ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ ਮਹਾਦੇਵ ਮੰਦਰ
ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ ਮਹਾਦੇਵ ਮੰਦਰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਦੀਉ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਉੱਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ।[1] ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼, ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ, ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਕਾਰ ਦੇ ਪੰਜ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੇਖੇ ਸਨ।[2][3] ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ 'ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦਾ ਮੰਦਰ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।[4][5]
ਮੂਲ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਮੰਦਰ 5000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਕਾਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[6]
ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਪੰਜ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗਾਂ ਦੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਪਾਂਡਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[7][8] 'ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ' ਨਾਮ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਈਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਗੰਗਾ ਦਾ ਭਗਵਾਨ। ਗੰਗਾ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਉਤਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਅਤਿਅੰਤ ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਟਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[9][10]
ਪੰਜ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪਾਂਡਵ ਭਰਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਕਾਰ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਵੱਡਾ ਲਿੰਗ (ਪਾਂਡਵ ਭੀਮ ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ) ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਰੀਰ ਸੀ।[11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple has Shiva Lingas created by the Pandava brothers". Times of India. 25 July 2020. Retrieved 25 July 2020.
- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple on Diu's seashore will fill your heart with spirituality!". Times of India. 16 July 2020. Retrieved 16 July 2020.
- ↑ "Legend of Gangeshwar Temple".
- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple". thedivineindia.com. 12 May 2020. Retrieved 12 May 2020.
- ↑ "मंदिर के अन्य नाम".
- ↑ "5000 साल प्राचीन".
- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple has Shiva Lingas created by the Pandava brothers". Times of India. 25 July 2020. Retrieved 25 July 2020.
- ↑ "Gangeshwar Temple, Diu".
- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple has Shiva Lingas created by the Pandava brothers". Times of India. 25 July 2020. Retrieved 25 July 2020.
- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple". thedivineindia.com. 12 May 2020. Retrieved 12 May 2020.
- ↑ "Gangeshwar Mahadev Temple on Diu's seashore will fill your heart with spirituality!". Times of India. 16 July 2020. Retrieved 16 July 2020.