ਨਦੀਸਤੁਤਿ ਸੂਕਤ
ਨਦੀਸਤੁਤੀ ਸੂਕਤ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: नदिस्तुति सूक्त), ਜਾਂ " ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਉਸਤਤ ਵਿੱਚ ਭਜਨ", ਰਿਗਵੇਦ ਦੇ 10ਵੇਂ ਮੰਡਲ[1] ਦਾ 75ਵਾਂ ਭਜਨ (ਸੂਕਤ) ਹੈ। ਵੈਦਿਕ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਭੂਗੋਲ ਦੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਨਦੀਸਤੁਤੀ ਸੂਕਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਿੰਧੂ (ਸਿੰਧੂ) ਨੂੰ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਜੋਂ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਕਤ 1, 2, 7, 8 ਅਤੇ 9 ਦੇ ਵਿੱਚ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਰੋਚਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਹੈ।
ਨਦੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]ਸੂਕਤ 5 ਦੇ ਵਿੱਚ, ਰਿਸ਼ੀ ਦਸ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ:
Oh Ganga, Yamuna, Sarasvati, Shutudri (Sutlej), Parushni (Iravati, Ravi), follow my praise! O Asikni (Chenab) Marudvridha, Vitasta (Jhelum), with the Arjikiya (Haro) and Sushoma (Sohan), listen!
ਸੂਕਤ 6 ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਨਦੀਆਂ (ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਵਗਦੀ ਸਿੰਧ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ) ਨੂੰ ਜੋੜਦੀ ਹੈ।
“First thou goest united with the Trishtama on this journey, with the Susartu, the Rasa, and the Sveti, O Sindhu with the Kubha (Kophen, Cabul river) to the Gomoti (Gomal), with the Mehatnu to the Krumu ( Kurum) with whom thou proceedest together."
— Translated by Max Mueller.
ਗ੍ਰਿਫਿਥ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ: "ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਤ੍ਰਿਸ਼ਟਾਮਾ ਨਾਲ, ਸੁਸਾਰਤੁ ਅਤੇ ਰਸ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਵੇਤਿਆ (ਤੁਸੀਂ ਵਹਿਣ) ਦੇ ਨਾਲ, ਹੇ ਸਿੰਧੂ (ਸਿੰਧੂ) ਕੁਭਾ (ਕਾਬੁਲ ਆਰ) ਤੋਂ ਗੋਮਤੀ (ਗੋਮਲ) ਦੇ ਨਾਲ। ਕ੍ਰੂਮੂ (ਕੁਰਮ) ਨੂੰ ਮਹਿਤਨੂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕੋ ਰੱਥ 'ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ."
10.75.5 ਨੂੰ ਮੈਕਸ ਮੂਲਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਤਾਬ ਇੰਡੀਆ: ਕੀ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? : "ਸਤਦਰੁ (ਸਤਲੁਜ)"। "ਪਰੁਸ਼ਨੀ (ਇਰਾਵਤੀ, ਰਵੀ)"। "ਅਸਿਕਨੀ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਾਲਾ"। "ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਚਿਨਾਬ ਹੈ"। "ਮਰੁਦਵ੍ਰਿਧਾ, ਨਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਨਾਮ। ਰੋਥ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਕੇਸਿਨਸ ਅਤੇ ਹਾਈਡਾਸਪੇਸ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਕੋਰਸ"। ਵਿਤਾਸਤਾ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ, ਯੂਨਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡਾਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ। "ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਬੇਹਤ ਜਾਂ ਜਿਲਾਮ ਹੈ।" ਯਾਸਕਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਰਜਿਕੀਆ ਵਿਪਾਸ ਹੈ। "ਇਸਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਮ ਬਿਆਸ ਜਾਂ ਬੇਜਾਹ ਹੈ"। ਯਾਸਕਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੁਸ਼ੋਮਾ ਸਿੰਧ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Together with 1st Mandala, 10th Mandala forms the latest part of the Rigveda
- ↑ "HYMN LXXV. The Rivers". sacred-texts.com.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- ਰਿਗਵੇਦ ਦੀ ਭੂਗੋਲ Archived 2018-01-15 at the Wayback Machine.