ਪ੍ਰਭਾ ਭਾਰਤੀ
ਪ੍ਰਭਾ ਭਾਰਤੀ | |
|---|---|
| ਕਿੱਤਾ | ਕਵਾਲੀ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ |
| ਸਾਲ ਸਰਗਰਮ | 1960s–1990s |
ਪ੍ਰਭਾ ਭਾਰਤੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Prabha Bharti; ਮੌਤ 2000) 1960 ਤੋਂ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਕਵਾਲੀ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕਵਾਲੀ ਗਾਇਕਾ (ਕਵਾਲ) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸੂਫ਼ੀ ਭਗਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰਦ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਰਾਖਵਾਂ ਹੈ।[1][2] ਉਹ ਆਪਣੀ ਐਲਬਮ, "ਰੰਗ-ਏ-ਕਵਾਲੀ" (1978) ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਵਾਲੀਆਂ, "ਛਾਪ ਤਿਲਕ" ਅਤੇ "ਮਾਈ ਨੀ ਮਾਈ",[3] ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੇਸਰ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਵਾਲੀ ਐਲਬਮ, "ਪ੍ਰਭਾ ਭਾਰਤੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਅਤੇ ਕੱਵਾਲੀ" ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਿੰਘ ਨਰੂਲਾ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਮੋਫੋਨ ਕੰਪਨੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (HMV-EMI) ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[4]
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "ਵਧੇਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਪ ਵਜੋਂ ਲਿਆ" ਦੇਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਾਦਾ ਕੱਵਾਲਾਂ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮੀ ਕੱਵਾਲੀਆਂ ਨੇ ਲਿੰਗਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਕੱਵਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਉਹ ਸੂਫ਼ੀ ਸਰਕਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਸੀ।[5]
1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਉਹ ਦਿੱਲੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੱਵਾਲ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਸਤਾਦ ਛੋਟੇ ਉਸਾਫ਼, ਨਜ਼ੀਰ ਭਾਰਤੀ, ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਇਕਬਾਲ, ਅਤੇ ਇਮਾਮ ਖਾਨ ਸਮੇਤ ਮਰਦ ਕੱਵਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਈ ਕੱਵਾਲੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਿੱਤੇ।[6] ਉਸਨੇ 1971 ਦੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਵੀ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ।[7] 1980 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਫਾਰ ਪਬਲਿਕ ਰਿਲੇਸ਼ਨ ਨੇ ਮੱਧ-ਪੂਰਬੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੁਬਈ, ਕੁਵੈਤ, ਦਮਿਸ਼ਕ, ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਅਤੇ ਮਸਕਟ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ "ਪਾਰਟੀ" (ਸਮੂਹ) ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਨੂੰ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ।[8][9]
ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਕੁਝ ਗੀਤ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਉਹ 1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਵਧੀ ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਸਰਗਰਮ ਰਹੀ। ਉਹ ਅੰਧੇਰੀ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ 2000 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[10][11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Alokparna Das (Dec 14, 2008). "Different pitch". Indian Express. Retrieved 4 July 2013.
- ↑ Deepika Vij (March 3, 2000). "Qawwali struggling to retain form". The Tribune. Retrieved 4 July 2013.
- ↑ "Range Qawwali (1978)". Delhi Public Library. Retrieved July 5, 2013.
- ↑ "Prabha Bharti Ghazal & Qawali - Bollywood Ost Lp - Kesar Singh Narula". Archived from the original on ਜਨਵਰੀ 8, 2014. Retrieved July 4, 2013.
- ↑ Kelly Pemberton (31 July 2010). Women mystics and sufi shrines in India. University of South Carolina Press. p. 115. ISBN 978-1-57003-919-5. Retrieved 5 July 2013.
- ↑ Ajīta Kaura; Arpana Cour (1976). Directory of Indian Women Today, 1976. India International Publications. p. 534. Retrieved 5 July 2013.
- ↑ Sainik Samachar: The Pictorial Weekly of the Armed Forces, 1993, p. 20, retrieved 5 July 2013
- ↑ Cultural News from India. Indian Council for Public Relations. 1980. p. 78. Retrieved 5 July 2013.
- ↑ Indian and Foreign Review. Publications Division of the Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. 1980. p. 29. Retrieved 5 July 2013.
- ↑ Tripathi, Shailaja (March 5, 2011). "Song and struggle". The Hindu. Retrieved 4 July 2013.
.. passed away a few years back. (2011)
- ↑ Rubeena Film Directory. Rubeena Collection. 2002. Retrieved 5 July 2013.