ਬਰਨਾਲਾ
ਬਰਨਾਲਾ | |
|---|---|
ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ | |
| ਦੇਸ਼ |  ਭਾਰਤ |
| ਰਾਜ | ਪੰਜਾਬ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ |
| ਆਬਾਦੀ (2011) | |
| • ਕੁੱਲ | 1,16,449 |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਸਰਕਾਰੀ | ਪੰਜਾਬੀ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 148101 |
| ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | PB-19 |
ਬਰਨਾਲਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਸ਼ਹਿਰ 2006 ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਸੰਗਰੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀ। ਇਹ ਬਠਿੰਡੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਬਰਨਾਲਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ 1775 ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੁਨਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭਦੌੜ (ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਧਰ ਸੈਣ ਦੁਆਰਾ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ) ਭੇਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਰਨਾਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਕੱਲੇ ਪਏ ਹੋਏ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਹ ਵੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਨਾਹਤਗੜ੍ਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਾਰਵੀਆਂ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਜਾੜ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ।
ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਨਾਮਕਰਨ ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਵਾਂ ਹਨ। ਕਈਆਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਵਾਰ ਵਾਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਇਕ ਖੇਤਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਨਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਬਰਨਾਲਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਦਾਹਰਣ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਕਾਰਨ ਬਰਨਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਅਨਾਹਤ ਖ਼ਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 'ਬਾਹੂਲੀ' (ਇੱਕ ਖੂਹ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ) ਸੀ। ਉਹ ਵੀ ਸਟੀਕਤਾ ਅਤੇ ਮਲਵਈ ਲਹਿਜ਼ੇ ਕਾਰਨ ‘ਬੈਨ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਏਂ ਵਾਲਾ ਆਖਰ ਬਰਨਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ ਪਰ ਕੋਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵੇਰਵਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਕਿ ਬਰਨਾਲਾ ਨਾਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਇਆ। ਬਰਨਾਲਾ ਦਾ ਨਾਂ ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਬਾ ਆਲਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ (ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ) ਨਾਲ ਭਦੌੜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਬਰਨਾਲਾ ਆ ਵਸੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਭਦੌੜ ਦੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਜਿੱਤ ਲਏ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਪੈਪਸੂ (ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਸਟੇਟਸ ਯੂਨੀਅਨ) ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਬ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਜੋਂ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ।
ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਪਿੰਡ ਹੰਡਿਆਇਆ ਦੇ ਨਾਥ ਵਾਲਾ ਡੇਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੱਥਰ "ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਪੱਥਰ" ਹੈ ਜੋ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਤੈਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਜਨਸੰਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਆਰਜ਼ੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਰਨਾਲਾ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 116,449 ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਮਰਦ 62,554 ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ 53,895 ਸਨ। ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 79.59 ਫੀਸਦੀ ਸੀ।[2] ਬਰਨਾਲਾ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 50.37% ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਅਨੁਸਰਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਟ੍ਰਾਈਡੈਂਟ ਗਰੁੱਪ (ਪਹਿਲਾਂ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ), ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਸ਼੍ਰੀ ਰਜਿੰਦਰ ਗੁਪਤਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਰੁੱਪ ਪੰਜ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਯਾਰਨ, ਟੈਰੀ ਟਾਵਲ, ਪੇਪਰ, ਕੈਮੀਕਲ ਅਤੇ ਕੈਪਟਿਵ ਪਾਵਰ। ਟ੍ਰਾਈਡੈਂਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਧਾਗੇ ਦੇ ਸਪਿਨਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਟੈਰੀ ਤੌਲੀਏ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਣਕ ਦੀ ਪਰਾਲੀ ਅਧਾਰਤ ਕਾਗਜ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ।
IOL ਕੈਮੀਕਲਸ ਐਂਡ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲਸ (IOLCP) ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੈਵਿਕ ਰਸਾਇਣ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਸਪਲਾਇਰ ਹੈ।
ਸਟੈਂਡਰਡ ਕੰਬਾਈਨਾਂ ਦਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਥਰੈਸ਼ਰ, ਸਵੈ-ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ, ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ, ਰੋਟਾਵੇਟਰ, ਸੀਡ ਡਰਿੱਲ ਨਾਲ ਰੋਟਾਵੇਟਰ, ਮੱਕੀ ਦੀ ਸਵੈ-ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ ਵਰਗੇ ਕਈ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਆਪਣੀ 4x4 ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ ਅਤੇ ਟਰੈਕ ਕੰਬਾਈਨ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਬਲਕਾਰ ਕੰਬਾਈਨਾਂ ਦਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਕੰਪਨੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਥਰੈਸ਼ਰ, ਸਵੈ-ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ, ਟਰੈਕਟਰ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ, ਰੋਟਾਵੇਟਰ, ਸੀਡ ਡਰਿੱਲ ਨਾਲ ਰੋਟਾਵੇਟਰ, ਮੱਕੀ ਦੀ ਸਵੈ-ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਆਪਣੀ 4x4 ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਕੰਬਾਈਨ ਨੇਪਾਲ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਵੈਦਿਕ ਫਾਰਮੂਲੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਦਵਾਈ ਨਿਰਮਾਤਾ GMP ਆਯੁਰਵੇਦ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਸੰਘੇੜਾ ਰੋਡ, ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟ ਹੈ।
ਬਰਨਾਲਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਮੀਦੀ ਸਮੇਤ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਘੇ ਵਸਨੀਕ
[ਸੋਧੋ]- ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਨਾਲਾ - ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ।
H E Shri Surjit Singh Barnala - ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ - ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ, ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਕਵੀ।
- ਕਰਮ ਸਿੰਘ -ਸਿਪਾਹੀ ਜੋ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜੀਵਤ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Barnala City Population Census 2011-2021 | Punjab".
- ↑ "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Provisional Population Totals, Census of India 2011. Retrieved 2012-07-07.