ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਜੋਧਪੁਰ
ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਜੋਧਪੁਰ (ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ: ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ. ਜੋਧਪੁਰ), ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੇ ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪਬਲਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਠ ਨਵ ਦੇ ਇੱਕ ਹੈ ਭਾਰਤੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸੰਸਥਾਨ (ਆਈ ਆਈ ਟੀ) ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ (ਸੋਧ) ਐਕਟ, 2011 ਦੇ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਅੱਠ ਰੂੜਕੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਤਬਦੀਲ ਤੌਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ.[1] ਐਕਟ ਨੂੰ 24 ਮਾਰਚ 2011 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ[2] ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਨੂੰ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[3]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ. ਜੋਧਪੁਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਜੁਲਾਈ 2007 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦੀ ਰਸਮੀ ਘੋਸ਼ਣਾ 2008 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਾਲ। ਜੁਲਾਈ 2008 ਵਿੱਚ, ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੈਸ਼ਨ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਮਕੈਨੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ 109 ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ। ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਆਈਆਈਟੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਨਾ ਕਿ ਜੋਧਪੁਰ ਲਈ। ਅਜਮੇਰ, ਬੀਕਾਨੇਰ, ਜੈਪੁਰ, ਜੋਧਪੁਰ, ਕੋਟਾ ਅਤੇ ਉਦੈਪੁਰ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪ੍ਰੋ. ਵਿਜੇ ਸ਼ੰਕਰ ਵਿਆਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਜੋਧਪੁਰ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਆਈਆਈਟੀ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਵਜੋਂ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲ 2009 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ, ਐਮ.ਐਚ.ਆਰ.ਡੀ. ਨੇ ਜੋਧਪੁਰ ਵਿਖੇ ਸੰਸਥਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਤਮ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ।
ਜੇ ਐਨ ਵੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜੋਧਪੁਰ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਐਮ.ਬੀ.ਐਮ. ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਪਾਰਗਮਨ ਕੈਂਪਸ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਵਜੋਂ ਹੋਈ। ਮਈ 2010 ਵਿਚ, ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਟ੍ਰਾਂਜਿਟ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਜੁਲਾਈ 2017 ਵਿੱਚ, ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਕੈਂਪਸ ਸਥਾਈ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਮਾਈਗਰੇਟ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਥਾਈ ਕੈਂਪਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਕੈਂਪਸ[ਸੋਧੋ]
ਸਥਾਈ ਕੈਂਪਸ[ਸੋਧੋ]
ਆਈਆਈਟੀਜੇ ਜੋਧਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇ 65 'ਤੇ ਲਗਭਗ 24 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਜੋਧਪੁਰ ਨੂੰ ਨਾਗੌਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਝੀਪਸਨੀ ਅਤੇ ਘਰਾਓ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ 852 ਏਕੜ (3.45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਜ਼ਮੀਨ ਫੈਲੀ ਹੈ। ਐਮ. ਐਮ. ਪੱਲਮ ਰਾਜੂ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ, ਨੇ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2013 ਨੂੰ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।
ਸਥਾਈ ਕੈਂਪਸ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਟਿਕਾਊ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਪਲਾਨ ਨੂੰ ਇੰਡੀਆ ਹੈਬੀਟੈਟ ਸੈਂਟਰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ 2–3 ਮਾਰਚ 2017 ਦੌਰਾਨ 8 ਵੇਂ ਗ੍ਰਹਿ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ‘ ਪੈਸਿਵ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ’ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤਹਿਤ ‘ਗ੍ਰਹਿ ਮਿਸਾਲੀ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ ਐਵਾਰਡ’ ਮਿਲਿਆ।[4][5][6]
ਵਿਦਿਅਕ[ਸੋਧੋ]
ਵਿਭਾਗ[ਸੋਧੋ]
ਇੰਸਟੀਚਿਟ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅਕਾਦਮਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ 11 ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਭਾਗ ਇਹ ਹਨ:[7]
- ਬਾਇਓਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਅਤੇ ਬਾਇਓਇਨਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
- ਕੈਮੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
- ਰਸਾਇਣ
- ਸਿਵਲ ਇੰਜੀਨਿਅਰੀ
- ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
- ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕਲ ਇੰਜਿਨੀਰਿੰਗ
- ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ
- ਧਾਤੂ ਅਤੇ ਮਟੀਰੀਅਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ
- ਗਣਿਤ
- ਜੰਤਰਿਕ ਇੰਜੀਨਿਅਰੀ
- ਭੌਤਿਕੀ
ਖੋਜ[ਸੋਧੋ]
ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ. ਜੋਧਪੁਰ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਯੋਜਿਤ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ[8] ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਟਰ ਆਫ਼ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[9] ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ ਸੀ। ਆਈਆਈਟੀ ਜੋਧਪੁਰ ਨੇ ਨਾਰਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਜਾਪਾਨ ਨਾਲ ਅਕਾਦਮਿਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤੇ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।[10]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
- ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ
- ਆਰੀਡ ਫੌਰੈਸਟ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ (ਏਐਫਆਰਆਈ) ਜੋਧਪੁਰ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "The Institutes of Technology (Amendment) Bill, 2010" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-11-22. Retrieved 2019-12-05.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-11-22. Retrieved 2022-01-11.{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "LS passes bill to provide IIT status to 8 institutes, BHU". deccanherald.com. 24 March 2009. Retrieved 9 May 2011.
- ↑ "Parliament passes IIT bill". ThetimesofIndia.com. 30 April 2012. Retrieved 30 April 2012.
- ↑ "IIT Jodhpur receives GRIHA Exemplary Performance Award for its Masterplan under 'Passive Architecture Design'". www.iitj.ac.in. Retrieved 2017-06-03.
- ↑ Editor. "IIT Jodhpur receives GRIHA Exemplary Performance Award for its Masterplan under 'Passive Architecture Design' | JOVO Education". jovo.education (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2017-11-07. Retrieved 2017-06-03.
{{cite web}}:|last=has generic name (help); Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "GRIHA: Exemplary Performance Award list". grihaindia.org. Archived from the original on 2017-06-06. Retrieved 2017-06-03.
- ↑ "IITJ-Indian Institute of Technology Jodhpur". iitj.ac.in. Retrieved 2018-12-18.
- ↑ "External Peer Review Report 29-30 June to 1 July 2014" (PDF). iitsystem.ac.in.
- ↑ "External Peer Review Report 29-30 June to 1 July 2014" (PDF). iitsystem.ac.in.
- ↑ "Collaboration of IITJ and Nara Institute, Japan".