ਜ਼ਿਆਉਰ ਰਹਿਮਾਨ
ਜ਼ਿਆਉਰ ਰਹਿਮਾਨ (ਬੰਗਾਲੀ: জিয়াউর রহমান ਜ਼ਿਆਉਰ ਰਹਿਮਾਨ ; 19 ਜਨਵਰੀ 1936[4] - 30 ਮਈ 1981), ਹਿਲਾਲ ਈ ਜੁਰਾਤ, ਬੀਰ ਉੱਤਮ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਆਰਮੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੇਜਰ ਵਜੋਂ, ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ 27 ਮਾਰਚ 1971 ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।[5] ਉਹ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 1977 ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ 30 ਮਈ 1981 ਨੂੰ ਚਟਗਾਓਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[6]
ਰਹਿਮਾਨ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਬੀਡੀਐਫ ਸੈਕਟਰ ਬੀਡੀਐਫ ਸੈਕਟਰ 1 ਦਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫੋਰਸਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੂਨ ਤੋਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸੈਨਾ ਦੇ ਸੈਕਟਰ 11 ਦੇ ਬੀਡੀਐਫ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਅਤੇ 1971 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੌਰਾਨ ਅੱਧ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਜ਼ੈੱਡ ਫੋਰਸ ਦੇ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਕਮਾਂਡਰ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ ਨੂੰ 27 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਚਟਗਾਓਂ ਦੇ ਕਲੂਰਘਾਟ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਾਰਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਰਹਿਮਾਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਸੈਨਾਪਤੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫੌਜ ਸਟਾਫ ਅਤੇ ਸਟਾਫ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਾ ਉਪ ਮੁਖੀ ਬਣਿਆ।[7] ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਉਸਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਇੱਕ ਸਾਜਿਸ਼ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਈ ਸੀ ਜੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ, ਫ਼ੌਜੀ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਇੱਕ ਫ਼ੌਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਪਲਟਣ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਵਾਬੀ ਬਗਾਵਤ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਸਦੀ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਟੁਕੜੀ ਜ਼ਿਆਉਰ ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਥੋਪੇ ਮਾਰਸ਼ਲ ਲਾਅ ਤਹਿਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਅਸਲ ਸ਼ਕਤੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1977 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ।
1978 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ, ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੈਸ਼ਨਲਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ (ਇਸ ਦੇ ਸੰਖੇਪ ਬੀਐਨਪੀ ਦੁਆਰਾ ਮਸ਼ਹੂਰ)। ਉਸਨੇ ਬਹੁ-ਪਾਰਟੀ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਮੁਕਤ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ। ਰਹਿਮਾਨ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਉਸਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਸਮੇਤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਾਰਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਿਲੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਤਰੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਅਤੇ ਢਾਕਾ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ (ਹੁਣ ਐਚਐਸਆਈਏ) ਬਣ ਗਿਆ। ਰਹਿਮਾਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਿਸ਼ਵ ਲੀਡਰ ਬਣੇ। ਉਸਨੇ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਰਹਿਮਾਨ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 21 ਕੁਰਸਾਨੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਜਿਸ ਲਈ ਰਸਤੇ ਚੱਲੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਫਾਂਸੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾਤਰ ਪੱਖਪਾਤੀ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਚਲਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਧਰਮ-ਅਧਾਰਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ 'ਤੇ ਇੰਡੇਮਨੀਟੀ ਐਕਟ ਪਾਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਰਹਿਮਾਨ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਕੋਮੋਲ ਹੈ, ਦਾ ਜਨਮ ਗਬਤੋਲੀ, ਬੋਗਰਾ ਵਿੱਚ ਮਨਸੂਰ ਰਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਜਹਾਰਾ ਖਟੂਨ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਨਸੂਰ ਇੱਕ ਕੈਮਿਸਟ ਸੀ ਜੋ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਸਿਆਹੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸੀ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਰਾਈਟਰਜ਼ ਬਿਲਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ, ਰਹਿਮਾਨ ਰਾਖਵੇਂ, ਸ਼ਰਮਸਾਰ, ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ, ਅਤੇ ਕਈ ਪੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਬੋਗਰਾ ਦੇ ਬਾਗਬਾਰੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਬੋਗਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।[8] ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ, ਅਹਿਮਦ ਕਮਲ (ਅਪਰੈਲ 2017) ਸੀ।[9]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Preston, Ian, ed. (2003). A Political Chronology of Central, South and East Asia. Europa Publications. p. 18. ISBN 978-1-135-35680-4.
- ↑ "List of Chief of Army Staff". Bangladesh Army.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedBangladesh: A Legacy of Blood - ↑ "Former Presidents, Lt. General Ziaur Rahman". Bangabhaban.gov.bd. Archived from the original on 5 June 2013. Retrieved 18 February 2013.
- ↑
- ↑ "Zia's death anniversary being". Prothom Alo. 30 May 2017. Archived from the original on 27 ਅਕਤੂਬਰ 2017. Retrieved 27 October 2017.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑
- ↑
- ↑ "Zia's brother Kamal passes away". The Daily Star (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2017-11-23. Retrieved 2019-08-25.