi (27 October 2022). "Abraham's Footsteps". Outlook India. Retrieved 27 October 2022.
- ↑ Kaimal, Dr.Mohankumar C. (2014). ICT For Rural Development. Laxmi Book Publications. p. 17. ISBN 978-1-312-71081-8. Retrieved 25 April 2019.Kaimal, Dr.Mohankumar C. (2014). ICT For Rural Development. Laxmi Book Publications. p. 17. ISBN 978-1-312-71081-8. Retrieved 25 April 2019.
- ↑ "Station: Alibagh Climatological Table 1981–2010" (PDF). Climatological Normals 1981–2010. India Meteorological Department. January 2015. pp. 25–26. Archived from the original (PDF) on 5 February 2020. Retrieved 30 March 2020.
- ↑ "Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012)" (PDF). India Meteorological Department. December 2016. p. M136. Archived from the original (PDF) on 5 February 2020. Retrieved 30 March 2020.
- ↑ "Gazetteer of the Bombay Presidency". Government Central Press.
- ↑ "Chhatribagh of Angria in Alibaug". Maharashtra Times. 3 July 2021. Retrieved 27 October 2022.
- ↑ "Hirakot Fort". Maharashtra Tourism.
- ↑ 10.0 10.1 "Alibag: List of Heritage Properties" (PDF). Mumbai Metropolitan Region – Heritage Conservation Society.
- ↑ Pinglay-Plumber, Prachi (27 October 2022). "Abraham's Footsteps". Outlook India. Retrieved 27 October 2022.Pinglay-Plumber, Prachi (27 October 2022). "Abraham's Footsteps". Outlook India. Retrieved 27 October 2022.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
Alibag travel guide from Wikivoyage
