ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਨਿਰਮਲਾ ਰਾਜੇਸਕਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਨਿਰਮਲਾ ਰਾਜੇਸਕਰ
ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਨਿਰਮਲਾ ਰਾਜੇਸਕਰ ਦੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਕੁੰਭਕੋਨਮ ਵਿਚ ਵੱਕਾਰੀ ਜਨਾਰਜਨੀ ਸਭਾ ਵਿਚ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ।
ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਨਿਰਮਲਾ ਰਾਜੇਸਕਰ ਦੀ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਕੁੰਭਕੋਨਮ ਵਿਚ ਵੱਕਾਰੀ ਜਨਾਰਜਨੀ ਸਭਾ ਵਿਚ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ।
ਵੈਂਬਸਾਈਟwww.nirmalarajasekar.com

ਨਿਰਮਲਾ ਰਾਜੇਸਕਰ ਇੱਕ ਕਾਰਨਾਟਕੀ ਸਰਸਵਤੀ ਵੀਣਾ ਵਾਦਕ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਹੈ।[1] ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵੀਣਾ ਵਾਦਕ,[2] ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੇ ਕਾਰਨੇਗੀ ਹਾਲ,[3] ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ,[4] ਮਦਰਾਸ ਸੰਗੀਤ ਅਕੈਡਮੀ, ਨਾਰਦਾ ਗਣ ਸਭਾ,[5] ਸਵਾਈ ਗੰਧਾਰਵ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਕੌਨਿਆ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਰਾਜੇਸਕਰ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪੋਜ਼ਰਜ਼ ਫੋਰਮ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਹਿ-ਚੇਅਰ ਹੈ।[6]

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

ਨਿਰਮਲਾ ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੇ ਸਰਸਵਤੀ ਵੀਣਾ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਚੇਨੱਈ[7] ਦੇ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇਵੀ ਕੋਟਾਈ ਨਰਾਇਣ ਅਯੰਗਰ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਕਮਲਾ ਅਸਵਥਾਮਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਈ. ਗਾਇਤਰੀ ਦੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ।[8] ਬੰਗਲੌਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਜੀ. ਚੇਨਨਾਮਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਈ.ਪੀ. ਅਲਮੇਲੂਨਾਲ ਨਾਲ ਬਸਵਾਨਗੁੜੀ ਦੇ ਗਾਨਾ ਮੰਦਿਰਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[9] ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੇ ਵਾਇਲਨਿਸਟ ਸ੍ਰੀ ਏ.ਡੀ. ਜ਼ਕਰੀਆ ਅਤੇ ਵੀਣਾ ਵਾਦਕ ਸ੍ਰੀ ਐਸ. ਬਾਲਚੰਦਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੋਲੋ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।[10][11][12] ਚੇਨਈ ਵਾਪਿਸ ਪਰਤਣ 'ਤੇ ਰਾਜੇਸਕਰ ਸਰਸਵਤੀ ਵੀਣਾ ਵਾਦਕ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਕਲਪਕਮ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸਨੇ ਲਗਭਗ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[8][13] ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਰਾਜੇਸਕਰ ਦਿਕਸ਼ਿਤ ਸ਼ੀਸ਼ਿਆ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।[14] ਚੇਨਈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ, ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਬੀ. ਸੀਤਾਰਾਮ ਸਰਮਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ.ਟੀ. ਆਰ. ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਨਾਲ ਕਾਰਨਾਟਕ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ[15] ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਸੰਗੀਤਕ ਕਰੀਅਰ

[ਸੋਧੋ]

ਰਾਜੇਸਕਰ ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕੰਪੋਜ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।[16] ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿਚ ਰਾਜੇਸਕਰ ਰਵਾਇਤੀ ਕਾਰਨਾਟਕ ਭੰਡਾਰ ਨੂੰ ਸਰਸਵਤੀ ਵੀਣਾਵਾਦਕ ਵਜੋਂ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ[1] [7] [8] [12] ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਸਮਕਾਲੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।[11] 2020 ਵਿਚ ਰਾਜੇਸਕਰ, ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ-ਰਿਵਰ ਫਾਲਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਲਾਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਕੰਪੋਜ਼ਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ।[17] ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੌਲਿਨ ਓਲੀਵਰੋਸ, ਮਾਰਟਨ ਫੈਲਡਮੈਨ, ਜੌਨ ਕੇਜ, ਜੈਨੀਫਰ ਹਿਗਡਨ ਅਤੇ ਜੂਲੀਆ ਵੁਲਫੇ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

2007 ਵਿੱਚ ਰਾਜਾਸੇਕਰ ਦੀ ਐਲਬਮ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵੀਣਾ ਨੂੰ ਇਨੋਵਾ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ[18] ਅਤੇ 2010 ਵਿੱਚ ਇਨੋਵਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਐਲਬਮ 'ਇਨਟੂ ਦ ਰਾਗ' ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ।[19] ਰਾਜਸੇਕਰ ਦੀ ਤੀਜੀ ਐਲਬਮ ਇਨੋਵਾ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵਿਸ਼ਵ ਸੰਗੀਤ ਐਲਬਮ ਮੈਥ੍ਰੀ: ਦ ਮਿਊਜ਼ਕ ਆਫ ਫ੍ਰੈਂਡਸ਼ਿਪ ਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[20] [11] ਐਲਬਮ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਸੋਂਗਲਾਈਨਜ਼,[21] ਡਬਲਯੂ.ਐਨ.ਵਾਈ.ਸੀ. ਨਿਊ ਸਾਉਂਡਜ਼ ਅਤੇ ਜੈਜ਼ ਵੀਕਲੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[22] ਦੂਜੀਆਂ ਐਲਬਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾ ਸਾਗਾਰਾ, ਚਰਸੂਰ ਡਿਜੀਟਲ ਵਰਕਸਟੇਸ਼ਨ[23] ਅਤੇ ਮੇਲੋਡਿਕ ਐਕਸਪ੍ਰੇਸ਼ਨ[24] ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ- ਰੋਨੂ ਮਜੂਮਦਾਰ,[5] ਪੰ. ਤਰੁਣ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ,[25] ਪੰ. ਗੌਰਵ ਮਜੂਮਦਾਰ,[26] ਸ਼੍ਰੀ ਮੈਸੂਰ ਮੰਜੁਨਾਥ, ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਕਾਲਾਪਨ,[2] ਗਾਓ ਹਾਂਗ,[27] ਐਂਥਨੀ ਕੌਕਸ[3] ਅਤੇ ਕਵੀ ਰੌਬਰਟ ਬਲਾਈ ਆਦਿ।[28]

ਰਾਜੇਸਕਰ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਏ-ਗਰੇਡ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ,[29][9] ਅਤੇ ਉਹ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਬ੍ਰੌਡਕਾਸਟਿੰਗ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ,[30] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਰਾਡਕਾਸਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀ,[2] ਅਤੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ । 1989 ਤੋਂ ਰਾਜੇਸਕਰ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਕਾਉਂਸਲ ਲਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਕਲਾਕਾਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਜੇਸਕਰ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਊਜ਼ਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਅਤੇ ਮਿਨੀਸੋਟਾ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਸਮਿਥਸੋਨੀਅਨ ਸੰਸਥਾ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ "ਬਿਓਂਡ ਬਾਲੀਵੁੱਡ" ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[31]

1995 ਤੋਂ ਰਾਜੇਸਕਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਮਿਨੇਸੋਟਾ ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਹੈ,[7][11] ਹਰ ਸਾਲ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਭਾਰਤ, ਤੁਰਕੀ,[4] ਆਸਟਰੇਲੀਆ,[30] ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[29] ਰਾਜੇਸਕਰ ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼ਰੂਤੀ ਰਾਜੇਸਕਰ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।[3][10]

ਅਹੁਦਾ

[ਸੋਧੋ]

ਰਾਜੇਸਕਰ ਨਾਢਾ ਰਸ ਕੇਂਦਰ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਕਲਾਤਮਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ[9][28][4] ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਕਲੀਵਲੈਂਡ ਤਿਆਗਾਰਾਜਾ ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੁਆਰਾ ਟੀ.ਆਰ. ਸੁਬ੍ਰਾਹਮਣਯਮ ਟੀਚਿੰਗ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।[32]ਉਹ ਇਕ ਕੌਮਪਾਸ ਅਧਿਆਪਨ ਕਲਾਕਾਰ ਵੀ ਹੈ।[1] ਰਾਜੇਸਕਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਅਮੈਰੀਕਨ ਕੰਪੋਜ਼ਰਜ਼ ਫੋਰਮ[6][33] ਬੋਰਡ ਦੀ ਸਹਿ-ਚੇਅਰ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਕਾਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੰਘ ਦੀ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ।[34][3]

ਅਵਾਰਡ

[ਸੋਧੋ]
  • 2020 ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ-ਰਿਵਰ ਫਾਲਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਲਾਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਕੰਪੋਜ਼ਰ[17]
  • 2018 ਤੇਲਗੂ ਅਕਾਦਮੀ, ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ("ਜੀਨੀਅਸ ਪ੍ਰਾਈਜ਼")[33]
  • ਰੋਟਰੀ ਕਲੱਬ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵੱਲੋਂ ਵੋਕੇਸ਼ਨਲ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਅਵਾਰਡ[35]
  • 2010 ਮੈਕਨਾਈਟ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ[36]
  • 2006 ਬੁਸ਼ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ[37]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. 1.0 1.1 1.2 "May Artist Spotlight: Carnatic Composer Nirmala Rajasekar". COMPAS (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2020-10-24. Retrieved 2020-10-22.
  2. 2.0 2.1 2.2 "USD Public Events NMM Live! Sounds of South India - Nirmala Rajasekar - Bedework Events Calendar". calendar.usd.edu. Retrieved 2020-10-22.[permanent dead link]
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Swaminathan, G. (2019-12-25). "A vainika's journey around the world". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-10-22.
  4. 4.0 4.1 4.2 Shen (2017-05-29). "Smt Nirmala Rajasekar (veena - Chennai/USA)". QLD Sangeet Mela Association (in Australian English). Retrieved 2020-10-22.
  5. 5.0 5.1 Dec 25, B. Sivakumar / TNN /; 2019; Ist, 11:49. "TN: Veena exponent, violinist and flautist to present trigalbandi | Chennai News - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-22. {{cite web}}: |last2= has numeric name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  6. 6.0 6.1 "Board". American Composers Forum (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-10-22.
  7. 7.0 7.1 7.2 "Renowned south Indian musician in Plymouth". MPR News. Retrieved 2020-10-22.
  8. 8.0 8.1 8.2 Venkataramanan, Geetha (2014-12-29). "Strings that sing". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-10-22.
  9. 9.0 9.1 9.2 "Carnatic Saraswati veena by Nirmala Rajasekar". Retrieved 2020-10-22.
  10. 10.0 10.1 "Carnatic music master Nirmala Rajasekar passes on love for music". MPR News. Retrieved 2020-10-22.
  11. 11.0 11.1 11.2 11.3 "Four artists from India who made their mark on Minnesota". Star Tribune. Retrieved 2020-10-22.
  12. 12.0 12.1 Khanna, Shailaja (2020-02-12). "A sublime saraswati veena baithak by Nirmala Rajasekar". The Asian Age. Retrieved 2020-10-22.
  13. "Upcoming Music Performances include Indian veena, American art songs and British Invasion". Otterbein University (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 2020-10-26. Retrieved 2020-10-22. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  14. "Kalpakam Swaminathan | RadioWeb Carnatic". old.radioweb.in. Archived from the original on 2020-10-24. Retrieved 2020-10-23. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  15. Romero, Angel. "Artist Profiles: Nirmala Rajasekar | World Music Central.org" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-10-22.
  16. "Vainika to win over Wisconsin". The New Indian Express. Retrieved 2020-10-22.
  17. 17.0 17.1 "Commissioned Composers". www.uwrf.edu (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-22.
  18. "Song of the Veena | Innova Recordings". www.innova.mu. Retrieved 2020-10-22.
  19. "Into the Raga | Innova Recordings". www.innova.mu. Retrieved 2020-10-22.
  20. "Maithree | Innova Recordings". www.innova.mu. Retrieved 2020-10-22.
  21. "Review". Songlines (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2020-12-12. Retrieved 2020-10-22. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  22. "Maithree | Innova Recordings". www.innova.mu. Retrieved 2020-10-22.
  23. "Kutcheri- SudhaSaagara". Charsur Digital Workstation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-22.
  24. Melodic Expressions - Veena (1998) - Nirmala Rajasekar, archived from the original on 2020-02-05, retrieved 2020-10-22
  25. Upadhyay, Aninda (18 October 2019). "Jugalbandi". Northwest Arkansas Democrat Gazette. Retrieved 22 October 2020.
  26. "Renowned Indian Musicians Take the Stage at CSUSM". Renowned Indian Musicians Take the Stage at CSUSM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-10-22.
  27. "Butterfly - Home Page". www.chinesepipa.com. Retrieved 2020-10-22.
  28. 28.0 28.1 "Performer & Teacher Nirmala Rajasekar – Ampers". ampers.org. Retrieved 2020-10-22.
  29. 29.0 29.1 "Veena Recital by Nirmala Rajasekar – Dhvani". dhvaniohio.org. Retrieved 2020-10-22.
  30. 30.0 30.1 "Music from the Goddess". ABC Radio National (in Australian English). 2017-08-31. Retrieved 2020-10-22.
  31. Minnesota Historical Society (2016). "Vibrant Accompaniment" (PDF). Minnesota History. Archived from the original (PDF) on 2020-10-26. Retrieved 2021-03-09.
  32. "Cleveland Thyagaraja Festival". stepoutside.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-22.
  33. 33.0 33.1 "IMSOM Concert: Nirmala Rajasekar (Veena)". www.imsom.org. Retrieved 2020-10-23.
  34. "Global Carnatic Musician's Association - Committee Members". www.gcma.in. Archived from the original on 2020-10-27. Retrieved 2020-10-22. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  35. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2022-03-27. Retrieved 2021-03-09. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  36. https://www.mcknight.org/grant-programs/arts/past-mcknight-artist-fellows
  37. https://www.bushfoundation.org/fellows/nirmala-rajasekar