ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ
ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ, ਕਲਿਆਣ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਏ ( ਬੰਗਾਲੀ: কল্যাণ রায় ; 27 ਦਸੰਬਰ 1929 - 31 ਜਨਵਰੀ 1985) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ। ਆਸਨਸੋਲ-ਰਾਣੀਗੰਜ ਕੋਲਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਸੀਪੀਆਈ ਦਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ। [1]
ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਕਲਿਆਣ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਏ ਦਾ ਜਨਮ 27 ਦਸੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਰਨ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਏ ਅਤੇ ਪਦਮਾ ਰਾਏ ( ਜਨਮ ਵੇਲ਼ੇ ਰਾਏ ਚੌਧਰੀ) ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਢਾਕਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮਾਨਿਕਗੰਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਟੀਓਟਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਸੀ। ਉਹ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਰਿਹਾ। [2] [3]
ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]1945 ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਅਤੇ ਐਮਐਨਰਾਏ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਆ ਗਈ। 1946 ਵਿੱਚ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ 20ਵਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਆਗੂ ਹਾਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। 7 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ 1953 ਵਿੱਚ, ਉਪ ਕਿਰਤ ਮੰਤਰੀ ਆਬਿਦ ਅਲੀ ਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 4 ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ: ਆਈ.ਐਨ.ਟੀ.ਯੂ.ਸੀ.
ਏ.ਆਈ.ਟੀ.ਯੂ.ਸੀ., ਐਚਐਮਐਸ ਅਤੇ ਯੂ.ਟੀ.ਸੀ ਦਾ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। [4] [5] ਉਸ ਸਮੇਂ, ਏ.ਆਈ.ਟੀ.ਯੂ.ਸੀ. ਦੇ ਆਗੂ ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੋਲੀਅਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸਭਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮਾਈਨ ਵਰਕਰਜ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਰਾਣੀਗੰਜ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਕੋਲਾ ਪੱਟੀ ਵਿੱਚ ਗੜ੍ਹ ਸੀ। [6]
ਬੰਗਾਲੀ ਭਦਰਲੋਕ ਪ੍ਰਣਬ ਮੁਖਰਜੀ, 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣ ਰੇਅ ਵਰਗੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨੇਤਾ ਦੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਾਂਝ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਮੱਤਭੇਦ ਸਨ। [7]
ਕੋਲ ਬੈਲਟ ਰਿਵਿਊ 1958 - ਇੰਡੀਅਨ ਮਾਈਨ ਵਰਕਰਜ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ, ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ, 1'958 ਵਿੱਚ ਕੋਲ ਬੈਲਟ—1959 ਵਿੱਚ 'ਏਆਈਟੀਯੂਸੀ ਜਨਰਲ ਕੌਂਸਲ ਨੂੰ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ' ਲਈ ਇੱਕ ਸਮੀਖਿਆ ' ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਲੇਖ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ: “ਇੰਡੀਅਨ ਮਾਈਨ ਵਰਕਰਜ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਾਈਨ ਵਰਕਰਜ਼ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਭੂਰਕੁੰਡਾ ਵਿਖੇ ਆਈਐਮਡਬਲਿਯੂਐਫ ਅਤੇ ਧਨਬਾਦ ਵਿਖੇ ਆਈਐਨਐਮਡਬਲਿਯੂਐਫ ਦੋਨੋਂ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਨੇ ਇਹ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾਏ ਹਨ: ਖਾਣਾਂ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ, ਕੋਲਾ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਉਜਰਤ ਬੋਰਡ, ਠੇਕਾ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦਾ ਖਾਤਮਾ; ਮੌਜੂਦਾ ਬੋਨਸ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਗਰੈਚੁਟੀ ਅਤੇ ਬਦਲਾਅ।" [8]
ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਸਾਲ 1969, 1975 ਅਤੇ 1982 ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਸੀਪੀਆਈ ਆਗੂ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਾਈਨਜ਼ (ਸੋਧ) ਬਿੱਲ, 1972 - ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ 45 ਮੈਂਬਰੀ ਸੰਯੁਕਤ ਸੰਸਦੀ ਕਮੇਟੀ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ 30 ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ 15 ਮੈਂਬਰ ਸਨ। 27 ਅਗਸਤ 1973 ਦੀ 26ਵੀਂ ਬੈਠਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ 30 ਅਗਸਤ 1973 ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ [9]
ਚਸਨਾਲਾ ਮਾਈਨਿੰਗ ਬਰਬਾਦੀ 1975 - ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ 25 ਜੂਨ 1975 ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। 27 ਦਸੰਬਰ 1975 ਨੂੰ ਚਸਨਾਲਾ ਮਾਈਨਿੰਗ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕੋਲਾ ਖਾਣ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਭੈੜੀਆਂ ਹਲਾਤਾਂ ਸਨ। ਇਸ ਤਬਾਹੀ ਵਿੱਚ 375 ਮਜ਼ਦੂਰ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।
ਮਾਈਨਰਾਂ ਨੇ ਚਸਨਾਲਾ ਕੋਲੀਰੀ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਮਾਲਕ ਦੀ ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਰਨ ਐਂਡ ਸਟੀਲ ਕੰਪਨੀ (ਆਈਆਈਐਸਸੀਓ) ਨੂੰ ਕੁਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ। ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਰਨ ਐਂਡ ਸਟੀਲ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਚਸਨਾਲਾ ਕੋਲੀਰੀ ਵਿੱਚ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਾਪਦੰਡ ਕਾਇਮ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
16 ਜਨਵਰੀ 1976 ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਆਇਰਨ ਐਂਡ ਸਟੀਲ ਕੰਪਨੀ (ਆਈਆਈਐਸਸੀਓ) ਵਿੱਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਣ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਬਰਨਪੁਰ ਅਤੇ ਕੁਲਟੀ ਵਿਖੇ; ਰਾਏ ਨੇ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਸ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ? ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਅਫਸਰਾਂ ਅਤੇ ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਹਨ? ਅਤੇ 1974 ਅਤੇ 1975 ਵਿੱਚ ਬਰਨਪੁਰ ਅਤੇ ਕੁਲਟੀ ਦੇ ਹਰੇਕ ਠੇਕੇਦਾਰ ਨੂੰ ਚਸਨਾਲਾ ਅਤੇ ਜੀਤਪੁਰ ਕੋਲਾ ਖਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਰਕਮ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ? [10] [11]
ਸਾਬਕਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਰਾਜੀਵ ਸ਼ੁਕਲਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੰਸਥਾ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਪਦੰਡ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। [12]
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਏ ਦੀ 31 ਜਨਵਰੀ 1985 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ 55 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂਦਾਸ ਦਾਸਗੁਪਤਾ ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਕਾਰਨ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਈ ਸੀਟ 'ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। [13]
ਰਾਏ ਉਸ ਸਮੇਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸਨ ਜਦੋਂ 31 ਜਨਵਰੀ 1985 ਨੂੰ, ਸਦਨ ਵੱਲੋਂ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਪੰਜਾਹਵਾਂ ਸੋਧ) ਬਿੱਲ, 1985 ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਿਪਟੀ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਨਜਮਾ ਹੈਪਤੁੱਲਾ ਨੇ ਕਲਿਆਣ ਰਾਏ ਦੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿਖੇ ਦੇਹਾਂਤ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ [14] [15]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑
- ↑ "Rajya Sabha Members Biographical Sketches 1952-2019" (PDF). Rajya Sabha. p. 422.
- ↑
- ↑ Ornati, Oscar (1954). "Indian Trade Unions Since Independence". Far Eastern Survey. 23 (8): 113–122. doi:10.2307/3024265. ISSN 0012-9976. JSTOR 3024265.
- ↑
- ↑ Mahaldar, Sanjiban (2019). "বর্ধমান জেলার কোলিয়ারি শ্রমিক সংগ্রামঃ একটি পর্যালোচনা" (PDF). Pratidhwani the Echo. 8 (3): 149–162. ISSN 2278-5264.
- ↑
- ↑ "Crisis and Workers Report to AITUC General Council" (PDF). Indian Labour Archives. pp. 125–133.
- ↑ "Report of the Joint Committee: The Mines (Amendment) Bill, 1972" (PDF). Gokhale Institute of Politics and Economics. pp. 1–101.
- ↑ "Corruption in Iron and Steel Company in West Bengal" (PDF). Rajya Sabha. pp. 76–77.
- ↑ Subrahmanyam, K.V. (1977). "Shielding the Guilty of Chasnala". Economic and Political Weekly. 12 (51): 2081–2082. ISSN 0012-9976. JSTOR 4366196.
- ↑
- ↑
- ↑ "Obituary and Other References" (PDF). Rajya Sabha. p. 471.
- ↑ "Obituary Reference" (PDF). Rajya Sabha. pp. 170–172.