ਤ੍ਰਿਜਟਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਤ੍ਰਿਜਟਾ
ਤ੍ਰਿਜਟਾ, ਵਿਭਸ਼ਣ ਦੀ ਧੀ ਵਜੋਂ
ਦੇਵਨਾਗਰੀत्रिजटा
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਲਿਪੀਅੰਤਰਨTrijaṭā
ਮਾਨਤਾਰਾਖਸ਼ਸੀ
ਨਿਵਾਸਲੰਕਾ

ਤ੍ਰਿਜਟਾ (Sanskrit: त्रिजटा, ਆਈਏਐਸਟੀ: Trijaṭā) ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਕਸ਼ਸੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਸੀਤਾ ਦੀ ਰਾਖੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ,[1] ਸੀਤਾ, ਰਾਮ ਦੀ ਪਤਨੀ, (ਅਯੁੱਧਿਆ ਦਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇਵ ਦਾ ਅਵਤਾਰ) ਨੂੰ ਲੰਕਾ ਦੇ ਰਾਵਣ, ਇੱਕ ਰਾਖਸ਼ ਰਾਜਾ ਜਿਸ ਦੀ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਸੇਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਦੁਆਰਾ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ, ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਬੁੱਢੀ ਰਾਖਸ਼ਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਵਣ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਰਾਮ ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਦਰਮਿਆਨ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ 'ਤੇ ਸੀਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਸੀਤਾ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਬੇਹੋਸ਼ ਦੇਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਰਿਆ ਮੰਨਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਰਾਮ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲਣ, ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਰਾਵਣ ਦੇ ਭਰਾ ਵਿਭੀਸ਼ਨ ਦੀ ਧੀ ਬਣ ਗਈ।

ਨਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਮਾਇਣ ਦੇ ਭਾਰਤੀ, ਜਾਵਨੀਜ਼ ਅਤੇ ਬਾਲਿਨੀ ਸੰਸਕਰਣ ਉਸ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਲਾਓਟੀਅਨ ਫਰਾ ਲੱਕ ਫਰਾ ਲਾਮ, ਬੇਨਕਾਇ (เบ เบญกาย), ਥਾਈ ਰਮਕੀਏਨ ਵਿੱਚ ਪਨੂੰਕਾਯ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਸੇਰੀ ਜਾਲੀ ਵਿੱਚ ਮਲਾਏ ਹਿਕਾਯਤ ਸੇਰੀ ਰਾਮ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2]

ਰਮਾਇਣ[ਸੋਧੋ]

ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਯੁੱਧ ਕਾਂਡਾ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼, ਜਿਥੇ ਤ੍ਰਿਜਤਾ ਸੀਤਾ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ. ਉਪਰਲੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ, ਤ੍ਰਿਜਾਤਾ (ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ ਸਾੜੀ ਵਿਚ) ਦੋ ਵਾਰ ਪੁਸ਼ਪਕਾ ਵਿਮਾਨ ਵਿਚ, ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਰਾਮ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਇੰਦਰਜੀਤ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ. ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ (ਹੇਠਲਾ ਪੈਨਲ) ਵਿਚ, ਉਹ ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਟਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੀਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ.

ਵਾਲਮੀਕੀ ਦੁਆਰਾ ਅਸਲ ਰਾਮਾਇਣ ਵਿੱਚ, ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੁਜ਼ੁਰਗ ਰਾਖਸਸ਼ੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਦਰਸਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਪੁਸਤਕ ਸੁੰਦਰ ਕੰਡਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਅਗਵਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀਤਾ ਲੰਕਾ ਦੀ ਅਸ਼ੋਕਾ ਵਾਟਿਕਾ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਸੀ। ਲੰਕਾ ਦੇ ਰਾਖਸ਼-ਪਾਤਸ਼ਾਹ, ਰਾਵਣ ਨੇ ਰਾਕਸ਼ਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਸੀਤਾ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰੇਗੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕਰੇਗੀ ਪਰ ਸੀਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਰਾਵਣ ਦੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਖਸ਼ਸੀ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਬਦਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੁੱਢੀ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਰਾਹੀਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰਾਵਣ ਦੀ ਹਾਰ ਅਤੇ ਰਾਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ।[3]

ਹਨੁਮਾਨ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਅਸ਼ੋਕ ਵਾਟਿਕਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹੋਏ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਤ੍ਰਿਜਟਾ ਵਰਗੀਆਂ ਰਾਖਸ਼ਸੀਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Mani pp. 792–93
  2. Bose p. 359
  3. Bulcke pp. 104–5

ਸਰੋਤ[ਸੋਧੋ]

  • Leodardi, G. G. (1973). Bhaṭṭikāvyam. Brill. ISBN 90-04-03555-9.
  • Bose, Mandakranta, ed. (2004). The Ramayana Revisited. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-803763-7.
  • Bulcke, Camille (2010) [1964]. "Sita's Friend Trijata". In Prasāda, Dineśvara (ed.). Rāmakathā and Other Essays. Vani Prakashan. pp. 104–112. ISBN 978-93-5000-107-3.
  • Goldman, Robert P.; Goldman, Sally J. Sutherland (1996). The Ramayana Of Valmiki: Sundarakāṇḍa. The Ramayana Of Valmiki: An Epic Of Ancient India. Vol. V. Princeton University Press. ISBN 0-691-06662-0.
  • Kam, Garrett (2000). Ramayana in the Arts of Asia. 시사영어사. ISBN 978-0-07-115785-8.
  • Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia: A Comprehensive Dictionary With Special Reference to the Epic and Puranic Literature. Delhi: Motilal Banarsidass. pp. 792–793. ISBN 0-8426-0822-2.
  • Nagar, Shanti Lal (1999). Genesis and Evolution of the Rāma Kathā in Indian Art, Thought, Literature, and Culture: From the Earliest Period to the Modern Times. Vol. 2. B.R. Publishing Company. ISBN 978-81-7646-084-2.
  • Pintchman, Tracy (2005). Guests at God's Wedding: Celebrating Kartik among the Women of Benares. SUNY Press. ISBN 978-0-7914-6595-0.
  • Rao, Velcheru Narayana (1 January 2001). "The Politics of Telugu Ramayanas". In Richman, Paula (ed.). Questioning Ramayanas: A South Asian Tradition. University of California Press. ISBN 978-0-520-22074-4.
  • Shah, Umakant P. (2003). "Ramayana in Jaina Tradition". Asian Variations in Ramayana: Papers Presented at the International Seminar on 'Variations in Ramayana in Asia: Their Cultural, Social and Anthropological Significance', New Delhi, January 1981. Sahitya Akademi. ISBN 978-81-260-1809-3.