ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ
| ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ | |
|---|---|
 | |
  ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ | |
| ਸਥਿਤੀ | ਰਾਜਸਥਾਨ |
| ਗੁਣਕ | 24°34′19″N 73°40′44″E / 24.572°N 73.679°E |
| Lake type | ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਝੀਲ |
| Catchment area | 55 km2 (21 sq mi) |
| Basin countries | India |
| ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਏਜੰਸੀ | ਅਰਵਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮੇਵਾੜ |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ | 4 km (2.5 mi) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੌੜਾਈ | 3 km (1.9 mi) |
| Surface area | 696 ha (1,720 acres) |
| ਔਸਤ ਡੂੰਘਾਈ | 4.32 m (14.2 ft) |
| ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ | 8.5 m (28 ft) |
| Water volume | 13.08 million cubic metres (462×106 cu ft) |
| Islands | ਜਗ ਨਿਵਾਸ, ਜਗ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਅਰਸੀ ਵਿਲਾਸ |
| Settlements | ਉਦੈਪੁਰ |
ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਉਦੈਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਕੁਦਰਤੀ ਤਾਜੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਝੀਲ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1363 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਪਿਛੋਲੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਛੋਲੀ ਝੀਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਝੀਲ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਡੈਮ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਪੀਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋ ਸਕੇ। ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਜੱਗ ਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਜਨ ਨਿਵਾਸ ਦੋ ਟਾਪੂ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਿਨਹਾਂ ਤੋ ਝੀਲ ਦੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[1][2]
ਝੀਲ ਉੱਪਰ ਚਾਰ ਟਾਪੂ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ:
- ਜੱਗ ਨਿਵਾਸ, ਜਿੱਥੇ ਲੇਕ ਪੈਲੇਸ ਬਣਿਆ ਹੋਈਆ ਹੈ।
- ਜੱਗ ਮੰਦਿਰ, ਜਿੱਥੇ ਲੇਕ ਪੈਲੇਸ ਬਣਿਆ ਹੋਈਆ ਹੈ।.
- ਮੋਹਨ ਮੰਦਿਰ ਜਿਥੋਂ ਗਨਗੌਰ ਸਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਅਰਸੀ ਵਿਲਾਸ ਟਾਪੂ ਤੋ ਛਿਪਦੇ ਸੂਰਜ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਬੜਾ ਸੁੰਦਰ ਦਿਸਦਾ ਹੈ।[3]
ਪਹੁੰਚ
[ਸੋਧੋ]ਉਦੈਪੁਰ ਤੋ ਲੋਕਲ ਬੱਸ, ਟਾਂਗੀਆ, ਆਟੋਰਿਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਟੈਕਸੀਆਂ ਰਾਹੀ ਝੀਲ ਪਿਛੋਲਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਦੈਪੁਰ ਯਾਤਾਜਾਤ ਗੋਲਡਨ ਕੁਆਡਰੀਲੇਟਰਲ ਰੋਡ ਨੇਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਨੇਸ਼ਨਲ ਹਾਇਵੇ ਦੂਰੀ 650 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜੈਪੁਰ ਦੀ ਰੋਡ ਰਾਹੀ ਦੂਰੀ 6 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਅਹਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਉਦੈਪੁਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 3.5 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਰਾਜਸਥਨ ਟੁਰਿਜਮ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਬਸ ਸੁਵਿਧਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਝੀਲ ਤੋਂ 25 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤੇ ਦਬੋਕ ਏਅਰਪੋਰਟ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਦੈਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਸ ਸਟੈੰਡ ਦੋਵੇ ਹੀ ਝੀਲ ਤੋਂ 3 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਹਨ। [4]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਮਹਾਰਾਣਾ ਲੱਖਾ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਅਨਾਜ ਢੋਹਣ ਵਾਲੇ ਕਵੀਲੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਣਜਾਰੇ ਨੇ 1362 ਏਡੀ ਵਿੱਚ ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕੀਤੀ[5] ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨੇ ਹਰੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਇਸ ਸੁੰਦਰ ਦਿੱਖ ਵਾਲੀ ਝੀਲ ਦੇ ਕੰਡੇ ਉਦੈਪੁਰ ਨਗਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਝੀਲ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਬਾਡੀਪੋਲ ਡੇਮ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਝੀਲ ਦੀ ਖੇਤਰ ਸੀਮਾ ਹੋਰ ਵੱਧ ਗਈ।[1]
ਨਤੀਨੀ ਚਬੂਤਰਾ
[ਸੋਧੋ]ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਵੇਰਵਾ
[ਸੋਧੋ]
ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਝੀਲ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ
[ਸੋਧੋ]ਝੀਲ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
[ਸੋਧੋ]ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ ਤੇ ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ -
ਝੀਲ ਤੇ ਘਾਟ -
ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ ਤੇ ਜਗ ਮੰਦਿਰ -
ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ -
ਪਾਨੀਕੋ ਝੀਲ ਤੇ ਸੂਰਜਡੁੱਬਣ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼, ਕਰਨੀ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਹੋਰ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਸਹੇਲੀਓਂ ਕੀ ਬਾੜੀ
- ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ, ਉਦੈਪੁਰ
- ਸੁਖਾਦੀਆ ਸਰਕਲ
- ਲੇਕ ਪੈਲੇਸ
- ਜਗ ਮੰਦਿਰ
- ਜਗਦੀਸ਼ ਮੰਦਿਰ
- ਫਤੇਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ
- ਮਾਨਸੂਨ ਪੈਲੇਸ
- ਮੋਤੀ ਮਗਰੀ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "Pichola Lake".
- ↑ "Lake Pichola Udaipur". Archived from the original on 27 ਅਕਤੂਬਰ 2008. Retrieved 15 ਨਵੰਬਰ 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 3 ਜੂਨ 2015. Retrieved 15 ਨਵੰਬਰ 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Lake Pichola, Udaipur".
- ↑ "Pichola Lake". Udaipur. Retrieved 2 ਨਵੰਬਰ 2008.
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]
- http://lakepichola.com/ Archived 14 August 2020[Date mismatch] at the Wayback Machine.
- https://web.archive.org/web/20100819233456/http://udaipur.nic.in/lake.htm
- http://www.rajasthantourism.gov.in/destinations/udaipur/udaipursiteseeing-lakepichola.htm Archived 2008-06-12 at the Wayback Machine.
- The Mewar Encyclopedia