ਗੋਰਖਪੁਰ
ਗੋਰਖਪੁਰ
गोरखपुर | |
---|---|
Metropolitan City | |
ਉਪਨਾਮ: Nathnagar Raptinagar Gorakhdham | |
ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
State | ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |
District | Gorakhpur |
ਖੇਤਰ | |
• Metropolitan | 5,484 km2 (2,117 sq mi) |
ਉੱਚਾਈ | 84 m (276 ft) |
ਆਬਾਦੀ (2011) | |
• ਕੁੱਲ | 44,40,895 |
• ਰੈਂਕ | 16 ਵਾਂ |
• ਘਣਤਾ | 1,337/km2 (3,460/sq mi) |
ਬੋਲੀਆਂ | |
• Official | ਹਿੰਦੀ |
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST) |
PIN | 27300x |
Telephone code | +91-551 |
ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | UP 53 |
Sex ratio | 1000/944 ♂/♀ |
Avg. annual temperature | 26 °C (79 °F) |
Avg. summer temperature | 40 °C (104 °F) |
Avg. winter temperature | 18 °C (64 °F) |
ਵੈੱਬਸਾਈਟ | gorakhpur |
ਗੋਰਖਪੁਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਪਤੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਗੋਰਖਪੁਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਹੈਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਗੋਰਖਨਾਥ ਦੇ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੋਧੀ ਮੰਦਰ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਗੀਤਾ ਪ੍ਰੈੱਸ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ, ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦਿਕ ਅਰਥ
[ਸੋਧੋ]"ਗੋਰਖਪੁਰ" ਦਾ ਨਾਮ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗੋਰਕਸ਼ਪੁਰਮ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਗੋਰਕਸ਼ਨਾਥ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ, ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਪੱਸਵੀ ਜੋ ਨਾਥ ਸੰਪ੍ਰਦਾਯ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਤ ਸਨ।[1][2]
ਭੂਗੋਲ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਰਖਪੁਰ ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 100 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਕਰੀਬਨ 20% ਆਬਾਦੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਜਾਨ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।[3]
ਆਵਾਜਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਰੇਲਵੇ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਰਖਪੁਰ ਰੇਲ ਨੈਟਵਰਕ ਅਤੇ ਗੋਰਖਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਜੁੜਿਆ ਹੈ।
ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਲਾਸ ਏ -1 ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। 6 ਅਕਤੂਬਰ 2013 ਨੂੰ, ਗੋਰਖਪੁਰ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਰੇਲਵੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਪੁਨਰ ਗਠਨ ਗੋਰਖਪੁਰ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਲਗਭਗ 1.36 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (0.85 ਮੀਲ) ਦੇ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[4][5][6][7]
ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਵੀ ਗੋਰਖਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੈ।[8]
ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਰਖਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਅਰਫੋਰਸ ਸਟੇਸ਼ਨ 1963 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਾਯੋਗੀ ਗੋਰਖਨਾਥ ਏਅਰਪੋਰਟ ਹੈ।[9]
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ
[ਸੋਧੋ]ਗੋਰਖਨਾਥ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ
- ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਿਆਨਾਥ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ
- ਸ਼ਾਕਿਰ ਅਲੀ, ਬੈਰਿਸਟਰ
- ਲਿਓਪੋਲਡ ਐਮੇਰੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ
- ਰਾਮ ਉਪੇਂਦਰ ਦਾਸ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ
- ਅਮ੍ਰਪਾਲੀ ਦੂਬੇ, ਅਭਿਨੇਤਰੀ
- ਰਵੀ ਦੂਬੇ, ਅਭਿਨੇਤਾ
- ਮਹਿਮੂਦ ਫਾਰੂਕੀ, ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ, ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ
- ਫਿਰਾਕ ਗੋਰਖਪੁਰੀ, ਲੇਖਕ।
- ਨਰਿੰਦਰ ਹਿਰਵਾਨੀ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ
- ਅਨੁਰਾਗ ਕਸ਼ਯਪ, ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ
- ਸਈਦ ਮੋਦੀ ਦੇ ਜੇਤੂ ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਖਿਡਾਰੀ ਅਰਜੁਨ ਐਵਾਰਡ
- ਰਘੂਪਤੀ ਸਹਾਯ, ਲੇਖਕ, ਆਲੋਚਕ
- ਅਸੀਤ ਸੇਨ, ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਭਿਨੇਤਾ
- ਜਿੰਮੀ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ, ਅਦਾਕਾਰ
- ਸੌਰਭ ਸ਼ੁਕਲਾ, ਅਦਾਕਾਰ
- ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ ਸ਼ੁਕਲਾ, ਭਾਰਤੀ ਠੇਕਾ ਕਾਤਲ
- ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਸਿੰਘ, ਕਵੀ, ਅਲੋਚਕ
- ਲੀਲਾਵਤੀ ਸਿੰਘ, ਸਿੱਖਿਅਕ
- ਵੀਰ ਬਹਾਦੁਰ ਸਿੰਘ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ.
- ਪਰਮਹੰਸ ਯੋਗਾਨੰਦ, ਯੋਗ ਗੁਰੂ, ਸਵੈ-ਪ੍ਰਤੱਖਤਾ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ/ਯੋਗੋਦਾ ਸਤਸੰਗ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ.
- ਕਪਤਾਨ ਮਹਿੰਦਰ ਨਾਥ ਮੁੱਲਾ, ਭਾਰਤੀ ਨੇਵੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ.
- ਕਫਿਲ ਖਾਨ, ਲੈਕਚਰਾਰ (ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਮੁਅੱਤਲ) ਬੀ.ਆਰ.ਡੀ. ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "History – Origin of Name". gorakhpur.nic.in. Retrieved 10 January 2017.
- ↑ Mallinson, James (2011) 'Nāth Saṃpradāya.' In: Brill Encyclopedia of Hinduism Vol. 3. Brill, pp. 407–428.
- ↑ Integrating climate change concerns into disaster management planning: The case of Gorakhpur, India by Shiraz A. Wajih and Shashikant Chopde, the Climate and Environment Knowledge Network, 2014
- ↑ http://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/Gorakhpur-gets-worlds-largest-railway-platform/articleshow/23616764.cms
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2 ਅਕਤੂਬਰ 2013. Retrieved 1 ਸਤੰਬਰ 2013.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadurl=
ignored (|url-status=
suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2014-02-02. Retrieved 2019-08-29.
{{cite web}}
: Unknown parameter|dead-url=
ignored (|url-status=
suggested) (help) - ↑ "Gorakhpur gets world's longest railway platform". अमर उजाला (Amar Ujala). 13 February 2012. Retrieved 7 October 2013.
- ↑ North Eastern Railway. Ner.indianrailways.gov.in. Retrieved on 2011-10-21.
- ↑ No. 105 Helicopter Unit. Indian Air Force