ਤੋਰੂ ਦੱਤ
ਤੋਰੂ ਦੱਤ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 4 ਮਾਰਚ 1856 |
| ਮੌਤ | 30 ਅਗਸਤ 1877 (ਉਮਰ 21) |
| ਕਬਰ | ਮਨੀਕਤਲਾ ਕ੍ਰਿਸਚੈਨਿਟੀ ਸਮੈਂਟਰੀ, ਕਲੱਕਤਾ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਬਰਤਾਨਵੀ ਭਾਰਤੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਕਵਿੱਤਰੀ |
ਤੋਰੂ ਦੱਤ ( ਬੰਗਾਲੀ: Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Lang/data/iana scripts' not found. ) (4 ਮਾਰਚ 1856 - 30 ਅਗਸਤ 1877) ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੀ ਕਵੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ।[1] ਉਸ ਨੂੰ ਹੈਨਰੀ ਲੂਇਸ ਵਿਵੀਅਨ ਡੇਰੋਜ਼ੀਓ (1809–31), ਮਨਮੋਹਨ ਘੋਸ਼ (1869–1924) ਅਤੇ ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ (1879–1949) ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੰਡੋ-ਐਂਗਲੀਅਨ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇੱਕ ਮੋਹਰੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਏ ਸ਼ੈਫ ਗਲੇਨਡ ਇਨ ਫ੍ਰੈਂਚ ਫੀਲਡਜ਼ (1877) ਅਤੇ ਐਨਸ਼ੀਅਨਟ ਬੈਲਡਜ਼ ਐਂਡ ਲੈਜੈਂਡਜ਼ ਆਫ਼ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ (1882) ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ, ਲੇ ਜਰਨਲ ਡਿ ਮੈਡਮੋਇਸੇਲ ਡੀ'ਆਰਵਰਜ਼ (1879) ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਇਕੱਲਤਾ, ਤਾਂਘ, ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਹਨ। 21 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦੱਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੀ ਕਵੀ ਜੌਹਨ ਕੀਟਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ।[2]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਦਾ ਜਨਮ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ 4 ਮਾਰਚ 1856 ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਬਦਲ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਗੋਵਿੰਦ ਚੰਦਰ ਦੱਤ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਰਾਮਬਾਗਨ ਦੱਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸ਼ੀਤਰਮੋਨੀ ਦੱਤ (ਮਿੱਤਰ) ਸੀ। ਦੱਤ ਪਰਿਵਾਰ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਈਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਦੇ ਦਾਦਾ ਰਸਮੈ ਦੱਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਚਚੇਰਾ ਭਰਾ ਰੋਮਸ਼ ਚੰਦਰ ਦੱਤ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਨੌਕਰ ਵੀ ਸੀ। ਦੱਤ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ 1862 ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਬਦਲ ਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਦੱਤ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਪਰੰਤੂ ਆਖਰਕਾਰ ਉਹ ਇੱਕ ਅਭਿਆਸ ਈਸਾਈ ਵੀ ਬਣ ਗਈ। ਦੱਤ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਕੁਝ ਲਿਖਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ: ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਨੇ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਫ ਦਾ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ।
ਤੋਰੂ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਵਿੱਚ, ਭੈਣ ਅਰੂ ਅਤੇ ਭਰਾ ਅਬਜੂ, ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤਾ ਬਚਪਨ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਘਰ ਅਤੇ ਬਾਗਮਰੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਾਗ਼ ਵਾਲੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ। ਦੱਤ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਅਧਿਆਪਕ ਬਾਬੂ ਸ਼ੀਬ ਚੰਦਰ ਬੈਨਰਜੀਆ ਦੁਆਰਾ, ਆਪਣੀ ਬੰਗਾਲੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖਣ, ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਨੇ ਜੌਹਨ ਮਿਲਟਨ ਦੀ ਈਸਾਈ ਰੂਪਕ ਪੈਰਾਡਾਈਜ਼ ਲੌਸਟ ਦੀ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾ ਦਿਲੋਂ ਸਿੱਖੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੀ ਸਿੱਖੀਆਂ।
ਦੱਤ ਦੇ ਭਰਾ ਅਬਜੂ ਦੀ 1865 ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਚੌਦਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ।
ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]1869 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਦੱਤ 13 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਦੱਤ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਭਾਰਤ ਛੱਡ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੱਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪਹਿਲੀਆਂ ਬੰਗਾਲੀ ਲੜਕੀਆਂ ਬਣ ਗਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਰਾਹੀਂ ਯੂਰਪ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਇੰਗਲੈਂਡ 'ਚ ਬਿਤਾਏ। ਉਹ ਇਟਲੀ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਵੀ ਗਏ।
ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ, 1869 ਤੋਂ 1870 ਤੱਕ, ਦੱਖਣ 'ਚ ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੱਤ ਨੇ ਨਾਇਸ ਵਿੱਚ ਫਰੈਂਚ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਥੁੜ੍ਹ-ਚਿਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ। 1870 ਵਿੱਚ, ਪਰਿਵਾਰ ਲੰਡਨ ਦੇ ਬਰੋਂਪਟਨ, ਓਨਸਲੋ ਸਕੁਏਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਦੱਤ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। 1871 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕੈਂਬਰਿਜ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ 1873 ਤੱਕ ਰਹੇ।
1872 ਵਿੱਚ, ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ 'ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਉੱਚ ਭਾਸ਼ਣ' ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਲੜੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਅਰੂ ਨਾਲ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।[3] ਉਸ ਸਮੇਂ, ਔਰਤਾਂ ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਦੀ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੌਕੇ ਸੀਮਤ ਸਨ। ਇਹ ਉਰਤਾਂ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰਾ ਮੌਕਾ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਹੈਨਰੀ ਸਿਡਗਵਿਕ ਅਤੇ ਉਪ-ਅਭਿਆਸੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਮਿਲਸੀਐਂਟ ਗੈਰੇਟ ਫਾਸੇਟ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। 'ਲੈਕਚਰਜ਼ ਫਾਰ ਲੇਡੀਜ਼' 1871 ਵਿੱਚ ਨਿਊਨਹੈਮ ਕਾਲਜ ਬਣ ਗਿਆ, ਪਰ ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਦਾਖਿਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ,[4] ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਉਹ ਕੈਂਬਰਿਜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਲਜ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਕੈਂਬਰਿਜ ਕਾਲਜ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਦੱਤ ਦੀ ਕਾਲਜ ਦੀ ਉਤੇਜਕ ਬੌਧਿਕ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੋਚ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸੀ। 1872 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਤੋਰੂ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਸਸੇਕਸ ਕਾਲਜ ਦੇ ਰੇਵਰੈਂਡ ਜੌਨ ਮਾਰਟਿਨ ਦੀ ਧੀ ਮੈਰੀ ਮਾਰਟਿਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਦੋਸਤੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਤੋਰੂ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਤਰ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹੀ।[5]
ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ 1873 ਵਿੱਚ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਸੈਂਟ ਲਿਓਨਾਰਡਸ, ਸਸੇਕਸ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ 1873 ਤੱਕ ਰਿਹਾ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਲਕੱਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]
ਜਦੋਂ ਤੋਰੂ ਦੱਤ 1873 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆਈ, ਤਾਂ ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ 17 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਉਸੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਚਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਹੁਣ ਉਹ ਸਭਿਆਚਾਰ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ , "ਇੱਕ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ ਜੋ ਦੋਨੋ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀ"[6] ਇਹ ਸਭ ਉਸ ਦੀਆਂ ਯੂਰਪੀ ਅਤੇ ਇਸਾਈ ਨਜ਼ਰਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਅਰੂ ਦੀ ਮੌਤ 1872 ਵਿੱਚ, ਵੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦੀਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਕਲਕੱਤੇ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੋਸਤ ਮੈਰੀ ਮਾਰਟਿਨ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ: "'ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਯੂਰਪ ਛੱਡ ਗਏ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਡਿਨਰ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਗਈ,"[7] ਅਤੇ "ਜੇ ਮੇਰੀ ਦਾਦੀ ਦਾ ਕੋਈ ਦੋਸਤ ਮੈਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ, ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ, ਜੇ ਮੈਂ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਹਾਂ, "[8] ਦੋਵੇਂ ਬਿਆਨ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਪਾਬੰਦਵਾਦੀ ਅਤੇ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਵਜੋਂ ਵੇਖੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਯੂਰਪ ਭਾਰਤਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅਸਲ ਘਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਬਾਰੇ ਗਾਣੇ ਸੁਣ ਕੇ ਦਿਲਾਸਾ ਲਿਆ।
ਆਪਣੇ ਦੋਵਾਂ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ (21 ਸਾਲਾਂ) ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 30 ਅਗਸਤ 1877 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਲਿਖਤਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਕੁਦਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬੰਗਾਲੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ 'ਚ ਮਾਹਰ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਵਾਰਤਕ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਛੱਡ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਅਧੂਰੇ ਨਾਵਲ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਬਿਆਨਕਾ ਜਾਂ ਦਿ ਯੰਗ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਮੇਡਨ (Bianca or The Young Spanish Maiden) ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ "ਜਰਨਲ ਡੀ ਮੈਡੇਮੋਸੇਲ ਡੀ ਆਰਵਰਸ" (Le Journal de Mademoiselle d’Arvers), ਗ਼ੈਰ-ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚਏ ਸ਼ੀਫ ਗਲੇਨਡ ਇਨ ਫ੍ਰੈਂਚ ਫੀਲਡਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ 'ਚ ਫ੍ਰੈਂਚ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਐਨਸ਼ੀਅਨਟ ਬੈਲਡਜ਼ ਐਂਡ ਲੈਜੈਂਡਜ਼ ਆਫ਼ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਅਨੁਕੂਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਲਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਏ ਸ਼ੀਫ ਗਲੇਨਡ ਫ੍ਰੈਂਚ ਫੀਲਡਜ਼ 1876 ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਹਿਲੂ ਜਾਂ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ 165 ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਿਆਦਾਤਰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਂ ਦੱਤ ਦੁਆਰਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸਿਵਾਏ ਦੱਤ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ, "ਏ ਮੋਨ ਪੇਅਰ" ਅਤੇ ਅੱਠ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਜਿਸ ਦਾ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਵਾਦ ਗੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਖਰਕਾਰ ਇਹ 1877 ਵਿੱਚ ਐਡਮੰਡ ਗੋਸਸੇ ਦੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਇਗਜ਼ੈਮਨਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਨਾਲ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੀਫ 1878 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਸਰਾ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕਰਣ ਅਤੇ 1880 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਦੇ ਕੇਗਨ ਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਤੀਜਾ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਦੱਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਜਿੱਤ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੂਸਰੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚਤਾਲੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਨਾਵਲ, ਲੇ ਜਰਨਲ ਡੀ ਮੈਡੇਮੋਸੇਲ ਡੀ ਆਰਵਰਸ (1879 ਵਿੱਚ ਮਰੇ ਉਪਰੰਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ) ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਦੁਆਰਾ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ, ਅਤੇ ਬਾਇਨਕਾ, ਓਰ ਯੰਗ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਮੇਡੇਨ, (ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਨਾਵਲ) ਸੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੰਤਕਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਸੰਨ 1877 ਵਿੱਚ ਦੱਤ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਖਰੜੇ ਮਿਲ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਐਨਸ਼ੀਅਨਟ ਬੈਲਡਜ਼ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਐਨਸ਼ੀਅਨਟ ਬੈਲਡਜ਼ ਬੈਲਡਜ਼ ਐਂਡ ਲੈਜੰਡਜ਼ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1882 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਐਡਮੰਡ ਗੋਸ਼ੇ ਨੇ ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਯਾਦ ਲਿਖਾਈ । ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ: "ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਗਿਆਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਜੋ ਇੱਕ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਜਾਂ ਫ੍ਰੈਂਚ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚਮਤਕਾਰੀ ਸੀ।" ਗਾਥਾ ਗਾਇਕੀ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਵਿੱਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕਾਵਿ-ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਸਿਖੀਆਂ ਸਨ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਬਲਕਿ ਅਸਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਆਧੁਨਿਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਸਮਝ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਗਾਮੀ ਢੁੱਕਵਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।[9] ਇਸ ਖੰਡ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਾਦ ਆਈਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ "ਇੱਕ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ," ("A Sea of Foliage,") "ਕਮਲ," ("The Lotus,) "ਸੀਤਾ," ("Sîta,") ਅਤੇ " ਸਾਡਾ ਕੈਸੁਰੀਨਾ ਟ੍ਰੀ" ("Our Casuarina Tree.") ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। "ਸਾਡੀ ਕੈਸੁਰੀਨਾ ਟ੍ਰੀ," ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਅਕਸਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਪੜਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]- A Sheaf Gleaned in French Fields, Saptahik Sambad Press, Bhowanipore, 1876.
- Bianca, or the Spanish Maiden, serialized in Bengal Magazine from January to April 1878 (posthumous).
- Le Journal de Mademoiselle d’Arvers, Didier, Paris, 1879 (posthumous).
- Ancient Ballads and Legends of Hindustan, 1882 (posthumous).
ਦੱਤ ਨੇ ਮਾਰਚ 1874 ਤੋਂ ਮਾਰਚ 1877 ਤੱਕ ਬੰਗਾਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਫਰੈਂਚ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸੰਬਰ 1874 'ਚ ਲੇਕੋਂਟੇ ਡੀ ਲੀਜ਼ਲ ਅਤੇ ਹੈਨਰੀ ਲੂਯਿਸ ਵਿਵੀਅਨ ਡੇਰੋਜੀਓ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਸ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ (ਅਕਤੂਬਰ 1876) ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਰਿਵਿਊ (ਜਨਵਰੀ 1877) ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਕੁਝ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੱਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖ਼ਤ ਲਿਖੇ, ਜੋ 1921 ਵਿੱਚ ਹਰਿਹਰ ਦਾਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਤੋਰੂ ਦੱਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੱਤਰਾਂ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Gosse, Edmund (1913). "Toru Dutt." In: Critical Kit-kats. London: William Heinemann, pp. 197–212.
- ↑ Chapman, Alison (September 2014). "Internationalising the Sonnet: Toru Dutts "Sonnet – Baugmaree"". Victorian Literature and Culture (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 42 (3): 595–608. doi:10.1017/S1060150314000163. ISSN 1060-1503.
- ↑ http://www.open.ac.uk/researchprojects/makingbritain/content/toru-dutt
- ↑ Newnham College Register 1871-1971, Vol 1
- ↑ The Transnational in the History of Education: Concepts and Perspectives, ed. Eckhardt Fuchs and Eugenia Roldan, p. 187
- ↑ Toru Dutt, in a letter to Mary Martin, 25 Dec 1876. Quoted in Lokugé, p. 321.
- ↑ Toru Dutt, in a letter to Mary Martin, 24 March 1876. Quoted in Lokugé, p. 271.
- ↑ Toru Dutt, in a letter to Mary Martin, 3 May 1876. Quoted in Lokugé, p. 276.
- ↑ Life and Letters of Toru Dutt by Harihar Das, Oxford University Press, 1921, page 320: "Le Journal de Mademoiselle d'Arvers .. was published by a Paris firm, Diclier, in 1879, among the Librairie Academique, with a preface by Mademoiselle Bader, containing some account of the authoress's life and works. It had been begun, apparently, during the visit to Europe, but nothing is known as to the time of its completion."
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- Works by Toru Dutt at Project Gutenberg
- Works by or about Toru Dutt at Internet Archive
- Works by Toru Dutt at LibriVox (public domain audiobooks)
- Annotated Ancient Ballads with Critical Introduction
- Toru Dutt sonnet
- PIB feature on Toru Dutt
- Selected poetry of Toru Dutt
- Indian English poetry at the Wayback Machine (archived 26 October 2009)