ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ
ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ ਸਿੰਧੀ: چانڊيوجلال,جلال | |
|---|---|
| ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ | ਜਲਾਲ ਖਾਨ ਚਾਂਦੀਓ جلال خان چانڊيو |
| ਜਨਮ | 1944 ਹਰਪਾਲ ਜੋ ਹੱਟ ਫੂਲ ਨੌਸ਼ਹਿਰੋ ਫਿਰੋਜ਼ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ |
| ਮੂਲ | Sindhi, sraiki, urdu |
| ਮੌਤ | 10 ਜਨਵਰੀ 2001 (ਉਮਰ 57) Karachi Sindh |
| ਵੰਨਗੀ(ਆਂ) | ਫ਼ਿਲਮੀ ਸੰਗੀਤ, ਕਾਫ਼ੀ, ਸਿੰਧੀ |
| ਕਿੱਤਾ | ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕ, ਕਲਾਕਾਰ |
| ਸਾਜ਼ | ਹਰਮੋਨੀਅਮ,یڪتارو، ਢੋਲਕ |
| ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ | 1970–1999 |
ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ (ਸਿੰਧੀ: جلال چانڊيو) ਦਾ ਜਨਮ ਫੂਲ ਨੌਸ਼ਹਿਰੋ ਫਿਰੋਜ਼ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਹਰਪਾਲ ਜੋ ਹੱਟ ਵਿਖੇ 1944 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਸਿੰਧ ਦਾ ਮਹਾਨ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਸੀ। 10 ਜਨਵਰੀ 2001 ਨੂੰ ਗੁਰਦਾ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1]
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ ਦਾ ਜਨਮ ਹਾਜੀ ਫ਼ੈਜ਼ ਮੁਹੰਮਦ ਚੰਦਿਓ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚਰਵਾਹਾ ਬਣ ਗਿਆ।
ਗਾਉਣ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਚਾਂਦੀਓ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗਾਉਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੱਪੜੇ ਸਿਉਣ ਦਾ ਕਿੱਤਾ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਪਿੰਡ ਨਵਾਂ ਜੱਟੋਈ ਭੇਜਿਆ। ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਉਸਨੇ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਲਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।[2] ਉਸ ਦਾ ਗੁਰੂ ਫ਼ਕੀਰ ਅਲੀ ਗੁਲ ਮਹਾਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਗਾਇਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 1973 ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀਓ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਤੋਂ ਆਗਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕੱਲੇ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
ਉਹ ਯਕਤਾਰਾ ਅਤੇ ਛਾਪਰੀ (ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਾਜ਼) ਦਾ ਮਾਹਰ ਸੀ।[3] ਉਸ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ।[4][5] ਉਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਛਪਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।
ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ (ਫ਼ਿਲਮ)
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਜਲਾਲ ਚਾਂਦਿਓ ਬਣੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀਓ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ।[6]
ਕ੍ਰੈਡਿਟ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਆਡੀਓ ਕੈਸਿਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਗਾਣੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਕਦੀ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਗਿਆ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਗਾਣੇ ਯਾਦ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।[7] ਉਹ ਸਿੰਧੀ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਸਿੰਧੀ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਤਕਰੀਬਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੀਡੀਆ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਸਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਉਦਾਰਤਾ ਦਾ ਗੁਣ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੱਝ ਉਸ ਬੁੱਢੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮੱਝ ਚੋਰੀ ਹੋਈ ਸੀ।
ਆਤਮਕ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਚਾਂਦੀਓ ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਜਹਾਨੀਅਨ ਦੇ ਮਹਿੰਦੀ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਅਧਿਆਤਮਕ ਚੇਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਕਾਰਨ ਉਰਸ ਤੇ ਗਾਉਂਦਾ ਸੀ।[8] ਉਹ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦੁੱਲ ਲਤੀਫ ਭਿੱਟਈ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਰਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ।
ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ। ਸੰਨ 1999 ਵਿੱਚ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਜਲਾਲ ਦੇ ਗਾਇਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ‘ਲਤੀਫ ਅਵਾਰਡ’ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਜਲਾਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਸਿੰਧੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਉੱਘੇ ਉਸਤਾਦ ਮਨਜੂਰ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਸਨਮਾਨ ਸੀ।[9]
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਜਲਾਲ ਚਾਂਦੀਓ ਦੀ 10 ਜਨਵਰੀ 2001 ਨੂੰ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[10]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Folk music: From the folk, for the folk, Rafique Wassan, Daily Dawn, Karachi, 1 February 2015
- ↑ http://www.dawn.com/news/1160424
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2019-11-01. Retrieved 2019-11-01.
- ↑ http://www.sindhnewsonline.com/index.php/sindh/karachi/item/16544-15[permanent dead link]
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2016-09-09. Retrieved 2019-11-01.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2016-04-18. Retrieved 2019-11-01.
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2019-11-01. Retrieved 2019-11-01.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2016-05-13. Retrieved 2019-11-01.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Legends of Modern Sindh, book by: Prof: Hassan Bux Noonari, Published by Roshni Publication 2015, Page 144
- ↑ http://www.dunya.com.pk/index.php/city/karachi/2015-01-11/501518#.VzWESvl96hc