ਗੀਤਾ ਰਾੳ ਗੁਪਤਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Geeta Rao Gupta
ਜਨਮ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰBangalore University, University of Delhi
ਪੇਸ਼ਾSenior Fellow, Bill & Melinda Gates Foundation

ਗੀਤਾ ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ (ਜਨਮ 1956 ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ) ਲਿੰਗ, ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਅਤੇ ਐਚਆਈਵੀ / ਏਡਜ਼ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਏਡਜ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਐਚਈਵੀ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਹੈ। ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਆਨ ਵੂਮੈਨ (ਆਈਸੀਆਰਡਬਲਯੂ) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ। ਉਸਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਆਈਸੀਆਰਡਬਲਯੂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1997 ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ 2010 ਤੋਂ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀਸੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ, ਗੈਰ-ਮੁਨਾਫਾ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਬਿੱਲ ਅਤੇ ਮੇਲਿੰਡਾ ਗੇਟਸ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।।ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਯੂਨੀਸੈਫ ਲਈ ਡਿਪਟੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਜੀਏਵੀਆਈ ਅਲਾਇੰਸ ਲਈ ਬੋਰਡ ਦੀ ਉਪ-ਚੇਅਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੱਕਤਰ-ਜਨਰਲ ਬਾਨ ਕੀ ਮੂਨ ਦੁਆਰਾ 18 ਅਪਰੈਲ 2011 ਨੂੰ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]

ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਬੰਗਲੌਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਇੰਡੀਆ) ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਐਡਵਾਂਸਡ ਡਿਗਰੀਆਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਡਰਾਪ-ਇਨ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰ ਦਿੱਤਾ। ਟਾਟਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਵਿਚ, ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਐਨ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1]

1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ, ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ 1988 ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਆਨ ਵੂਮੈਨ (ਆਈਸੀਆਰਡਬਲਯੂ) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਈਸੀਆਰਡਬਲਯੂ ਕੋਲ ਕਈ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਤੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਇੱਕ 15-ਦੇਸ਼ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਤਾਂ ਦੀ ਐੱਚਆਈਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ 1996 ਵਿੱਚ ਆਈਸੀਆਰਡਬਲਯੂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ ਸਨ।

ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਏਡਜ਼ 2031 ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡਰਾਈਵਰ ਵਰਕਿੰਗ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਸਹਿ-ਕਨਵੀਨਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਯੂ ਐਨ ਏਡਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਅਗਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਏਡਜ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਕੋਰਸ ਦਾ ਚਾਰਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਮੋਰਿਆ ਫੰਡ ਅਤੇ ਨਾਈਕ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬੋਰਡਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਯੂ.ਐੱਨ. ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਬਾਰੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੱਕਤਰ-ਜਨਰਲ-ਪੱਧਰੀ ਪੈਨਲ ਦੀ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ 2002 ਤੋਂ 2005 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ 'ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਿਲੀਨੇਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੀ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਡਜ਼ ਟੀਕਾਕਰਣ ਪਹਿਲਕਦਮੀ (ਆਈਏਵੀਆਈ) ਅਤੇ ਇੰਟਰਏਕਸ਼ਨ ਦੇ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਸਨ।[2]

ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਮਾਰਗਰੇਟ ਚੈਨ ਨੇ ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਨੂੰ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[3] ਅਕਤੂਬਰ 2016 ਤੋਂ, ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਲਿੰਗ-ਅਧਾਰਤ ਹਿੰਸਾ (ਜੀਜੀਬੀਵੀ) ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੀ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ (ਕੈਥਰੀਨ ਸੀਏਰਾ ਦੇ ਨਾਲ); ਸਮੂਹ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਰਲਡ ਬੈਂਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਿਮ ਯੋਂਗ ਕਿਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਬਦਸਲੂਕੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।[4]

ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਵਿਕਾਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਭਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ, ਦਿ ਨਿਯੂਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਅਤੇ ਯੂਐਸਏ ਟੂਡੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਕੌਮੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਬਰਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[2]

ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]

ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲੌਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਤੱਕ ਸੰਗਠਨ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਮ ਫਿਲ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਰਟਸ ਦੇ ਇੱਕ ਬੈਚਲਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ[2]

ਮਹਾਰਤ[ਸੋਧੋ]

ਰਾਓ ਗੁਪਤਾ ਦੀ ਮੁਹਾਰਤ ਲਿੰਗ ਮੁੱਖਧਾਰਾ, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ, ਐਚਆਈਵੀ ਅਤੇ ਏਡਜ਼, ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ, ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ,ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਬਰਾਬਰੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬੀ ਵਿੱਚ ਹੈ।[2]

ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ[ਸੋਧੋ]

  • ਵੂਮੈਨ ਹੂ ਮੀਨ ਬਿਜ਼ਨਸ ਅਵਾਰਡ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਬਿਜ਼ਨਸ ਜਰਨਲ, 2007[5]
  • ਐਨ ਰੋ ਐਵਾਰਡ, ਹਾਰਵਰਡ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਐਜੁਕੇਸ਼ਨ[6]
  • ਪੁਰਾਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਵਰਕਿੰਗ ਮਦਰ ਮੀਡੀਆ, 2006[7]

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ[ਸੋਧੋ]

ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਬਿਆਨ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Geeta Rao Gupta | Columbia University World Leaders Forum". Worldleaders.columbia.edu. 2006-06-08. Archived from the original on 2017-12-23. Retrieved 2009-08-27. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 "Geeta Rao Gupta Bio International Center for Research on Women". ICRW. Archived from the original on 7 August 2009. Retrieved 2009-08-27.
  3. Independent Oversight and Advisory Committee for the WHO Health Emergencies Programme World Health Organization.
  4. World Bank Launches Global Task Force to Tackle Gender-Based Violence World Bank, press release of 13 October 2016.
  5. "International Center for Research on Women". ICRW. Retrieved 2009-08-27.
  6. Harvard News Office (2006-11-02). "Geeta Rao Gupta receives Anne Roe Award from GSE". News.harvard.edu. Retrieved 2009-08-27.
  7. "Press Releases". Workingmothermediainc.com. 2006-07-28. Archived from the original on 2011-07-18. Retrieved 2009-08-27. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]