ਕਰੇਲਾ
ਕਰੇਲਾ | |
---|---|
![]() | |
ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਰਗੀਕਰਨ | |
ਜਗਤ: | ਬੂਟਾ |
(unranked): | ਫੁੱਲਦਾਰ ਬੂਟਾ |
(unranked): | Eudicots |
(unranked): | Rosids |
ਤਬਕਾ: | Cucurbitales |
ਪਰਿਵਾਰ: | Cucurbitaceae |
ਜਿਣਸ: | Momordica |
ਪ੍ਰਜਾਤੀ: | M. charantia |
ਦੁਨਾਵਾਂ ਨਾਮ | |
ਕਰੇਲਾ (ਮੋਮੋਰਡਰਿਕਾ ਚਾਰੰਟੀਆ) |
ਕਰੇਲਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਪਜ ਹੈ ਅਤੇ 14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ, ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਸੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਸੋਈ ਵਰਤੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਰੇਕ 100 g (3.5 oz) ਵਿਚਲੇ ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਗੁਣ | |
---|---|
ਊਰਜਾ | 79 kJ (19 kcal) |
4.32 g | |
ਸ਼ੱਕਰਾਂ | 1.95 g |
Dietary fiber | 2 g |
0.18 g | |
0.84 g | |
ਵਿਟਾਮਿਨ | |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ | (1%) 6 μg(1%) 68 μg1323 μg |
[[ਥਿਆਮਾਈਨ(B1)]] | (4%) 0.051 mg |
[[ਰਿਬੋਫਲਾਵਿਨ (B2)]] | (4%) 0.053 mg |
[[ਨਿਆਸਿਨ (B3)]] | (2%) 0.28 mg |
line-height:1.1em | (4%) 0.193 mg |
[[ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ 6]] | (3%) 0.041 mg |
[[ਫਿਲਿਕ ਤੇਜ਼ਾਬ (B9)]] | (13%) 51 μg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ | (40%) 33 mg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ | (1%) 0.14 mg |
ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ | (5%) 4.8 μg |
ਥੁੜ੍ਹ-ਮਾਤਰੀ ਧਾਤਾਂ | |
ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ | (1%) 9 mg |
ਲੋਹਾ | (3%) 0.38 mg |
ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ | (5%) 16 mg |
ਮੈਂਗਨੀਜ਼ | (4%) 0.086 mg |
ਫ਼ਾਸਫ਼ੋਰਸ | (5%) 36 mg |
ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ | (7%) 319 mg |
ਸੋਡੀਅਮ | (0%) 6 mg |
ਜਿਸਤ | (8%) 0.77 mg |
ਵਿਚਲੀਆਂ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ | |
ਪਾਣੀ | 93.95 g |
| |
ਫ਼ੀਸਦੀਆਂ ਦਾ ਮੋਟਾ-ਮੋਟਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਬਾਲਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰੋਤ: ਯੂ.ਐੱਸ.ਡੀ.ਏ. ਖੁ਼ਰਾਕੀ ਤੱਤ ਡਾਟਾਬੇਸ |
ਕਰੇਲਾ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਰਸੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਕੜਵਾਹਟ ਭਰਨ ਲਈ ਪਾਸੇ 'ਤੇ ਦਹੀਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਸਬਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਮਸਾਲੇ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਵਾਇਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ[ਸੋਧੋ]
ਲਾਭ[ਸੋਧੋ]
ਕਰੇਲੇ ਹਿੰਦੂ ਦਵਾਈ ਜਾਂ ਆਯੁਰਵੈਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਏਸ਼ਿਆਈ ਅਤੇ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਹਰਬਲ ਦਵਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਰੇਲਾ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਲੋਕ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪਲਾਂਟ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ (ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੌਲੀਪੀਪਾਈਡ-ਪੀ, ਇੱਕ ਇਨਸੁਲਿਨ ਐਨਕਲੋਪ) ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਖੰਘ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ, ਸਫੇਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪੇਟ, ਲੈਕੇਟਿਵ, ਰੋਗਨਾਸ਼ਕ, ਐਮਐਟਿਕ, ਐਂਥਮੈਨਟਿਕ ਏਜੰਟ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗ, ਜ਼ਖ਼ਮ, ਅਲਸਰ, ਗੂੰਟ, ਅਤੇ ਰਾਇਮੈਟਿਜ਼ਮ ਦੇ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਰੇਲੇ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ, ਸ਼ੂਗਰ, ਬੁਖ਼ਾਰ, ਐਚਆਈਵੀ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਦੇ ਇਲਾਜ, ਅਤੇ ਲਾਗਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲਈ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸੰਭਾਵੀ ਕਲੀਨੀਕਲ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ, "ਇਸਦੇ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ"।
ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਪ੍ਰਭਾਵ[ਸੋਧੋ]
ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਦਸਤ, ਪੇਟ ਦਰਦ, ਬੁਖ਼ਾਰ, ਹਾਈਪੋਗਲਾਈਸੀਮੀਆ, ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ। ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਲਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਹੱਲ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਗਰਭ[ਸੋਧੋ]
ਗਰਭਸਥ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਰੇਲੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੂਨ ਵਗਣ, ਸੁੰਗੜਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਕਰਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।