ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ
ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਸੂਬੇ ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਿਆਸੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।[1]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1980 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਿੰਧ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਪੇਂਡੂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਿਆ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਤਕਰੇ ਭਰੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੰਸਥਾਪਕ ਔਰਤਾਂ ਅਵਾਮੀ ਤਹਿਰੀਕ ਦੀਆਂ ਮੈਂਬਰ ਸਨ, ਇੱਕ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀ ਸਿੰਧੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ।[1][2] ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਮਾਰਕਸਵਾਦ-ਲੈਨਿਨਵਾਦ-ਮਾਓਵਾਦ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ।[3] ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਔਰਤਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ, ਪੜ੍ਹੀਆਂ-ਲਿਖੀਆਂ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[3] ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਨੇ ਆਨਰ ਕਿਲਿੰਗ, ਜਬਰੀ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਅਸਮਾਨ ਵੰਡ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਲੜੀ।[4]
ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਅਵਾਮੀ ਤਹਿਰੀਕ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ, ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਨੇ ਵੱਡੇ ਸੂਬਾਈ ਮੁੱਦਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੰਧੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਵਾਲ, ਗੈਰ-ਸਿੰਧੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਨਿਲਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਵਧ ਰਹੇ ਸਿੰਧੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਬਾਰੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।[5][6][7] ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਨੇ ਜ਼ਿਆ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਐਮਆਰਡੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢਾ ਜੋੜ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।[1]
1980
[ਸੋਧੋ]ਸਿੰਧਿਆਨੀ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲਾਬਾਗ ਡੈਮ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਮਾਰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਕ ਦੁਆਲੇ ਲਟਕ ਕੇ, ਪੈਦਲ ਤੁਰਦੇ ਸਨ। ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਸਿੰਧੀ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੇਨਜ਼ੀਰ ਭੁੱਟੋ ਵੀ 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਘੋਟਕੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਓਬੌਰੋ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਸੁੱਕਰ ਤੋਂ ਕਰਾਚੀ ਤੱਕ ਦੇ ਲੌਂਗ ਮਾਰਚ ਦੌਰਾਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਸੀ।[1][8]
2000
[ਸੋਧੋ]ਅੰਦੋਲਨ ਹੁਣ ਤਿੰਨ ਧੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਰਸੂਲ ਬਕਸ਼ ਪਾਲੀਜੋ, ਦੂਜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਅਯਾਜ਼ ਲਤੀਫ ਪਾਲੀਜੋ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ " ਸਿੰਧੀ ਔਰਾਂਤਨ ਜੀ ਤਨਜ਼ੀਮ " (ਸਿੰਧੀ ਮਹਿਲਾ ਅੰਦੋਲਨ) (ਅਵਾਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੋਰਚਾ) ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜ਼ਾਹਿਦਾ ਡਾਹਰੀ ਅਤੇ ਨਜ਼ੀਰ ਕੁਰੈਸ਼ੀ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਦੀ ਕਰਾਚੀ ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸਮੇਤ ਕਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਹੈ।[9] ਸਿੰਧਿਆਨੀ ਤਹਿਰੀਕ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ[10][11][12]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "The Sindhiyani Tehreek: Revolutionary Feminism in Sindh?". Jamhoor.
- ↑ "Veteran politician Rasool Bux Palijo laid to rest".
- ↑ 3.0 3.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedjamhoor.org - ↑ "Pakistan's 'good' and 'bad' feminisms". Himal Southasian. 18 October 2018.
- ↑ Myron Weiner, Ali Banuazizi, “Political Science,” The Politics of Social Transformation in Afghanistan, Iran, and Pakistan Syracuse University Press: 1994. See pp. 435.
- ↑ "Sindh loses a principled political voice". Daily Times. 7 June 2018. Archived from the original on 7 ਜੁਲਾਈ 2022. Retrieved 26 ਫ਼ਰਵਰੀ 2023.
- ↑ "Veteran politician Rasool Bux Palijo passes away". ARY NEWS. 7 June 2018.
- ↑ Report, Dawn (19 October 2015). "'Resurrection of dam issue a plot against federation'". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
- ↑ "Women, Sindh and politics". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
- ↑ "You Go, Girl". Newsline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
- ↑ "Aurat March 2020: A case for 'scandalous' slogans | Special Report | thenews.com.pk". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
- ↑ Reporter, A. (9 March 2020). "Defiance in the air as women stage Azadi March in Sukkur". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).