ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰੀਅਰ

ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰਿਅਰ ਕਤੂਰਾ

ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰਿਅਰ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Tibetan Terrier) ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਅਨੋਖਾ ਨਸਲ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਇਹ ਨਾਮ ਤਿੱਬਤ ਘੁੰਮਣ ਗਏ ਕਿਸੇ ਯੂਰਪੀ ਪਾਂਧੀ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਲਹਾਸਾ ਏਪਸੋ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੱਦ ਕਾਠੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਵਾਜ ਇੰਨੀ ਬੁਲੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਡਰ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਟੇਰਰ) ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰਿਅਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਾਲਕ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਘਰ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਨਸਲ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਪਾਲਤੂ ਪ੍ਰਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਕੋਲ ਇਸ ਨਸਲ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਪੁਰਤਗੀਜ਼ ਵਾਟਰ ਡੋਗ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Porutguese water dog) ਜਿਨਸ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਹੈ।

ਆਧੁਨਿਕ ਡੀਐਨਏ ਟੈਸਟ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰਿਅਰ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਅਤੇ ਅਨੋਖਾ ਉਪਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਉਮਰ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਕੁੱਤੀਆਂ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰਿਅਰ

ਤਿੱਬਤੀ ਟੈਰਿਅਰ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਤਿੱਬਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹੋਲੀ ਡੋਗ) ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਿਮਾਲਾ ਪਹਾੜ ਦੀ ਉੱਚੀ ਸਿਖਰਾਂ ਉੱਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੂਰਨ-ਭਾਂਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਮਾਂਡੋ ਦੀ ਭਾਂਤੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੁਦਰਤ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਇੱਕ ਰੱਬੀ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਾਣੀ ਮੂਕ ਰਹਿਕੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਕੀਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਕਮਾਂਡ (ਆਦੇਸ਼) ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਇਸ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਠੀਕ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਥਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਵਰਗ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਯੁਧਿਸ਼ਠਰ ਨਾਲ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੁਆਮੀ-ਭਗਤ ਕੁੱਤਾ ਹੀ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਭਰਾ ਪਹਾੜ ਸਿਖਰਾਂ ਦੇ ਉਸ ਦੁਰਗਮ ਸਫਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰ ਕਾਲ ਦੀ ਦਰਾੜ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਗਏ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਉਸੇ ਨਸਲ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਹਿਮਾਲਾ ਦੀ ਦੁਰਗਮ ਸਿਖਰਾਂ ਉੱਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਚਿਆ ਰਿਹਾ।

ਪਰਾਚੀਨ ਤਿੱਬਤ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਵੀ ਤਿੱਬਤੀ ਜਿਸਦੇ ਕੋਲ ਇਹ ਕੁੱਤਾ ਹੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੀਮਤ ਉੱਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬੇਚਤਾ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੁੱਤਾ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਭਾਗਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਕਰਨਾ ਮਾਰਨਾ ਕੁੱਟਣਾ ਵੀ ਪਾਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਤਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਮਾਦਾ ਦਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਤੋਂ ਕ੍ਰਿਤਰਿਮ ਗਰਭਧਾਰਨ ਕਰਾਣਾ ਵੀ ਵਰਜਿਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਧੋਖੇ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਤੋਂ ਕਰਾਸ (ਅੰਗਰੇਜੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸਮੈਚਿੰਗ) ਹੋ ਵੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਕਦੇ ਜਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਚੌਵ੍ਹੀ ਘੰਟੇ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਹੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਲੇ ਵੇਚੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਹਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਕੁਤਾ ਜੋ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਪੜਿਆ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਿੱਬਤੀ ਨੇ ਹੀ ਗਿਫਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕਤੂਰਾ ਗਿਫਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸੁਖ ਅਤੇ ਬਖਤਾਵਰੀ ਆਪਣੇ ਤੁਸੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।