ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
| ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦੀ | |
|---|---|
| ਨਸਲੀਅਤ | ਅਵਧੀ,ਬਘੇਲੀ,ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹੀ |
| ਭੂਗੋਲਿਕ ਵੰਡ | ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਬਘੇਲਖੰਡ, ਅਵਧ |
| ਭਾਸ਼ਾਈ ਵਰਗੀਕਰਨ |
|
Early forms | ਅਰਧਮਾਗਧੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ
|
 ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਵੰਡ | |
ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹਨ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਵਧ ਖੇਤਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਘੇਲਖੰਡ ਖੇਤਰ, ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਰਧਮਾਗਧੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈਆਂ।[1]
ਭੂਗੋਲਿਕ ਹੱਦ
[ਸੋਧੋ]ਪੂਰਬੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਪਰਵਾਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕੈਰੇਬੀਆ, ਫ਼ਿਜੀ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਵਧ ਖੇਤਰ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਘੇਲਖੰਡ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਅਵਧੀ (38.5 ਮੀਟਰ),[2][3][4][5] ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਮੱਧ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੈਰੇਬੀਅਨ, ਫਿਜੀ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਬਘੇਲੀ (8 ਮੀਟਰ), ਉੱਤਰ-ਮੱਧ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹੀ (18 ਮੀਟਰ), ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਸੁਰਗੁਜੀਆ (1.7 ਮੀਟਰ), ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000007-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ "The Slow Death of Awadhi and Bhojpuri".
- ↑ "Omniglot — Awadhi (अवधी)".
- ↑ "'Awadhi language is grouped as mother tongue under Hindi' says Minister of State for Home Affairs".
- ↑ "Going Native: Ghalib goes to Awadh…".