ਜੋਸਫ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ
| ਜੋਸਫ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ | |
|---|---|
 | |
| In office 4 ਮਾਰਚ 1885 – 10 ਅਪਰੈਲ 1886 | |
| ਸਾਬਕਾ | ਜੌਨ ਹਾਰਡੀ |
| ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ | ਸੈਮੂਏਲ ਕੌਕਸ |
| ਨਿਜੀ ਵੇਰਵਾ | |
| ਜਨਮ | ਜੋਜ਼ੇਫ਼ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਅਪ੍ਰੈਲ 10, 1847 ਮਕੋ, ਹੰਗਰੀ ਦਾ ਰਾਜ, ਆਸਟ੍ਰੀਅਨ ਸਾਮਰਾਜ |
| ਮੌਤ | ਅਕਤੂਬਰ 29, 1911 (ਉਮਰ 64) ਚਾਰਲਸਟਨ, ਸਾਊਥ ਕੈਰੋਲੀਨਾ]], ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ |
| ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ | ਡੈਮੋਕਰੇਟ |
| ਪਤੀ/ਪਤਨੀ(ਆਂ) | ਕੈਥਰੀਨ "ਕੇਟ" ਡੇਵਿਸ (1878-19 11; ਉਸਦਾ ਕਤਲ; 7 ਬੱਚੇ) |
| Occupation | ਪਬਲਿਸ਼ਰ, ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ, ਪੱਤਰਕਾਰ, ਵਕੀਲ |
| ਧਰਮ | ਯਹੂਦੀ ਧਰਮ |
| Net worth | ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਵੇਲੇ 30 ਮਿਲੀਅਨ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ (ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਜੀਐਨਪੀ ਦਾ ਲਗਪਗ 1/1142 ਵਾਂ ਹਿੱਸਾ )[1] |
| Signature |  |
| Military service | |
| Allegiance | ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ |
| Service/branch | ਯੂਨੀਅਨ ਆਰਮੀ |
| Years of service | 1864–1865 |
| Unit | ਫਸਟ ਰੈਜੀਮੈਂਟ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਕੈਵੇਲਰੀ |
| Battles/wars | ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਵਲ ਜੰਗ |
ਜੋਸਫ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ (
i/ˈpʊlɪtsər/;[2] ਹੰਗਰੀਆਈ: [ˈpulit͡sɛr]; ਜਨਮ ਜੋਜ਼ੇਫ਼ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ;{{|ਮਗਿਆਰ: Pulitzer József}} 10 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1847 – 29 ਅਕਤੂਬਰ, 1911) ਸੇਂਟ ਲੁਈਸ ਪੋਸਟ ਡਿਸਪੈਚ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਰਲਡ ਦਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ, ਪੱਤਰਕਾਰ, ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਸੀ। ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੂੰ 1880 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀਆਂ ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ (ਇਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬਣਦੀ ਚੰਗੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ) ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਸਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੋਂ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸਮੈਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਵੱਡੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਟੈਚੂ ਆਫ਼ ਲਿਬਰਟੀ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।
1890 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਵਰਲਡ ਅਤੇ ਵਿਲੀਅਮ ਰੈਡੋਲਫ ਹੈਰਸਟਸ ਦੇ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਜਰਨਲ ਵਿਚਾਲੇ ਭਾਰੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਅਪੀਲ ਲਈ ਪੀਲੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਵੱਲ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਨੇ ਜਨਤਕ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜੋ ਵਿਗਿਆਪਨ ਦੀ ਆਮਦਨ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਖਬਰਾਂ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਅੱਜ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1917 ਵਿਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਦਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਵਾਰਡ ਹਰ ਸਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ, ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ, ਸਾਹਿਤ, ਇਤਿਹਾਸ, ਕਵਿਤਾ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਉੱਤਮਤਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਸਕੂਲ ਆਫ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ 1912 ਵਿਚ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ।
ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ ਹੰਗਰੀ ਵਿਚ ਬੁਢਾਪੈਸਟ ਤੋਂ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿਚ ਮਾਕੋ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਜੋਜ਼ੇਫ਼ (ਨਾਮ ਦੀ ਹੰਗਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨਾਮ ਦੀ ਤਰਤੀਬ) ਸੀ। ਉਹ ਏਲੀਜ਼ (ਬਰਗਰ) ਅਤੇ ਫੁਲਪ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। [3]ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਕਈ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ। ਜੋਜ਼ੇਫ਼ ਦਾ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਤ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸੀ, ਉਹ ਮਕੋ ਦੇ "ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰੀਆਂ" ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਸੀ। 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਮੋਰਾਵੀਆ ਤੋਂ ਹੰਗਰੀ ਤੱਕ ਆਏ ਸਨ।[4]
1853 ਵਿਚ ਫੁਲਪ ਪੂਲਜ਼ਰਜ਼ਰ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਅਮੀਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਪੈੱਸਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟਿਊਟਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਿੱਖ ਲਈਆਂ। ਫੁਲਪ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1858 ਵਿਚ, ਉਸ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਦੀਵਾਲੀਆ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਗ਼ਰੀਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਯੂਸੁਫ਼ ਨੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਤੋਂ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਯੂਰਪੀਅਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।[5]
17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ 1864 ਵਿਚ ਬੋਸਟਨ ਆਇਆ ਸੀ, ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਵਲ ਜੰਗ ਲਈ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਦੀ ਫੌਜੀ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਰਾਹ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ ਕਿ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਪੁਲਿਤਜ਼ਰ ਨੇ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਡੀਅਰ ਆਈਲੈਂਡ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। 30 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਰੈਜਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਲਿੰਕਨ ਘੋੜ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਲਈ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ 200 ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Klepper, Michael; Gunther, Michael (1996), The Wealthy 100: From Benjamin Franklin to Bill Gates—A Ranking of the Richest Americans, Past and Present, Secaucus, New Jersey: Carol Publishing Group, p. xiii, ISBN 978-0-8065-1800-8, OCLC 33818143
- ↑ "The Pulitzer prizes – Answers to frequently asked questions". Pulitzer.org. Archived from the original on August 1, 2016. Retrieved August 10, 2009.. The more anglicized pronunciation /ˈpjuːlɪtsər/ PEW-lit-sər is common but widely considered incorrect.
- ↑ "Joseph Pulitzer: Hungarian revolutionary in America".
- ↑ "The Pulitzer Prizes - Pulitzer biography".
- ↑ András Csillag, "Joseph Pulitzer's Roots in Europe: A Genealogical History," American Jewish Archives, Jan 1987, Vol. 39 Issue 1, pp 49–68
- ↑ Morris, "Pulitzer," pp. 18–21