ਗਰੁੱਪ 4 ਤੱਤ

ਗਰੁੱਪ 4 ਮਿਆਦੀ ਪਹਾੜੀ
ਗਰੁੱਪ 3 ←    → ਗਰੁੱਪ 5
ਆਈਯੂਪੈਕ ਸਮੂਹ ਸੰਖਿਆ 4 ਤੱਤ ਪੱਖੋਂ ਨਾਂ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਗਰੁੱਪ ਕੈਸ ਸਮੂਹ ਸੰਖਿਆ (ਯੂ.ਐੱਸ.; pattern A-B-A) IVB ਪੁਰਾਣਾ ਆਈਯੂਪੈਕ ਨੰਬਰ (ਯੂਰਪ; pattern A-B) IVA
↓ ਮਿਆਦੀ ਪਹਾੜਾ
4	ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ (Ti) 22 ਬਦਲੀ ਧਾਤ
5	ਜ਼ਰਕੋਨੀਅਮ (Zr) 40 ਬਦਲੀ ਧਾਤ
6	ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ (Hf) 72 ਬਦਲੀ ਧਾਤ
7	ਰਦਰਫ਼ੋਰਡੀਅਮ (Rf) 104 ਬਦਲੀ ਧਾਤ
Legend ਪ੍ਰਾਈਮੋਡੀਅਮ ਤੱਤ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਤੱਤ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਅੰਕ ਰੰਗ black=solid

ਗਰੁਪੱ 4 ਤੱਤ ਮਿਆਦੀ ਪਹਾੜਾ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਗਰੁੱਪ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ TiO₂, ਜ਼ਰਕੋਨੀਅਮ ZrO₂, ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ HfO₂, ਅਤੇ ਰਦਰਫ਼ੋਰਡੀਅਮ Rf ਤੱਤ ਹਨ। ਇਹ ਗਰੁੱਪ ਮਿਆਦੀ ਪਹਾੜਾ ਦੇ d-ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਤੱਤ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਸਮਾਨ ਹਨ ਇਹ ਸਾਰੀਆ ਸਖ਼ਤ ਧਾਤਾਂ ਹਨ। ਪਰੰਤੂ ਚੌਥਾ ਤੱਤ ਰਦਰਫ਼ੋਰਡੀਅਮ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਈਸੋਟੋਪ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਹਨ। ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਅਗਲਾ ਤੱਤ ਅਣਪੈਂਥੇਕਸੀਅਮ (Uph) ਅਤੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਪਰੰਤੂ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਸਮਾਂ 1791-1795 ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮ ਗਰੇਗੋਰ, ਫ਼੍ਰਾਂਜ਼ ਜੋਸਫ ਮੁਲਰ ਅਤੇ ਮਰਟਿਨ ਹੈਂਰਿਚ ਕਲਾਪਰੋਥ ਨੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾਪਰੋਥ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਯੂਨਾਨ ਦੇ ਟਾਈਟਨ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਹੀ ਜ਼ਰਕੋਨੀਅਮ ਦੀ ਖੋਜ ਜ਼ਿਰਕੋਨ ਖ਼ਣਿਜ ਤੋਂ 1789 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਜ਼ਿਰਕੋਨੇਰਦਾ ਸੀ। 1869 ਵਿੱਚ ਦਮਿਤਰੀ ਇਵਾਨੋਵਿੱਚ ਮੈਂਡਲੀਵ ਨੇ ਮਿਆਦੀ ਪਹਾੜਾ ਦੀ ਤਰਤੀਵ ਸਮੇਂ ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ ਦੀ ਭਵਿਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੈਨਰੀ ਮੋਸੇਲੇ ਨੇ 1914 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਐਕਰੇ ਸਪੈਕਟ੍ਰੋਸਕੋਪੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਅੰਕ 72 ਲੱਭਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲੁਟੇਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਟੈਂਟਲਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖਿਆ। ਡਿਰਕ ਕੋਸਟਰ ਅਤੇ ਜਿਉਰਜ਼ ਵੋਨ ਹੇਵੈਸੀ ਨੇ ਇਸ ਤੱਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿਰਕੋਨੀਅਮ ਕੱਚੀ ਧਾਤ ਵਿੱਚ ਖੋਜਿਆ। Hafnium was discovered by the two in 1923 ਵਿੱਚ ਕੋਪਰਨਹੈਗਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਖੋਜ ਹੋਈ।

ਰਸਾਇਣਿਕ ਵਿਗਿਆਨ

ਇਸ ਗਰੁਪੱ ਦੇ ਸਾਰੇ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਤਰਤੀਬ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭ ਬਾਹਰੀ ਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦੋ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਭ ਦਾ ਰਸਾਇਣਿਕ ਗੁਣ ਸਮਾਨ ਹਨ।

Z	ਤੱਤ	ਇਲੈਨਟ੍ਰਾਨ ਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਤਰਤੀਬ
22	ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ	2, 8, 10, 2
40	ਜ਼ਰਕੋਨੀਅਮ	2, 8, 18, 10, 2
72	ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ	2, 8, 18, 32, 10, 2
104	ਰਦਰਫ਼ਰਡੀਅਮ	2, 8, 18, 32, 32, 10, 2

ਭੌਤਿਕ ਗੁਣ

ਗਰੁੱਪ 4 ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਗੁਣ

ਨਾਮ	ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ	ਜ਼ਰਕੋਨੀਅਮ	ਹਾਫ਼ਨੀਅਮ	ਰਦਰਫ਼ੋਰਡੀਅਮ
ਪਿਘਲਣ ਦਰਜਾ	1941 K (1668 °C)	2130 K (1857 °C)	2506 K (2233 °C)	2400 K (2100 °C)?
ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ	3560 K (3287 °C)	4682 K (4409 °C)	4876 K (4603 °C)	5800 K (5500 °C)?
ਘਣਤਾ	4.507 g·cm−3	6.511 g·cm−3	13.31 g·cm−3	23.2 g·cm−3?
ਦਿੱਖ	ਚਾਂਦੀ ਧਾਤਵੀ	ਚਾਂਦੀ ਰੰਗ ਚਿੱਟਾ	ਚਾਂਦੀ ਰੰਗਾ ਧੁਏ ਵਰਗਾ	?
ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਅਰਧ ਵਿਆਸ	140 pm	155 pm	155 pm	150 pm?