ਔਂਗ ਸੈਨ ਸੂ ਚੀ
ਆਂਗ ਸਾਨ ਸੂ ਚੀ | |
|---|---|
 | |
 | |
| ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੀਗ ਫਾਰ ਡੇਮੋਕਰੇਸੀ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਸੰਭਾਲਿਆ 27 ਸਤੰਬਰ 1988 | |
| ਆਪੋਜੀਸ਼ਨ ਆਗੂ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਸੰਭਾਲਿਆ 2 ਮਈ 2012 | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਸੰਭਾਲਿਆ 2 ਮਈ 2012 | |
| ਬਹੁਮਤ | 46,730 (71.38%)[1] |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | 19 ਜੂਨ 1945 (ਉਮਰ 68) ਰੰਗੂਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਰਮਾ (ਹੁਣ ਯਾਂਗੋਨ) |
| ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ | ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੀਗ ਫਾਰ ਡੇਮੋਕਰੇਸੀ |
| ਸੰਬੰਧ | ਆਂਗ ਸਾਨ (ਪਿਤਾ) ਖਿਨ ਕੀ (ਮਾਂ=ਵਿਧਵਾ) |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਥੋਰੋਲਫ਼ ਰਾਫਤੋ ਯਾਦਗਾਰੀ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਇਨਾਮ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਇਨਾਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿਮੋਨ ਬੋਲਿਵਾਰ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਓਲੋਫ਼ ਪਾਮ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਸੰਸਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਾਂਗ੍ਰੈਸਨਲ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ |
ਔਂਗ ਸੈਨ ਸੂ ਚੀ (ਬਰਮੀ: ; ਪਾਠ: /aʊŋ ˌsæn suː ˈtʃiː/;[2] ਜਨਮ: 19 ਜੂਨ 1945) ਬਰਮਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹਨ ਅਤੇ 1988 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਰਮਾ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੀਗ ਆੱਫ਼ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਸੀ ਦੀ ਲੀਡਰ ਹਨ।[2]
19 ਜੂਨ 1945 ਨੂੰ ਰੰਗੂਨ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਔਂਗ ਸੈਨ ਸੂ ਚੀ ਨੂੰ 1990 ਵਿੱਚ ਰਾਫ਼ਤੋ ਇਨਾਮ, ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸਖਾਰੋਵ ਇਨਾਮ ਅਤੇ 1991 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਇਨਾਮ[2] ਮਿਲੇ। 1992 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਇੱਕਸੁਰਤਾ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਇਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਸੂ ਚੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 21 ਸਾਲ ਵਿੱਚੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 15 ਸਾਲ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਹਨ। ਬਰਮਾ ਦੀ ਫ਼ੌਜੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 13 ਨਵੰਬਰ 2010 ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਨਿਜੀ ਜਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਆਂਗ ਸਾਨ ਸੂ 19 ਜੂਨ 1945 ਨੂੰ ਰੰਗੂਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਆਂਗ ਸਾਨ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਬਰਮੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਯੁਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਨਾਲ 1947 ਵਿੱਚ ਬਰਮਾ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਉਸ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ, ਖਿਨ ਚੀ ਅਤੇ ਦੋ ਭਰਾਵਾਂ ਆਂਗ ਸਾਨ ਲਿਨ ਅਤੇ ਆਂਗ ਸਾਨ ਊ ਦੇ ਨਾਲ ਰੰਗੂਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। ਨਵੀਂ ਬਰਮੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੂ ਦੀ ਦੀ ਮਾਂ ਖਿਨ ਚੀ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਈ। ਉਸ ਨੂੰ 1960 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਬਰਮਾ ਦਾ ਰਾਜਦੂਤ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੀ ਆਂਗ ਸਾਨ ਸੂ ਚੀ ਨੇ ਲੇਡੀ ਸਰੀਰਾਮ ਕਾਲਜ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ 1964 ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਸੂ ਚੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸੇਂਟ ਹਿਊਗ ਕਾਲਜ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ 1969 ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1972 ਵਿੱਚ ਆਂਗ ਸਾਨ ਸੂ ਚੀ ਨੇ ਤਿੱਬਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਭੁਟਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਡਾ. ਮਾਇਕਲ ਐਰਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਟੇ, ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਐਰਿਸ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੁੱਤਰ ਕਿਮ 1977 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਲੰਦਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਓਰੀਐਂਟਲ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਨ ਸਟਡੀਜ ਵਿੱਚੋਂ 1985 ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। 1988 ਵਿੱਚ ਸੂ ਚੀ ਬਰਮਾ ਆਪਣੀ ਬੀਮਾਰ ਮਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਪਰਤ ਆਈ, ਲੇਕਿਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਸਮਰਥਕ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਈ। 1995 ਵਿੱਚ ਕਰਿਸਮਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਇਕਲ ਦੀ ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਸੂ ਚੀ ਨਾਲ ਆਖਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਬਰਮਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਾਇਕਲ ਨੂੰ ਪਰਵੇਸ਼ ਲਈ ਵੀਸਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1997 ਵਿੱਚ ਮਾਇਕਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਪਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਅਤੇ ਪੋਪ ਜਾਨ ਪਾਲ ਦੂਸਰਾ ਦੁਆਰਾ ਅਪੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਬਰਮੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀਜਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਹ ਕਹਿਕੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਇਵਜ ਵਿੱਚ ਸੂ ਚੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਲੇਕਿਨ ਸੂ ਚੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੇਰ ਪਰਵੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਦੇਹ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜਰ ਬਰਮਾ ਛੱਡਕੇ ਨਹੀਂ ਗਈ। ਮਾਇਕਲ ਦਾ ਉਸ ਦੇ 53ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ਉੱਤੇ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। 1989 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਨਜਰਬੰਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਮਾਇਕਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਪੰਜ ਵਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਸੂ ਚੀ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅੱਜ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਬਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। 2 ਮਈ 2008 ਨੂੰ ਵਾਵਰੋਲਾ ਨਰਗਸ ਦੇ ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਕਹਰ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਸੂ ਚੀ ਦਾ ਘਰ ਮਾੜੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਮੋਮਬੱਤੀ ਜਲਾਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਮਰੰਮਤ ਲਈ ਅਗਸਤ 2009 ਵਿੱਚ ਬਰਮੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Myanmar election commission announces NLD wins overwhelmingly in by-elections". Xinhua News Agency. 2 April 2012.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Aung San Suu Kyi". Oxford Dictionaries. Retrieved ਨਵੰਬਰ 7, 2012.
{{cite web}}: External link in|publisher=
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]
- ਔਂਗ ਸੈਨ ਸੂ ਚੀ ਕਰਲੀ ਉੱਤੇ
- Daw Aung San Suu Kyi website Archived 2013-01-02 at the Wayback Machine.
- The Voice of Her People: Aung San Suu Kyi