ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ 1

ਇਸ ਹਿੱਸੇ/ਲੇਖ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੈ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।

Muazzam
Padishah of the Mughal Empire Bahadur Shah I
7th Mughal Emperor
ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ	19 June 1707 – 27 February 1712
ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ	19 June 1707 in Delhi
ਪੂਰਵ-ਅਧਿਕਾਰੀ	Muhammad Azam Shah (titular) Aurangzeb
ਵਾਰਸ	Jahandar Shah
Consort	Nur-un-nissa Begum
Wives	Mihr Parwar Begum Amat-ul-Habib Begum Rani Chattar Bai One another wife
ਔਲਾਦ	Jahandar Shah Azz-ud-Din Mirza Azim-ush-Shan Mirza Daulat-Afza Mirza Rafi-ush-Shan Mirza Jahan Shah Mirza Muhammad Humayun Mirza Dahr Afruz Banu Begum Rafi-us-Qadr
ਪੂਰਾ ਨਾਂ
Abul-Nasr Sayyid Qutb-ud-din Muhammad Shah Alam Bahadur Shah Badshah
ਪਿਤਾ	Aurangzeb
ਮਾਂ	Nawab Bai
ਜਨਮ	14 October 1643 Burhanpur, Mughal Empire
ਮੌਤ	27 ਫਰਵਰੀ 1712(1712-02-27) (ਉਮਰ 68) Lahore, Mughal Empire
ਦਫ਼ਨ	15 May 1712 Moti Masjid, Delhi
ਧਰਮ	Sunni Islam

ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ (ਉਰਦੂ : بہادر شاه اول - ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਔਵਾਲ) (14 ਅਕਤੂਬਰ 1643 - 27 ਫਰਵਰੀ 1712), ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, 1707 ਤੋਂ 1712 ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਰਚੀ, ਪੰਜਵੇਂ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਰਾਜਗੱਦੀ ਤੇ ਚੜ੍ਹੇ। ਸ਼ਾਹ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੁਆਰਾ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1663 ਵਿਚ, ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੈਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1696 ਤੋਂ 1707 ਤਕ, ਉਹ ਅਕਬਰਬਾਦ (ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਆਗਰਾ), ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਰਹੇ।

ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੁਖੀ ਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਆਜ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਲਾਨਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਛੇਤੀ ਹੀ ਉਹ ਜਾਜੂ ਦੇ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਹਾਰ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹਾਰ ਖਾਧੀ ਸੀ। ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਜੋਧਪੁਰ ਅਤੇ ਅੰਬਰ ਦੇ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਬਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਅਲੀ ਨੂੰ ਵਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਕੇ ਖੁੱਟਾ ਵਿਚ ਇਕ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਵੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦੁਰ, ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਮੁਗਲ ਕਮ ਬਖਸ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ। ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮਹਿਰੌਲੀ ਵਿਚ ਮੋਤੀ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਪ੍ਰਿੰਸ ਮੁਆਜਾਮ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ

ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ 14 ਅਕਤੂਬਰ 1643 ਨੂੰ ਬੁਰਹਾਨਪੁਰ ਵਿਖੇ ਛੇਵੇਂ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਨਵਾਬ ਬਾਈ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ

ਰਹੀਮ ਦੇ ਬੇਟੇ ਓਮਰ ਤਾਰਿਕ ਦੇ ਦੌਰਾਨ; ਜਾਂ ਡੈਕਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦਾ। ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦਾ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੇ ਉਤਰਾ ਚੜਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਸੀ, ਜੋ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ 'ਤੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਉੱਕਰਿਆ ਸੀ।

1663 ਵਿਚ ਮੁਈਜ਼ਮ ਨੇ ਪੁਣੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਸੀ। ਪਰ, ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜ ਹਾਰ ਗਈ ਅਤੇ ਮੁਆਫਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੇ ਕੈਦੀ ਵਜੋਂ ਸੱਤ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ. ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਆਗਰਾ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰਿੰਸ ਮੁਆਜਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਆਗਰਾ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਅਜ਼ਾਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੂੰ ਤਾਜ ਮਹੱਲ ਵਿਚ ਦੱਬਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਦਾਦੀ ਮੁਮਤਾਜ ਮਾਹਲ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ

ਸਮਰਾਟ ਆਰੰਗਜਿਬ ਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਮੁਆਜ਼ਮ

1670 ਵਿੱਚ, ਮੁਆਫਾਮ ਨੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੀ ਤਾੜਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਮੁਆਫਮ ਦੇ ਆਪਣੇ ਝੁਕਾਅ ਅਤੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੇਜਾਂ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਇਸ ਪਲਾਟ ਬਾਰੇ ਜਾਣਿਆ ਅਤੇ ਮੁਆਫਜ਼ ਦੀ ਮਾਂ ਬੇਗਮ ਨਵਾਬ ਬਾਇ (ਜਨਮ ਤੋਂ ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ) ਨੂੰ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਮੁਆਫਮ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਨਵਾਬ ਬਾਈ ਨੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਮੁਗ਼ਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਅਗਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾਰੇ। ਪਰ, 16 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜਪੂਤ ਮੁਖੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਮੁਆਫਾਮ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਕੀਤੀ। ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਿਛਲੀ ਨੀਤੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕਿ ਮੁਸਲਮ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਧ ਚੌਕਸੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰੱਖਿਆ।

ਰਾਜ

ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ ਦਾ ਯੁੱਧ

ਇਕ ਉਤੱਰਾਅਧਕਾਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, 1707 ਵਿਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਮੁਆਜ਼ਮ ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੱਧੇ ਭਰਾ (ਮੁਹੰਮਦ ਕਪੂਰ ਬਾਖਸ਼ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਆਜ਼ਮ ਸ਼ਾਹ) ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਡੈਕਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਤਿੰਨੇ ਪੁੱਤਰ ਤਾਜ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਸਿੱਕੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ। ਆਜ਼ਮ ਨੇ ਆਗਰਾ ਨੂੰ ਮਾਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤਾੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਐਲਾਨਿਆ, ਪਰ ਜੂਨ 1707 ਵਿਚ ਜਜਾਊ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮੁਆਮਜ਼ਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਆਜ਼ਮ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਅਲੀ ਤਾਬਾਰ, ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।ਉਹ 19 ਜੂਨ 1707 ਨੂੰ 63 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜ ਦੀ ਗੱਦੀ ਤੇ ਬੈਠਿਆ।

ਅਨੇਕ੍ਸਸ਼ਨਜ਼

ਐਮਬਰ

ਅੰਬਰ ਨੂੰ ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸਲਿਮ ਚਿਸ਼ਤੀ ਦੀ ਕਬਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ

ਰਾਜਪੁਤਾਨ ਵਿਚ ਰਾਜਪੁਤਾਨਾ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਲਾਭ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਵਰਤਨਵਾਨ ਅਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ। 10 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਫ਼ਲੇ ਨੂੰ ਅੰਬਰ ਨੂੰ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ (ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਵਿਚ, ਅੱਜ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ), 21 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਫਤਿਹਪੁਰ ਸੀਕਰੀ ਵਿਚ ਸਲੀਮ ਚਿਸ਼ਤੀ ਦੀ ਕਬਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮਦਦ ਮੀਹਰਾਬ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਜੋਧਪੁਰ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਲੈਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਾਹ 20 ਜਨਵਰੀ 1708 ਨੂੰ ਅੰਬਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਭਾਵੇਂ ਰਾਜ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜੈ ਸਿੰਘ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਬਿਜਾਏ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਝਗੜੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਖੇਤਰ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਾਮਾਨ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਹਾਨੇ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਭਰਾ ਆਜ਼ਮ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਉਤੱਰਾਅਧਕਾਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1708 ਨੂੰ ਅੰਬਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਤੋਹਫ਼ੇ 100,000 ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਐਂਬਰ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮੁਗ਼ਲ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਲੰਘਿਆ।

ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ

ਕੋਰਟ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ

ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਨੇ ਬੀਜਾਪੁਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ

ਉਸ ਦਾ ਅੱਧਾ ਭਰਾ ਮੁਹੰਮਦ ਕਾਮ ਬਖ਼ਸ਼ ਮਾਰਚ 1707 ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨਾਲ ਬੀਜਾਪੁਰ ਵੱਲ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੱਯਦ ਨਿਆਜ਼ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਲੜਾਈ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਗੱਦੀ ਤੇ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਨੇ ਅਜ਼ਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਫੌਜ ਵਿਚ ਬਖ਼ਸ਼ੀ (ਸੈਨਾ-ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਟਾਕਰੁਬੱ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਦਸ਼ਾਕ ਕਮ ਬਖਸ਼-ਇ-ਦਿਨਪਾਨਾ (ਸਮਰਾਟ ਕਮ ਬਖਸ਼, ਪ੍ਰੋਟੈਕਟਰ ਆਫ਼ ਫੇਥ) ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਫਿਰ ਕੁਲੱਰਗਾ ਅਤੇ ਵਾਕਿੰਖੇੜਾ ਜਿੱਤੇ।

ਤਾਕਰਾਬ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਹਿਸਾਨ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਅੰਗ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਅਹਿਸਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਬੀਜਾਪੁਰ ਵਿਚ ਇਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਬਗੈਰ ਉਸਨੇ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ। ਤਰਾਰਬ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਕਾਮ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਨੂੰ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਮਈ 1707 ਵਿਚ ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਨੇ ਅਲੋਕ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ਗੋਕੰਡਾਂ ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੋਲਕੌਂਡਾ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਆਤਮਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਸੁਬਸਾਹਦਰ ਰੁਸਤਮ ਦਿਲ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਸਿੱਖ ਵਿਦਰੋਹ

ਸਿੱਖ ਮੁਹਿੰਮ ਤੇ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ

ਮੁਗ਼ਲ ਅਤੇ ਰਾਜਪੂਤ ਮੁਖੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਕਤ ਵੰਡਣ ਵਾਲੇ ਪਿਛਲੇ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਖਾਲਸਾ (ਫੌਜ), ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਮਾਣਾ, ਚੱਪੜਚਿਰੀ (ਸਰਹਿੰਦ), ਸਢੌਰਾ ਅਤੇ ਰਾਹੋਂ ਵਿਖੇ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਾਮਨਾ, ਸਰਹਿੰਦ, ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ, ਸਹਾਰਨਪੁਰ, ਰਾਹੋਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਬੇਹਾਟ, ਅੰਬਟੇ, ਰੋਪੜ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ 1709 ਤੋਂ 1712 ਤਕ। ਅੱਸੀ ਹਜ਼ਾਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਅਜੋਕੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ।

ਮੌਤ

ਮੋਤੀ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦਫਨਾਏ ਸਥਾਨ

ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਵਿਲੀਅਮ ਇਰਵਿਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਨਵਰੀ 1712 ਵਿਚ ਸਮਰਾਟ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ "ਸਿਹਤ ਖ਼ਰਾਬ”ਹੋਈ ਸੀ। 24 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਆਖ਼ਰੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 27-28 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਰਾਤ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ; ਮੁਗਲ ਦੇ ਨੇਕ ਕਮਰ ਖਾਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ "ਸਪਲੀਨ ਦਾ ਵਾਧਾ" ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਉਸ ਦੀ ਵਿਧਵਾ ਮੀਰ-ਪਰਵਾਰ ਅਤੇ ਚਿਨ ਕਿਲਿਕ ਖਾਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਦਿੱਲੀ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ 15 ਮਈ ਨੂੰ ਮਹਿਰੌਲੀ ਵਿਚ ਮੋਤੀ ਮਸਜਿਦ (ਮੋਤੀ ਮਸਜਿਦ) ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਕੁਤੁਬੁੱਦੀਨ ਬਖਤਿਆਰ ਕਾਕੀ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਣਾਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜਹਾਂਦਾਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ 1713 ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।

ਨਿੱਜੀ ਜਿੰਦਗੀ 

ਨਾਮ, ਸਿਰਲੇਖ ਅਤੇ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ

ਉਸਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਨਾਮ, ਉਸਦੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਸਮੇਤ, "ਅਬੁਲ-ਨਸਰ ਸੱਯਦ ਕੁਤੁਬ-ਉਦ-ਦੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹ" ਸੀ. ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਮਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ "ਖੁਲਦ-ਮੰਜ਼ਿਲ" (ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁੰਦਰਤਾ) ਕਿਹਾ. ਉਹ ਇਕੱਲਾ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਸੀ ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਿਰਲੇਖ ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਸੀ, ਜੋ ਮੁਹੰਮਦ ਨਬੀ ਦੇ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਨ. ਵਿਲੀਅਮ ਇਰਵਿਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਨੇ ਸੱਯਦ ਸ਼ਾਹ ਮੀਰ ਸਨ (ਜਿਸ ਦੀ ਬੇਟੀ, ਨਵਾਬ ਬਾਈ ਜੀ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ਸਨ).

ਬੱਚੇ

<div class="cx-template-editor-title" title="The template inserts one or more HTML anchors in a page. Those locations can then be linked to using ... syntax. The parameters labels shown here (e.g., 'First anchor', '1', and the rest) are provided for convenience; no parameter label is required in the template itself, so you may create an anchor within an article by typing or rather than or (though both formats will work correctly). You may not use all by itself, however, as this is like dropping a ship's anchor without tying a rope to it: it holds nothing in place, can't be found or used, and messes up the sea floor with garbage!">Anchor

First anchor

Issue

ਨਾਮ	ਜਨਮ ਹੋਇਆ	ਮਰ ਗਿਆ	ਬੱਚੇ
Jahandar Shah	1661	1713	Alamgir II, Izz-ud-din, Azz-ud-din
Azz-ud-din	1664	Infancy	None
Azim-ush-Shan	1665	1712	Muhammad Karim, Farrukhsiyar, Humayun Bakht, Ruh-ul-Quds, Ahsan-ullah
Daulat-Afza	1670	1689	None
Rafi-ush-Shan	1671	1712	Shah Jahan II, Rafi ud-Darajat, Muhammad Ibrahim
Jahan Shah I	1674	1712	Farkhunda Akhtar, Muhammad Shah
Muhammad Humayun	1678	Infancy	None
A son	1700	infancy	None
Dahr Afruz Banu Begum	1663	1703