ਭਗੀਰਥ

ਭਗੀਰਥ
ਭਗੀਰਥ
ਸਮੁੰਦਰ ਦੇਵ ਦਾ ਪੋਤਾ
	ਗੰਗਾ ਦਾ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਉਤਰਨਾ
ਮਾਨਤਾ	ਗੰਗਾ ਦਾ ਭਗਤ

ਭਗੀਰਥ ( ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ : भगीरथ, भगीरथ) ਇਕਸ਼ਵਾਕੁ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰਾਜਾ ਹੈ ਜੋ ਪਵਿੱਤਰ ਨਦੀ ਗੰਗਾ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਉਪਰ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਨਦੀ ਦੇਵੀ ਗੰਗਾ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੰਗਾ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਵਰਗ ਤੋਂ ਆਈ ਸੀ।

ਕਹਾਣੀ[ਸੋਧੋ]

ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗੀਰਥ ਦੇ ਇਕਸ਼ਵਾਕੂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਅੰਤ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੋ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸਨ, ਉਸਨੇ ਅਫਸੋਸ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਤ੍ਰਿਥਲਾ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਗੰਗਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਲਈ, ਸੰਤ ਕਪਿਲਾ ਦੇ ਸਰਾਪ ਤੋਂ ਆਪਣੇ 60,000 ਵੱਡੇ-ਚਾਚਿਆਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ (ਰੱਬ ਦੀ ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ ਅਨੁਸਾਰ) ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ। ਗੰਗਾ ਨੇ ਭਗੀਰਥ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਉਤਰੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਡਿੱਗਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕਾਲੇ ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੇ, ਨੀਲੇ-ਗਲੇ ਵਾਲੇ ਦੇਵਤਾ ਸ਼ਿਵ ਤੋਂ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਭਗੀਰਥ ਨੇ ਫਿਰ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਦੇਵੀ ਗੰਗਾ ਦੇ ਉਤਰਨ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਭਰ ਕੇ, ਜਾਹਨੂੰ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਰਾਬੀ ਹੋ ਗਿਆ। ^[1] ^[2] ਉਸਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ, ਨਦੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਭਾਗੀਰਥੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਦੇਵਪ੍ਰਯਾਗ ਵਿਖੇ ਅਲਕਨੰਦਾ ਨਦੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਨਮ[ਸੋਧੋ]

ਭਗੀਰਥ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਿਲੀਪਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਬੇਨਾਮ ਮਾਂ ਦੇ ਘਰ ਇੱਕ ਅਨੋਖੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਈ ਬੰਗਾਲੀ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦਿਲੀਪਾ ਬਿਨਾਂ ਵਾਰਸ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਬੰਗਾਲੀ-ਲਿਪੀ ਰੀਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ; ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਪੰਦਰਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਦੇ ਬੰਗਾਲੀ ਕ੍ਰਿਤਿਵਾਸੀ ਰਾਮਾਇਣ, ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਵਨੰਦ ਦੇ ਹਰੀਵੰਸ਼, ਮੁਕੁੰਦਰਾਮਾ ਚੱਕਰਵਰਤੀਨ ਦੀ ਕਵੀਕੰਕਣਚੰਡੀ, ਅਤੇ ਅਦਭੁਤਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਰਾਮਾਇਣ ਵਿਚ ਬਾਲ ਕਾਂਡਾ ਵਿਚ ਦਿਲੀਪਾ ਨੂੰ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗੀਰਥ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਸੌਂਪਣ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ^[3]