ਜਯਾ ਜੈਤਲੀ
ਫਰਮਾ:Use।ndian Englishਜਯਾ ਜੈਤਲੀ (ਜਨਮ: 14 ਜੂਨ 1942) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਸਮਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਇੱਕ ਕਾਰਕੁੰਨ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦਸਤਕਾਰ ਹੈ। 2002 ਵਿੱਚ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵੈਸਟ ਐਂਡ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਥਿੜਕ ਗਈ ਸੀ।[1]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਜਯਾ ਜੈਤਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 14 ਜੂਨ 1942 ਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕੇ.ਕੇ.ਚੇਤੁਰ, ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਜਪਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਦੂਤ ਸਨ। ਜੈਤਲੀ ਜਪਾਨ ਅਤੇ ਬਰਮਾ ਤੱਕ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਉਦੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਹ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਜੈਤਲੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਕੰਨਵੈਂਟ ਆਫ਼ ਯੀਸ ਅਤੇ ਮੈਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਉਸ ਦੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ੋਕ ਜੈਤਲੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸਮਿਥ ਕਾਲਜ, ਯੂ.ਐਸ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 1965 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਅਕਸ਼ੇ ਅਤੇ ਅਦੀਤੀ (ਜਿਸ ਦਾ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਅਜੈ ਜਡੇਜਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ)।
ਜੈਤਲੀ ਨੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਜਾਰਜ ਫਰਨਾਂਡਸ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਉਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਫਰਨਾਂਡਜ਼ ਦੀ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਉਹ ਸੋਸ਼ਲਿਸਟ ਟ੍ਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ।1984 ਦੇ ਸਿੱਖ ਦੰਗਿਆਂ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਈ; ਉਹ ਫਰਨਾਂਡਜ਼ ਅਤੇ ਮਧੂ ਲਿਮਏ ਨੂੰ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਹ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਜਨਤਾ ਦਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਨੇ ਸਮਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸੀ। 25 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਫਰਨਾਂਡੇਜ਼ ਉਸਦਾ ਸਾਥੀ ਰਿਹਾ।[2]
ਤਹਿਲਕਾ ਦੇ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਵੈਸਟ ਐਂਡ ਸਕੈਂਡਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ 'ਤੇ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ[3] ਦੀ ਰਿਸ਼ਵਤ ਲੈਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ 2002' ਚ ਜੈਤਲੀ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਗਈ। [4] 2012 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਫਰਨਾਂਡਜ਼ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ, ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਰਨਾਂਡੇਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਪਾਈ।[5]
ਜਯਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਰਟਸ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਕੂਟਿੰਗ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਮੋਟਰ ਅਤੇ ਮਾਹਰ ਹੈ। ਦਸ਼ਤਕਾਰੀ ਹਾਟ ਕਮੇਟੀ (ਕਲਾ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਮਾਰਕੀਟ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1986 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਨਵੀਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ੰਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਯੋਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਵਿਅਤਨਾਮ, ਅਫਰੀਕਾ, ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚਿਅਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਲਈ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।[6][7][8]
ਉਸਨੇ ਜੰਮੂ- ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਕ੍ਰਾਫਟ ਟਰੇਡੀਸ਼ਨਜ਼, ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਮਾਜਕ-ਆਰਥਿਕ ਅਧਿਐਨ, ਅਤੇ ਕਰਾਫਟਿੰਗ ਪ੍ਰਾਸਪੈਕਟ ਤੇ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰਾਜਨੀਤੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ, ਔਰਤਾਂ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਆਦਿ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਪੋਡੀਅਮ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਕਰਾਫਟ ਵਿਰਾਸਤ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਲੇਬਸ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਐਨ.ਸੀ.ਆਰ.ਟੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਾਸਿਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਜਰਨਲ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਦਿ ਅਦਰ ਸਾਈਡ' ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਹਰ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਪੀ.ਐਚਡੀ ਚੈਂਬਰ ਅਤੇ FICCI ਤੋਂ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।[9][10]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Jaya Jaitly: A journey into the self - The Times of।ndia". Retrieved 6 ਸਤੰਬਰ 2015.
- ↑ www.outlookindia.com. Outlook।ndia https://www.outlookindia.com/magazine/story/hes-my-george/263806. Retrieved 30 ਦਸੰਬਰ 2017.
{{cite web}}: Missing or empty|title=(help)Missing or empty|title=(help) - ↑ "www.firstpost.com/india/to-jaya-jaitly-others-in-tehelka-sting-preying-on-tejpal-now-is-opportunism-1283339.html". firstpost.com. Retrieved 8 ਜੂਨ 2016.
- ↑ "Tehelka tapes: Together George Fernandez and Jaya Jaitly swam and together got caught in a tide: Cover Story -।ndia Today". indiatoday.intoday.in. Retrieved 6 ਸਤੰਬਰ 2015.
- ↑ "Supreme Court allows Jaya Jaitly to visit George Fernandes". Retrieved 6 ਸਤੰਬਰ 2015.
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ [3]
- ↑ [4]
- ↑ [5]