ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ (ਸਿਪਾਹੀ)
Gian Singh VC | |
|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:Gian Singh VC.jpg | |
| ਜਨਮ | 5 ਅਕਤੂਬਰ 1920 Sahabpur, Punjab, India |
| ਮੌਤ | 6 ਅਕਤੂਬਰ 1996 (ਉਮਰ 76) Jullundur |
| ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ |  British India India |
| ਸੇਵਾ/ |  ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ |
| ਸੇਵਾ ਦੇ ਸਾਲ | 1937–1969 |
| ਰੈਂਕ | Hon. Captain (Subedar-Major) |
| ਯੂਨਿਟ | 15th Punjab Regiment Sikh Regiment |
| ਲੜਾਈਆਂ/ਜੰਗਾਂ | World War II Sino-Indian War Indo-Pakistani War of 1965 |
| ਇਨਾਮ |  Victoria Cross |
ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਵੀ. ਸੀ. (5 ਅਕਤੂਬਰ 1920 - 6 ਅਕਤੂਬਰ 1996) ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਤਾ ਸੀ। ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਕਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਸ਼ਾਹਬਪੁਰ ਦੇ ਇੱਕ ਜਾਟ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ (ਹੁਣ, ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ) ਦੇ ਇੱਕੋ ਪਿੰਡ ਸਾਹਿਬਪੁਰ ਵੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਉਹ 1937 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1]
ਵੇਰਵੇ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ 24 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ 15ਵੀਂ ਪੰਜਾਬ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਨਾਇਕ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੀ ਬਰਮਾ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ. ਸੀ. ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 16 ਅਕਤੂਬਰ 1945 ਨੂੰ ਬਕਿੰਘਮ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਜਾਰਜ ਛੇਵੇਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਭੇਟ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਆਪਣੀ ਲੱਤ 'ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਫੌਜ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[1] 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ 15 ਪੰਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ 11ਵੇਂ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਅਤੇ ਜਾਰਜ ਕਰਾਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੰਡਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦਾ ਸੀ।[1] ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਜੰਗ ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਵੀ. ਸੀ. ਕਾਰਵਾਈ ਬਾਰੇ ਕਦੇ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[1]
ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 29 ਦਸੰਬਰ 1955 ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਜਮਾਦਾਰ (ਹੁਣ ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ) ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹਵਾਲਦਾਰ (ਸਰਜੈਂਟ) ਵਜੋਂ ਤਰੰਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 21 ਦਸੰਬਰ 1961 ਨੂੰ ਸੂਬੇਦਾਰ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2][3] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1962 ਦੇ ਚੀਨ-ਭਾਰਤ ਯੁੱਧ ਅਤੇ 1965 ਦੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਯੁੱਧ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਵਾਈ ਵੇਖੀ। 15 ਜੂਨ 1967 ਨੂੰ ਸੂਬੇਦਾਰ ਮੇਜਰ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਅਗਸਤ 1969 ਵਿੱਚ ਕਪਤਾਨ ਦੇ ਆਨਰੇਰੀ ਰੈਂਕ ਨਾਲ ਫੌਜ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ।[4][5] 1996 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[6]
ਮੈਡਲ
[ਸੋਧੋ]ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ ਸਮੇਤ ਮੈਡਲ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਚਰਨਜੀਤ ਸੰਘਾ ਕੋਲ ਹਨ, ਜੋ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।[1]
ਪੁਰਸਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]
|
|
|
|
|
|||
| ਜਨਰਲ ਸਰਵਿਸ ਮੈਡਲ 1947 | ਸਾਮਨਿਆ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ | ||
| ਸਮਰ ਸੇਵਾ ਸਟਾਰ | ਰਕਸ਼ਾ ਮੈਡਲ | ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਮੈਡਲ | 20 ਸਾਲ ਲੰਬੀ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ |
| 9 ਸਾਲ ਲੰਬੀ ਸੇਵਾ ਮੈਡਲ | ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਕਰਾਸ | 1939-45 ਤਾਰਾ | ਬਰਮਾ ਸਟਾਰ |
| ਜੰਗੀ ਮੈਡਲ 1939-1945 | ਇੰਡੀਆ ਸਰਵਿਸ ਮੈਡਲ | ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਮੈਡਲ | ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II ਸਿਲਵਰ ਜੁਬਲੀ ਮੈਡਲ |
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Wilson, Caroline (18 September 2023). "Antiques Roadshow: Naik Gian Singh Victoria Cross medal". The Herald. Retrieved 22 September 2023.Wilson, Caroline (18 September 2023). "Antiques Roadshow: Naik Gian Singh Victoria Cross medal". The Herald. Retrieved 22 September 2023.
- ↑ "Part I-Section 4: Ministry of Defence (Army Branch)". The Gazette of India. 21 April 1956. p. 77.
- ↑ "Part I-Section 4: Ministry of Defence (Army Branch)". The Gazette of India. 19 January 1963. p. 23.
- ↑ "Part I-Section 4: Ministry of Defence (Army Branch)". The Gazette of India. 23 September 1967. p. 724.
- ↑ "Part I-Section 4: Ministry of Defence (Army Branch)". The Gazette of India. 15 August 1969. p. 84.
- ↑ "Naik Gian Singh VC". We were there. Ministry of Defence. Archived from the original on 17 ਅਕਤੂਬਰ 2011. Retrieved 31 October 2011.